Thứ Ba, 19 tháng 3, 2024

Khóa thực hành Khai thác Tài nguyên Giáo dục Mở tại Trường Đại học Gia Định, 19-20/03/2024

Trong các ngày 19-20/03/2024, Trường Đại học Gia Định đã tổ chức khóa thực hành khai thác Tài nguyên Giáo dục Mở cho các giảng viên của nhà trường với mục đích: nhằm xây dựng đội ngũ giảng viên có các năng lực tài nguyên giáo dục mở, là những năng lực kỹ thuật số không thể thiếu của các giảng viên để phục vụ cho công cuộc chuyển đổi số thành công trong kỷ nguyên số; và để giúp các giảng viên tiếp cận được thế giới rộng lớn các tài nguyên giáo dục mở, vừa miễn phí truy cập, sử dụng lại, tái mục đích, tùy chỉnh và phân phối lại chúng, và vừa tôn trọng bản quyền, để phục vụ cho công việc giảng dạy, học tập và nghiên cứu.


Tự do tải về tài liệu khóa tập huấn tại địa chỉ DOI: 10.5281/zenodo.10398390

X (Twitter): https://twitter.com/nghiafoss/status/1769987242100158572

Xem thêm:

Blogger: Lê Trung Nghĩa

letrungnghia.foss@gmail.com

Chủ Nhật, 17 tháng 3, 2024

1.3 Creative Commons và GLAM Mở (Open GLAM)


1.3 Creative Commons and Open GLAM

Theo: https://certificates.creativecommons.org/cccertedu/chapter/1-3-creative-commons-and-open-glam/

Đâu là mối quan hệ giữa Creative Commons và “Văn hóa Mở”? Khám phá sứ mệnh được chia sẻ chung và nhìn qua những lợi ích của làm việc cộng tác với một phong trào mở lớn hơn.

Kết quả học tập

  • Mô tả tầm quan trọng của việc làm cho nội dung sẵn sàng qua Internet.

  • Khám phá lịch sử và những phát triển chính đã giúp phát triển phong trào Văn hóa Mở (đôi khi còn được biết tới như là phong trào Open GLAM).

Câu hỏi lớn / Vì sao nó lại quan trọng

Bây giờ khi bạn biết về Creative Commons, hãy để chúng tôi khám phá sự liên kết giữa Creative Commons và các phòng trưng bày, thư viện, kho lưu trữ và viện bảo tàng - GLAM (Galleries, Libraries, Archives and Museums), các cơ sở di sản văn hóa - CHIs (Cultural Heritage Institutions), và những người nắm giữ các bộ sưu tập khác. Creative Commons và GLAM tương tác với nhau như thế nào?[1]

Khi ngày càng có nhiều hơn các GLAM thích nghi với các khán thính phòng và người sử dụng ngày càng gia tăng trên trực tuyến, họ tìm kiếm các công cụ pháp lý Creative Commons, sự tinh thông, và hỗ trợ cộng đồng. Các GLAM chia sẻ mục tiêu chung với Creative Commons: làm cho kiến thức và văn hóa truy cập được, sử dụng được, và sử dụng lại được trên toàn cầu. Trong những năm gần đây, các cơ sở hàng đầu như Viện Smithsonian và Bảo tàng Nghệ thuật Metropolitan ở nước Mỹ, Rijksmuseum ở Hà Lan, và Bảo tàng Nghệ thuật Staten ở Đan Mạch, chỉ nêu một vài cái tên, đã tiên phong về truy cập mở tới các bộ sưu tập của họ bằng việc sử dụng các công cụ pháp lý CC, đã giúp phát triển các thực hành được khuyến nghị cho phong trào Văn hóa Mở. Hãy đọc về việc Smithsonian phát hành hơn 2,8 triệu[2] hình ảnh và dữ liệu bằng việc sử dụng CC0 trong bài đăng trên blog CC này và 3 trường hợp điển hình nêu bật vài người tiên phong của văn hóa mở trong bài đăng trên blog CC này. Các trường hợp điển hình đó là sẵn sàng bằng tiếng Pháp, Igbo, Ελληνικά, Bahasa Indonesiatiếng Anh.

Suy ngẫm cá nhân/Tại sao điều đó lại quan trọng với bạn

Điều đầu tiên bạn nghĩ đến khi nghĩ về “Văn hóa Mở” (Open Culture) là gì? Đâu là vai trò Creative Commons nên có trong việc giúp cho các GLAM phát hành các bộ sưu tập của họ trên trực tuyến? Tác động nào Creative Commons có thể có lên lĩnh vực di sản văn hóa?

Bạn có quan tâm việc ra nhập phong trào Văn hóa Mở không? Bạn hoặc cơ sở của bạn có thể tham gia như thế nào?

Có được kiến thức cơ bản

Các GLAM là những người nắm giữ và những người đóng góp chính cho kiến thức và văn hóa khắp trên thế giới. Từ các phát hành chính của vô số các bộ sưu tập cho tới một số ít các tác phẩm mang lại giá trị độc đáo cho các tài sản chung (the commons), các GLAM góp phần đáng kể của hơn 2,5 tỷ tác phẩm truy cập được theo một giấy phép CC hoặc công cụ của phạm vi công cộng.

Trong phần này, chúng ta sẽ khám phá 1) vài lợi ích của việc trao truy cập mở cho các tài nguyên của GLAM (các hạng mục bộ sưu tập và các tư liệu được các GLAM tạo ra) cũng như các thách thức các GLAM gặp phải khi làm như vậy; và 2) lịch sử ngắn gọn của phong trào Văn hóa Mở thông qua xem xét việc các cơ sở có tính đột phá đã đi tiên phong trong các nỗ lực Văn hóa Mở như thế nào.

Các cơ sở văn hóa, di sản trên trực tuyến và Internet

Trước nhất, hãy bắt đầu bằng việc hỏi: các cơ sở di sản văn hóa khác nhau có điểm gì chung? Mối quan hệ giữa các cơ sở khác nhau đó là gì? Nói rộng ra, khi chúng tôi nói về “GLAMs” chúng tôi tham chiếu tới các cơ sở nắm giữ và chăm sóc di sản văn hóa hoặc tài liệu. Họ thường chia sẻ các giá trị và sứ mệnh để làm nội dung (thường bao gồm “các tác phẩm” tiềm tàng được bảo vệ bởi bản quyền) mà họ lưu trữ sẵn cho những người sử dụng của họ. Từng trong số các cơ sở đó đối mặt các câu hỏi tương tự về bản quyền ở vài điểm trong quá trình các hoạt động của họ. Ví dụ: các tác phẩm và hồ sơ của các cơ sở có được bảo hộ bản quyền hay không và nếu có, ai sở hữu các quyền đó?

Bây giờ hãy để chúng tôi khám phá làm thế nào sứ mệnh của các phong trào mở phù hợp với sứ mệnh của các cơ sở đó. Như các kho lưu trữ của các tác phẩm, các cơ sở di sản văn hóa được người dân của thế giới tin tưởng với lượng ký ức nhân loại khổng lồ. Việc chăm sóc và bảo tồn ký ức và di sản này là một nhiệm vụ lớn lao. Các GLAM cũng phục vụ như là giao diện chính giữa các nhà sáng tạo hiện hành và quá khứ; họ cung cấp quyền truy cập tới kiến thức và di sản văn hóa mà truyền cảm hứng cho các nghệ sỹ mới, các nhà văn, nhạc công, và các nhà nghiên cứu để sáng tạo các tác phẩm mới và sản xuất kiến thức mới.

Tuy nhiên, đa số lớn các tác phẩm các GLAM lưu trữ không được số hóa và vẫn không truy cập được đối với hầu hết các đối tượng, trừ phi cơ sở triển khai các nỗ lực số hóa sử dụng nhiều tài nguyên và cung cấp công khai trên trực tuyến quyền truy cập tới các tác phẩm được số hóa đó. Làm cho số lượng lớn nội dung này sẵn sàng cho công chúng trên toàn thế giới là cốt lõi của sứ mệnh và trách nhiệm của các GLAM. Trọng tâm sứ mệnh của nhiều cơ sở văn hóa là để bảo tồn và đảm bảo quyền truy cập cho các nhà nghiên cứu, các nhà giáo dục và công chúng nói chung tới di sản mà họ quản lý cũng như kiến thức được tạo ra xung quanh di sản như vậy. Nhưng việc cung cấp truy cập mở tới các tác phẩm được số hóa bị cản trở bởi các thách thức quan trọng: các chương trình truy cập mở sẽ được duy trì qua thời gian như thế nào? Đâu là các vấn đề về bản quyền các cơ sở phải nhận thức được khi số hóa và làm cho các bộ sưu tập của họ sẵn sàng? Các quyền và sự cho phép quan trọng đó sẽ được làm sạch, được xử lý, và được quản lý như thế nào? Điều gì xảy ra với doanh thu trước đó thu được từ việc cấp quyền trong các đối tượng số đó? Và điều gì xảy ra nếu ai đó sử dụng một tác phẩm theo cách không tôn trọng, gây hại, hoặc vô đạo đức? Bản quyền hoặc sự cho phép và các điều kiện sử dụng lại khác được truyền đạt tới công chúng như thế nào?

Trong khi các cân nhắc này là đáng kể, là quan trọng để xem xét bức tranh rộng hơn: hầu hết các cơ sở di sản văn hóa hình dung việc tạo ra kiến thức truy cập được nhiều hơn, chia sẻ các câu chuyện, truyền cảm hứng cho những người khác, kết nối các khán thính phòng, bảo tồn kiến thức cho các thế hệ tương lai, và phổ biến thông tin và văn hóa. Phương tiện nào có thể thực hiện tầm nhìn này tốt hơn Internet?

Các GLAM có trách nhiệm của cơ sở để quản lý các bộ sưu tập, và điều này thường được viết trong sứ mệnh của họ. Trong môi trường trên trực tuyến, các GLAm có thể có động lực hơn để chia sẻ các bộ sưu tập của họ với các khán thính phòng rộng hơn, hơn là để sinh doanh thu từ việc cấp phép cho các hình ảnh. Khi điều này là đúng, các GLAM có cơ hội lớn hơn để gia tăng sự đa dạng các đại diện văn hóa bằng việc làm cho nội dung di sản văn hóa sẵn sàng và đối tác với các tác nhân khác trong môi trường kỹ thuật số mà đang làm việc hướng tới mục tiêu y hệt. Tất nhiên, điều này cũng tạo ra sức ép: Các GLAM sẽ duy trì tài chính bền vững cho tác phẩm như thế nào? Họ có thể giành được sự trực quan hơn đối với các tác phẩm họ quản lý như thế nào nếu họ phải cạnh tranh với các tác nhân thương mại hùng mạnh khác? Các thực hành mở có thể giúp giải quyết vài trong số các câu hỏi đó.

Việc áp dụng các thực hành mở và phát hành mở các hạng mục từ bộ sưu tập của họ giúp các GLAM làm việc hiệu quả hướng đến các sứ mệnh của họ và cải thiện sự phù hợp của họ hướng đến các khán thính phòng của thế kỷ 21. Đổi lại, điều này giúp cho các GLAM có được sự thừa nhận nhiều hơn cho công việc của họ, với tới được các khán thính phòng mới, và thấy các bộ sưu tập của họ được sử dụng theo các cách thức đổi mới sáng tạo, trong số những lợi ích khác. Nhiều GLAM có mục tiêu chia sẻ có trách nhiệm các hạng mục văn hóa họ quản lý thấy rằng các công cụ pháp lý Creative Commons cung cấp giải pháp tốt cho việc đạt được mục tiêu này, bao gồm khi được sử dụng kết hợp với các công cụ khác, chẳng hạn như các Tuyên bố Quyền. Các công cụ đó làm dễ dàng hơn cho các GLAM để tuyền đạt tới người sử dụng tình trạng bản quyền của một tác phẩm và liệu họ có thể sử dụng nó hay không và như thế nào.

Vị trí đáng tin cậy mà các GLAM có thể có trong các nền văn hóa tương ứng của họ thể hiện một cơ hội duy nhất để xây dựng một cộng đồng toàn cầu trực tuyến thực sự, đa dạng và công bằng hơn. Đổi lại, di sản kỹ thuật số mở và miễn phí, được phát hành bằng việc sử dụng các công cụ mở, có thể giúp cải thiện đáng kể nội dung giải trí, giáo dục và khoa học.

Trong Phần 1.1 chúng tôi đã mô tả sức ép giữa các luật bản quyền hiện hành và các khả năng chia sẻ lớn hơn do Internet xúc tác. Sức ép này được cảm thấy sâu sắc bởi các GLAM có mong muốn mở nội dung của họ ra cho các khán thính phòng trên trực tuyến. Thông thường, các dự án số hóa bị cản trở bởi các hạn chế bản quyền. Vì thế, các luật bản quyền, các giấy phép, và các công cụ, tạo thành một phần không thể thiếu của bất kỳ dự án kỹ thuật số nào liên quan đến nội dung di sản văn hóa. Là rất quan trọng để tích hợp các câu hỏi & cân nhắc về bản quyền vào các tiến trình kỹ thuật số hàng ngày.

Bằng việc cung cấp các giấy phép và các công cụ phạm vi công cộng cũng như sự tinh thông về bản quyền và mạng lưới các đồng nghiệp to lớn, Creative Commons có thể giúp hoàn thành các mục tiêu xúc tác cho việc chia sẻ tốt hơn kiến thức và văn hóa.

Chúng ta sẽ khám phá hơn nữa các thách thức và cơ hội của Open GLAM trong Bài 5.

Văn hóa Mở: Nó là gì?

Văn hóa Mở, hay GLAM Mở (Open GLAM) là một khái niệm, một phong trào và một mạng lưới lỏng lẻo các cơ sở và những người làm việc với di sản văn hóa, làm việc cùng nhau để gia tăng số lượng các tác phẩm sẵn sàng trong phạm vi công cộng, phát triển các tài sản chung về văn hóa, làm cho di sản văn hóa sẵn sàng trên trực tuyến mà không bị hạn chế bản quyền quá đáng, và giúp những người khác triển khai các chính sách truy cập mở tới di sản văn hóa. Như được chi tiết hóa trong Bài 5, trong khi không có định nghĩa duy nhất nào về “mở”, nó tham chiếu tới các giá trị quan trọng, như những cam kết để gìn giữ các tác phẩm của phạm vi công cộng nằm lại trong phạm vi công cộng và đảm bảo di sản văn hóa có thể được truy cập và sử dụng lại trong một dải rộng lớn các bối cảnh mới.

GLAM Mở (Open GLAM) đưa vài trong số các khái niệm và giá trị của các phong trào “mở” đến lĩnh vực “GLAM”.

OpenGLAM” (viết liền) tham chiếu tới một sáng kiến cộng tác trong phong trào GLAM Mở rộng lớn hơn. OpenGLAM đã bắt đầu vào khoảng năm 2010, khi Quỹ Tri thức Mở (Open Knowledge Foundation) đã nhận được trợ cấp từ Ủy ban châu Âu như một phần của Các bản thảo được Số hóa cho Europeana - DM2E (Digitised Manuscripts to Europeana). Ngay từ đầu, vài tổ chức và mạng lưới như Creative Commons và Quỹ Wikimedia Foundation và các chi nhánh của chúng đã là một phần của cuộc đàm thoại này.

Vào năm 2018, các thành viên của cộng đồng Creative Commons, Quỹ Wikimedia, và Tri thức Mở đã bắt đầu tái sinh sáng kiến này. Nhưng như một cuộc đàm thoại và mạng lưới, “OpenGLAM” không “thuộc về” bất kỳ tổ chức duy nhất nào; mọi người, những người chuyên nghiệp và các nhà biện hộ có thể tham gia thông qua các cách thức và phương tiện khác nhau.

Văn hóa Mở: lịch sử ngắn gọn

Vào năm 2004, Viện bảo tàng Brooklyn từng là viện bảo tàng đầu tiên ở nước Mỹ (và có lẽ trên thế giới) tiên phong bổ sung một giấy phép Creative Commons vào các tác phẩm di sản văn hóa kỹ thuật số của họ, như họ đã giải thích trong cuộc phỏng vấn Creative Commons này.

Phong trào Văn hóa Mở đã chậm rãi phát triển kể từ đó. Sáng kiến “OpenGLAM” lần đầu tiên được Quỹ Tri thức Mở - OKN (Open Knowledge Foundation) khởi xướng vào năm 2010 và được tài trợ từ Liên minh châu Âu. Như một phần của điều đó, OKN đã phác thảo Các nguyên tắc của OpenGLAM, chúng đã được thiết lập khoảng năm 2011 và sau đó được sửa lại vào năm 2013, với vài sự cộng tác từ các cơ sở khác, chủ yếu là các cơ sở làm việc trong lãnh địa “mở”. Bạn có thể đọc nhiều hơn về những người áp dụng sớm văn hóa mở trong Những người tiên phong của Văn hóa Mở của CC, một báo cáo xem xét các yếu tố khác nhau đã tác động tới sự thành công của các chương trình truy cập mở sớm được khởi xướng bởi Phòng trưng bày Nghệ thuật Quốc gia - National Gallery of Art (của nước Mỹ), Viện bảo tàng Nghệ thuật Statens (Statens Museum for Kunst), và Thư viện Công cộng New York (New York Public Library).

Cùng lúc, các cộng đồng khác có liên quan tới thế giới mở như các cộng đồng Wikimedia cũng đã có những nỗ lực theo hướng này. Sự kiện GLAM - Wiki đầu tiên vào năm 2009 ở Úc đã tập hợp các cơ sở di sản văn hóa, các biên tập viên Wikipedia và những người tình nguyện, và các thành viên của Creative Commons nhằm thảo luận cách để hoàn thành sứ mệnh chung: làm cho kiến thức sẵn sàng trong cộng đồng.

Sự kiện GLAM-Wiki đó đã tạo ra một tập hợp các khuyến nghị giải thích một phần xung lượng đối với phong trào Văn hóa Mở. Khi đó, các cơ sở đã tải lên Internet một phần các bộ sưu tập của họ, nhưng thiếu các thực hành số hóa và chia sẻ dựa vào sự đồng thuận. Vài cơ sở, như Viện bảo tàng Brooklands ở Vương quốc Anh, đã tuyên bố bản quyền đối với việc sao chụp các tác phẩm trong phạm vi công cộng được số hóa, hoặc đã áp dụng các giấy phép rất hạn chế cho các tác phẩm được số hóa (và vài cơ sở khác vẫn còn làm như vậy!). Các cơ sở cũng đã phát hành các tập hợp dữ liệu và siêu dữ liệu theo các điều kiện sử dụng rất khác nhau. Nhiều cơ sở thiếu (và tới nay vẫn thiếu) các nguồn lực, thời gian hoặc kiến thức để số hóa và chia sẻ hiệu quả các tác phẩm của họ. Rất quan trọng đối với các đàm thoại về Văn hóa Mở là một thỏa thuận về các thực hành được khuyến nghị cho việc cung cấp truy cập mở tới nội dung.

Đọc các khuyến nghị từ sự kiện GLAM-Wiki năm 2009. Ấn tượng của bạn về chúng là gì? Chúng có cộng hưởng với bạn không? Liệu có khả năng để bám thao các khuyến nghị đó trong bối cảnh của bạn không? Chúng có thể được cập nhật như thế nào?

Ngay sau sự kiện đó, các nhà tổng hợp kỹ thuật số khác nhau của các tổ chức di sản văn hóa đã ra mắt. Đầu tiên là Europeana, nhà tổng hợp kỹ thuật số của các cơ sở di sản văn hóa ở châu Âu. Các nhà tổng hợp kỹ thuật số khác bao gồm Digital NZ cho New Zealand, Trove cho Úc, Thư viện Công cộng Kỹ thuật số châu Mỹ (Digital Public Library of America) ở nước Mỹ, và Canadiana ở Canada.

Các dự án nhà tổng hợp hành động như các nhà biện hộ chính cho tính mở. Europeana, ví dụ, đã xuất bản các tài liệu như hiến chương Phạm vi Công cộng, một tài liệu chính sách nêu bật tầm quan trọng của phạm vi công cộng. Europeana cung cấp hạ tầng để chia sẻ nội dung từ khắp tất cả các cơ sở giám tuyển của châu Âu; tính mở được mã hóa như một phần của đánh giá chất lượng của nó cho việc xuất bản nội dung, như được nêu trong Khung Xuất bản.

Kể từ khi được tạo ra, Creative Commons, các chi nhánh của nó và Mạng Toàn cầu đã cộng tác với các GLAM, xây dựng các chính sách mở và định hình các thực hành mở để chia sẻ các bộ sưu tập kỹ thuật số trên trực tuyến bằng việc sử dụng các công cụ CC. Vài trong số các cộng tác đó còn có sự tham gia của các chi hội và chi nhánh của Wikimedia, Europeana và các tổ chức khác.

Các cộng tác đó mang lại sức sống cho Văn hóa Mở. Trong lịch sử tóm tắt này, chúng tôi đã tóm tắt vài sự kiện chính đã dẫn tới Văn hóa Mở như chúng ta biết tới nó ngày nay. Chúng ta sẽ xem xét kỹ sau vài trường hợp điển hình trong khóa học này.

Vì sao tham gia Văn hóa Mở

Sau hơn 20 năm các cơ sở di sản văn hóa cung cấp truy cập mở tới các bộ sưu tập của họ, có bằng chứng đáng kể về những lợi ích của Văn hóa Mở. Bên dưới là tóm tắt các lợi ích như vậy, điều chúng ta sẽ khám phá chi tiết hơn trong Bài 5.

  • Gia tăng thiện chí và sự công nhận.

  • Cải thiện sự phù hợp với các khán thính phòng của thế kỷ 21.

  • Gia tăng hiệu quả của nhân viên và phù hợp sứ mệnh tốt hơn.

  • Hoàn vốn đầu tư tốt hơn trong số hóa và quản lý hạ tầng số.

  • Gia tăng sự hiện diện và tính trực quan trên trực tuyến, nhờ tích hợp vào các giao diện với bên ngoài, như Wikimedia Commons.

  • Gia tăng nghiên cứu và tạo lập kiến thức mới xung quanh các bộ sưu tập.

  • Đưa vào các tài nguyên giáo dục, đặc biệt các Tài nguyên Giáo dục Mở - OER (Open Educational Resources).

  • Duy trì bền vững văn hóa sử dụng lại và phối lại.

Tham gia với Văn hóa Mở như thế nào?

Có vài cách để các GLAM có thể tham gia phong trào Văn hóa Mở:

  • Trở thành người biện hộ trong cơ sở của riêng bạn, bằng việc có đàm thoại với các đồng nghiệp.

  • Tiếp cận các đồng nghiệp, và hỏi về các gợi ý và ý tưởng. Các đồng nghiệp có thể giúp bạn đi từ Không Truy cập Mở tới vài Truy cập Mở.

  • Đọc các trường hợp điển hình và lấy cảm hứng!

  • Phát hành mở một phần nhỏ bộ sưu tập của bạn và khám phá sau đó bạn có thể đi đâu!

Các nhà thực hành, những người chuyên nghiệp và các nhà biện hộ của GLAM hoặc bất kỳ ai có quan tâm tới các vấn đề của Văn hóa Mở có thể can dự bằng việc tham gia vào một số kênh truyền thông sau đây:

  • Tham gia Nền tảng Văn hóa Mở của CC, nơi chúng tôi thảo luận các vấn đề có liên quan tới phong trào Văn hóa Mở, bắt tay vào các dự án cùng nhau, và tổ chức chương trình cố vấn.

  • Đăng ký vào thư tin Văn hóa Mở của CC: Các vấn đề của Văn hóa Mở

  • Bám theo (hoặc thậm chí giám tuyển!) tài khoản Twitter @openglam hoặc có các đàm thoại theo thẻ hashtag #OpenCulture.

  • Ban hành các chính sách truy cập mở trong các cơ sở và chia sẻ kinh nghiệm đó.

  • Chia sẻ tài liệu về di sản văn hóa phi vật thể theo các giấy phép miễn phí, như Wiki Loves FolkloreWiki Loves Living Heritage làm.

  • Tham gia vào danh sách thư của GLAM Wiki để được cập nhật thông tin.

  • Tham gia vài cộng đồng tồn tại rồi trên Slack. Bạn có thể tham gia cộng đồng #openculture trong CC bằng việc tham gia kênh #open-culture trong Slack của CC; hoặc bạn cũng có thể tham gia nhiều cộng đồng kỹ thuật khác, như “phòng thí nghiệm GLAM” (GLAM labs).

  • Tham gia các danh sách thư của Cộng đồng Bản quyền của Europeana.

  • Tham gia các Nhóm Facebook của Wikimedia, như Wikipedia + Libraries và Wikidata + GLAM.

  • Học hỏi nhiều hơn về chương trình văn hóa mở của CC trong tệp âm thanh Tư duy Mở Tháng 2/2022 này.

-----------------------------------------------------------------------

1. Lưu ý: Chúng tôi thường sử dụng “GLAM” và “cơ sở di sản văn hóa” lẫn cho nhau trong khóa học này.

2. Bộ sưu tập Truy cập Mở của Smithsonian có khoảng 5 triệu hạng mục kỹ thuật số 2D và 3D, cho tới nay.

-----------------------------------------------------------------------

Giấy phép và Ghi công

Nội dung được cấp phép CC, Bản gốc

-----------------------------------------------------------------------

Về bài trước ………. Bài tiếp theo ………. Về mục lục.

What is the relationship between Creative Commons and “Open Culture”? Explore the shared mission and take a look at the benefits of working collaboratively with the larger open movement.

Learning Outcomes

  • Describe the importance of making content available over the Internet.

  • Explore the history and key developments that helped grow the Open Culture (sometimes known as the Open GLAM) movement.

Big Question / Why It Matters

Now that you know about Creative Commons, let us explore the connection between Creative Commons and galleries, libraries, archives and museums (GLAMs), cultural heritage institutions (CHIs), and other collection holders. How do Creative Commons and GLAMs interplay?[1]

As more and more GLAMs adapt to increasingly online audiences and users, they seek Creative Commons legal tools, expertise, and community support. GLAMs share a common goal with Creative Commons: to make knowledge and culture globally accessible, usable, and reusable. In recent years, leading institutions like the Smithsonian Institution and Metropolitan Museum of Art in the USA, the Rijksmuseum in the Netherlands, and Denmark’s Statens Museum for Kunst, to name only a few, pioneered open access to their collections using CC legal tools, which helped develop recommended practices for the Open Culture movement. Read about the Smithsonian’s release of over 2.8[2] million images and data using CC0 in this CC blog post and three case studies featuring some of the pioneers of open culture in this CC blog post. The case studies are available in français, Igbo, Ελληνικά, Bahasa Indonesia and English.

Personal Reflection / Why It Matters to You

What is the first thing that comes to mind when thinking about “Open Culture”? What role should Creative Commons play in helping GLAMs release their collections online? What impact can Creative Commons have on the cultural heritage sector?

Are you interested in joining the Open Culture movement? How might you or your institution get involved?

Acquiring Essential Knowledge

GLAMs are fundamental holders and contributors of knowledge and culture all over the world. From major releases of enormous collections to a handful works that bring unique value to the commons, GLAMs contribute a significant portion of the over 2.5 billion works that are accessible under a CC license or public domain tool.

In this section, we will explore 1) some of the benefits of granting open access to GLAM resources (collection items and GLAM-created materials) as well as the challenges that GLAMs encounter when doing so, and 2) a brief history of the Open Culture movement through a look at how groundbreaking institutions pioneered Open Culture efforts.

Cultural institutions, online heritage and the Internet

First, let’s start by asking: what do the various cultural heritage institutions have in common? What’s the relationship between these different institutions? Broadly speaking, when we talk about “GLAMs” we refer to institutions that hold and care for cultural or documentary heritage. They often share values and a mission to make the content (which often includes “works” potentially protected by copyright) that they host available to their users. Each of these institutions face similar questions about copyright at some point in the course of their activities. For example: are the institutions’ works and records under copyright and if so, who owns the rights?

Now let us explore how the missions of open movements align with the missions of these institutions. As repositories of works, cultural heritage institutions are entrusted by the world’s populations with the vast amount of humanity’s memory. Caring for and preserving this memory and heritage is a formidable task. GLAMs also serve as a key interface between current and past creators; they provide access to knowledge and cultural heritage that inspire new artists, writers, musicians, and researchers to create new works and produce new knowledge.

However, the vast majority of works that GLAMs hold are not digitized and remain inaccessible to most audiences, unless the institution undertakes resource-intensive digitization efforts and provides public online access to those digitized works. Making this great amount of content available to the public worldwide is core to the mission and responsibilities of GLAMs. The focus of many cultural institutions’ missions is to preserve and ensure access for researchers, educators and the general public to the heritage that they steward as well as the knowledge created around such heritage. But providing open access to digitized works is hampered by important challenges: how will open access programs be maintained over time? What are the copyright issues that institutions must be aware of when digitizing and making available their collections? How are these important rights and permissions going to be cleared, processed, and managed? What happens with the revenues formerly derived from licensing the rights in the digital objects? And what happens if someone makes a use of a work in a way that is disrespectful, harmful, or unethical? How are copyright or other reuse permissions and conditions communicated to the public?

While these considerations are significant, it is important to look at the broader picture: most cultural heritage institutions envision making knowledge more accessible, sharing stories, inspiring others, connecting audiences, preserving knowledge for future generations, and disseminating information and culture. What medium can accomplish this vision better than the Internet?

GLAMs have institutional responsibilities to steward collections, and this is frequently written in their missions. In the online environment, GLAMs may be more motivated to share their collections with broader audiences than to generate revenue from licensing images. When this is the case, GLAMs have a greater opportunity to increase the diversity of cultural representations by making cultural heritage content available and partnering with other actors in the digital environment that are working towards the same goal. Of course, this also creates tension: how are GLAMs going to financially sustain the work? How can they garner more visibility of the works they steward if they have to compete with other powerful commercial actors? Open practices can help address some of these questions.

Adopting open practices and openly releasing items from their collection help GLAMs effectively work toward their missions and enhance their relevance towards 21st century audiences. In turn, this helps GLAMs gain more recognition for their work, reach new audiences, and see their collections used in innovative ways, among other benefits. Many GLAMs aiming to responsibly share the cultural items they steward find that Creative Commons’ legal tools provide a good solution for achieving this goal, including when used in combination with other tools such as Rights Statements. These tools make it easy for GLAMs to communicate to users the copyright status of a work and whether they can use it and how.

The trusted position that GLAMs might have in their respective cultures presents a unique opportunity to build a more equitable, diverse and truly online global commons. In turn, free and open digital heritage, released using open tools, can help dramatically improve recreational, educational and scientific content.

In Section 1.1 we described the tension between existing copyright laws and the possibilities for greater sharing that the Internet enables. This tension is deeply felt by GLAMs wishing to open their content to online audiences. Often, digitization projects are hampered by copyright restrictions. Therefore, copyright laws, licenses, and tools, form an integral part of any digital project involving cultural heritage content. It is very important to integrate copyright questions and considerations into everyday digital workflows.

By providing the licenses and public domain tools as well as copyright expertise and a vast network of peers, Creative Commons can help accomplish the goals of enabling better sharing of knowledge and culture.

We will further explore the challenges and opportunities of Open GLAM in Unit 5.

Open Culture: What is it?

Open Culture (or Open GLAM) is a concept, a movement and a loose network of institutions and people dealing with cultural heritage that work together to increase the number of works available in the public domain, grow the cultural commons, make cultural heritage available online without undue copyright restrictions, and help others implement open access policies to cultural heritage. As detailed in Unit 5, while there is no singular definition of “open”, it refers to important values, such as commitments to keeping public domain works in the public domain and ensuring cultural heritage can be accessed and reused in a wide range of new contexts.

Open GLAM brings some of the concepts and values of “open” movements to the “GLAM” sector.

OpenGLAM” (all letters attached) refers to a collaborative initiative within the broader Open GLAM movement. OpenGLAM started in around 2010, when the Open Knowledge Foundation received a grant from the European Commission as part of the DM2E (“Digitised Manuscripts to Europeana”). Since the beginning, several organizations and networks like Creative Commons and the Wikimedia Foundation and their affiliates have been part of the conversation.

In 2018, members of the Creative Commons community, the Wikimedia Foundation, and Open Knowledge began to revitalize the initiative. But as a conversation and network, “OpenGLAM” does not “belong” to any single organization; people, professionals and advocates can get involved through different ways and means.

Open Culture: a brief history

In 2004, the Brooklyn Museum was the first museum in the US (and probably in the world) to pioneer adding a Creative Commons license to their digital cultural heritage works, as they explained in this Creative Commons interview.

The Open Culture movement has slowly grown since then. The “OpenGLAM” initiative was first hosted in 2010 by Open Knowledge Foundation (OKN) and depended on funding from the European Union. As part of that, OKN drafted the OpenGLAM Principles, which were established around 2011 and then revised in 2013, with some collaboration from other institutions, mainly those working in the “open” arena. You can read more about open culture early adopters in CC’s Pioneers of Open Culture, a report examining various factors that impacted the success of early open access programs launched by The National Gallery of Art (United States), Statens Museum for Kunst, and New York Public Library.

In parallel, other communities related to the open world such as Wikimedia communities were doing efforts in that direction. The first GLAM-Wiki event in 2009 in Australia brought together cultural heritage institutions, Wikipedia editors and volunteers, and members of Creative Commons to discuss how to fulfill their common mission: making knowledge available in the commons.

The GLAM-Wiki event produced a set of recommendations that partially explain the impetus for the Open Culture movement. At the time, institutions were uploading parts of their collections to the Internet, but lacked agreed-upon digitization and sharing practices. Some institutions, like the Brooklands Museum in the UK, claimed copyright over digitized reproductions of public domain works, or applied very restrictive licenses to digitized works (and some other institutions still do!). Institutions also released datasets and metadata under very differing use conditions. Many institutions lacked (and still lack) the resources, time, or knowledge to effectively digitize and share their works. Crucial to Open Culture conversations is an agreement on recommended practices for providing open access to content.

Read the recommendations that came out of the GLAM-Wiki event in 2009. What is your impression of them? Do they resonate with you? Is it possible to follow the recommendations in your context? How might they be updated?

Soon after that event, different digital aggregators of cultural heritage organizations launched. The first one was Europeana, the digital aggregator of cultural heritage institutions in Europe. Other digital aggregators include Digital NZ for New Zealand, Trove for Australia, the Digital Public Library of America in the United States, and Canadiana in Canada.

These aggregator projects act as key advocates for openness. Europeana, for example, published documents like the Public Domain charter, a policy document that highlights the importance of the public domain. Europeana provides the infrastructure to share content from across all European cultural institutions; openness is coded as part of its quality assessment for publishing content, as stated in the Publishing Framework.

Since its creation, Creative Commons, its chapters and Global Network have collaborated with GLAMs, building open policies and shaping open practices to share digital collections online using CC’s tools. Several of these collaborations have further involved Wikimedia chapters and affiliates, Europeana, and others.

These collaborations give life to Open Culture. In this brief history, we have summarized some of the key events that led to Open Culture as we know it today. We will take a closer look at a few case studies later in the course.

Why join Open Culture?

After more than 20 years of cultural heritage institutions providing open access to their collections, there is significant evidence about the benefits of Open Culture. Below is a summary of such benefits, which we will explore in more detail in Unit 5.

  • Increased goodwill and recognition.

  • Enhanced relevance vis-a-vis 21st century audiences.

  • Increased staff efficiency and better mission alignment.

  • Better return on investment in digitization and digital infrastructure management.

  • Increased online presence and visibility, thanks to integration into external interfaces, like Wikimedia Commons.

  • Increased research and new knowledge creation around collections.

  • Inclusion in educational resources, particularly Open Educational Resources (OER).

  • Sustained reuse and remix culture.

How to join Open Culture?

There are several ways in which GLAMs can join the Open Culture movement:

  • Become an advocate at your own institution, by having a conversation with colleagues.

  • Reach out to peers, and ask for tips and ideas. Peers can help you go from No Open Access to some Open Access.

  • Read case studies and get inspired!

  • Release a small portion of your collection openly and explore where you can go next!

GLAM practitioners, professionals and advocates or anyone interested in Open Culture issues can get involved by participating in some of the following channels of communication:

-----------------------------------------------------------------------

1. Note: We often use “GLAM” and “cultural heritage institution” interchangeably in this course.

2. The Smithsonian Open Access collection has around 5 million 2D and 3D digital items, to date.

-----------------------------------------------------------------------

Licenses and Attributions

CC licensed content, Original

Dịch: Lê Trung Nghĩa

letrungnghia.foss@gmail.com

Thứ Năm, 14 tháng 3, 2024

‘Hướng đến một hệ sinh thái Tài nguyên Giáo dục Mở bền vững: Trường hợp quản lý Tài nguyên Giáo dục Mở (OER)’ - bản dịch sang tiếng Việt


Đây là bản dịch tài liệu của Lisa Petrides, Douglas Levin, và C. Edward Watson: Hướng đến một hệ sinh thái Tài nguyên Giáo dục Mở bền vững: Trường hợp quản lý Tài nguyên Giáo dục Mở (OER), lần đầu xuất bản năm 2018, giấy phép CC BY-SA 4.0 Quốc tế.

Mục đích của Khung CARE là nêu rõ một tập hợp các giá trị được chia sẻ chung và một tầm nhìn tập thể về tương lai của giáo dục và học tập được sự áp dụng và sử dụng rộng rãi Tài nguyên Giáo dục Mở – OER (Open Educational Resources) xúc tác. Nó nhằm trả lời cho câu hỏi làm thế nào một cá nhân, cơ sở, hay tổ chức tìm cách để trở thành nhà quản lý tốt có thể đóng góp cho sự tăng trưởng và tính bền vững của phong trào OER nhất quán với các giá trị của cộng đồng đó.

Tự do tải về bản dịch sang tiếng Việt của tài liệu có 8 trang ở địa chỉ: https://www.dropbox.com/scl/fi/mv3dtwiv821z23ity86wh/CAREFR-English_Vi-08032024.pdf?rlkey=n6n5ztys11h8qa63v8jie9xr8&dl=0

Xem thêm:

Blogger: Lê Trung Nghĩa

letrungnghia.foss@gmail.com

Thứ Tư, 13 tháng 3, 2024

1.2 Creative Commons ngày nay


1.2 Creative Commons Today

Theo: https://certificates.creativecommons.org/cccertedu/chapter/1-2-creative-commons-today/

Như một tập hợp các công cụ pháp lý, một tổ chức phi lợi nhuận, và một mạng và phong trào toàn cầu, Creative Commons đã tiến hóa theo nhiều cách thức trong suốt quá trình lịch sử của nó.

Kết quả học tập

  • Phân biệt giữa Creative Commons như một tập hợp các giấy phép, một phong trào, và một tổ chức phi lợi nhuận

  • Giải thích vai trò của Mạng Toàn cầu CC

  • Mô tả các lĩnh vực công việc cơ bản đối với CC như một tổ chức phi lợi nhuận

Câu hỏi lớn / Vì sao nó lại quan trọng

Bây giờ chúng ta biết vì sao Creative Commons đã được khởi xướng. Nhưng ngày nay Creative Commons là gì?

Ngày nay, giấy phép CC là phổ biến trên web và được những người sáng tạo trên khắp thế giới sử dụng cho mọi loại nội dung mà bạn có thể tưởng tượng. Phong trào mở mở rộng vượt ra khỏi chỉ các giấy phép CC, là một lực lượng toàn cầu của những người đã cam kết với ý tưởng rằng thế giới là tốt hơn khi chúng ta chia sẻ và làm việc cùng nhau. Creative Commons là tổ chức phi lợi nhuận quản lý các giấy phép CC và giúp hỗ trợ cho phong trào mở.

Suy ngẫm cá nhân/Tại sao điều đó lại quan trọng với bạn

Khi bạn nghĩ về Creative Commons, bạn nghĩ về các giấy phép? Các nhà hoạt động xã hội tìm cách cải cách bản quyền? Một công cụ cho việc chia sẻ? Biểu tượng trong vòng tròn? Thứ gì đó khác?

Bạn tham gia với Creative Commons như một nhà sáng tạo, người sử dụng lại, và/hoặc một nhà biện hộ? Bạn có muốn trở thành?

Có được kiến thức cơ bản

Ngày nay, các giấy phép CC và các công cụ phạm vi công cộng được sử dụng trong khoảng 2,5 tỷ tác phẩm, từ các bài hát cho tới các video trên YouTube, cho tới nghiên cứu khoa học. Các giấy phép đó đã giúp cho phong trào toàn cầu đi cùng nhau xung quanh tính mở, cộng tác, và sáng tạo của con người được chia sẻ. CC, tổ chức phi lợi nhuận, từng nằm trong Trường Luật Stanford, hiện có đội ngũ nhân viên làm việc trên khắp thế giới với nhiều dự án khác nhau trong nhiều lĩnh vực khác nhau.

Chúng ta sẽ xem xét các khía cạnh này của Creative Commons — các giấy phép, phong tràotổ chức — và xem xét lần lượt từng khía cạnh.

Creative Commons: Các giấy phép

Các công cụ pháp lý CC cho các nhà sáng tạo nào chọn để chia sẻ các tác phẩm của họ với công chúng theo các điều khoản dễ dãi hơn so với cách tiếp cận mặc định về bản quyền “giữ lại tất cả các quyền” (All Rights Reserved). Các công cụ pháp lý đó được tích hợp vào các nền tảng nội dung do người sử dụng sinh ra như YouTube, Flickr, và Jamendo, và chúng được các dự án mở phi lợi nhuận sử dụng như Wikipedia và OpenStax. Chúng được các cơ sở sử dụng như Bảo tàng Nghệ thuật MetropolitanEuropeana, và các nhà sáng tạo riêng lẻ. Để sự sáng tạo sử dụng Creative Commons và bản quyền, hãy nghe bài hát này của Jonathan “Song-A-Day” Mann về lựa chọn sử dụng giấy phép CC cho âm nhạc của anh ấy.

Video: https://www.youtube.com/watch?v=NUGP-oW4_ZE

Đừng có khóa nó. Jonathan “Song-A-Day” Mann. CC BY.

Ngoài việc trao cho các nhà sáng tạo nhiều sự lựa chọn hơn về cách để chia sẻ tác phẩm của họ, các công cụ pháp lý CC phục vụ cho các mục tiêu chính sách quan trọng trong các lĩnh vực như xuất bản học thuật và giáo dục. Hãy xem video ngắn này, Vì sao Giáo dục Mở lại Quan trọng, để có ý thức về các cơ hội mà các giấy phép Creative Commons tạo ra cho giáo dục.

Video: https://www.youtube.com/watch?v=gJWbVt2Nc-I

Vì sao Giáo dục Mở lại Quan trọng. David Blake. CC BY.

Cũng cân nhắc xem vài (hoặc tất cả!) các tập phim của loạt Open Culture Voices (Các tiếng nói của Văn hóa Mở) để học hỏi về những lợi ích của việc mở ra quyền truy cập tới các bộ sưu tập di sản văn hóa. Kết hợp lại, các công cụ pháp lý đó giúp tạo lập các tài sản chung (commons) kỹ thuật số toàn cầu các dạng nội dung khác nhau - từ các truyện tranh (picture storybooks) đến cách truyện tranh minh họa (comics) — được cung cấp miễn phí cho bất kỳ ai sử dụng.

Các giấy phép CC có thể phục vụ bổ sung cho chức năng không bản quyền (non-copyright). Trong các cộng đồng thực hành được chia sẻ, các giấy phép có tác dụng báo hiệu một tập hợp các giá trị và cách vận hành khác với những gì được cung cấp theo hệ thống bản quyền mặc định.

Đối với một số người sử dụng, điều này ngụ ý quay lại mô hình kinh tế của các tài sản chung (the commons). Như nhà kinh tế học Mỹ David Bollier mô tả nó, “các tài sản chung phát sinh bất cứ khi nào một cộng đồng nhất định quyết định nó muốn quản lý tài nguyên theo cách thức hợp tác, với khía cạnh đặc biệt về quyền truy cập công bằng, sử dụng và tính bền vững”. Wikipedia là ví dụ tốt về một cộng đồng dựa vào các tài sản chung xung quanh nội dung được cấp phép CC.

Đối với những người khác, các công cụ pháp lý CC và các núm của chúng thể hiện tính giống nhau cho một tập hợp các giá trị cốt lõi. Các núm CC (CC buttons) đã trở thành các biểu tượng phổ biến khắp nơi cho việc chia sẻ, tính mở, và cộng tác của con người. Logo và các biểu tượng CC bây giờ là một phần của bộ sưu tập thiết kế thường trực ở Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại – MoMA (The Museum of Modern Art) ở Thành phố New York.

Trong khi không có động lực duy nhất nào cho việc sử dụng các giấy phép CC, có một ý nghĩa cơ bản rằng việc cấp phép CC bắt nguồn từ niềm tin cơ bản rằng kiến thức và sự sáng tạo là những khối xây dựng nên nền văn hóa của chúng ta chứ không phải là những hàng hóa đơn giản để từ đó thu được giá trị thị trường. Các giấy phép phản ánh niềm tin rằng mọi người đều có điều gì đó để đóng góp và không ai có thể sở hữu nền văn hóa chia sẻ của chúng ta. Về cơ bản, chúng phản ánh niềm tin vào lời hứa chia sẻ và cộng tác.

Creative Commons: một Phong trào

Kể từ năm 2001, một liên minh toàn cầu gồm nhiều người đã hình thành xung quanh Creative Commons và việc cấp phép mở[1]. Điều này bao gồm các nhà hoạt động làm việc về cải cách bản quyền khắp trên thế giới, các nhà hoạch định chính sách thúc đẩy các chính sách bắt buộc truy cập mở tới các tài nguyên giáo dục, nghiên cứu và dữ liệu được nhà nước cấp vốn, cũng như truy cập mở tới di sản văn hóa, và những người sáng tạo chia sẻ bộ các giá trị cốt lõi. Hầu hết mọi người và các cơ sở đó là một phần của phong trào CC không được kết nối chính thức với Creative Commons.

Mạng Toàn cầu CC - CCGN (CC Global Network) là nơi dành cho bất kỳ ai có quan tâm tớ và làm việc với các phong trào mở. Các thành viên của CCGN tới từ các tầng lớp khác nhau và bao gồm các luật sư, các nhà hoạt động, các học giả, nghệ sĩ, và nhiều hơn nữa, làm việc trong một dải rộng lớn các dự án và vấn đề có liên quan tới việc chia sẻ và cộng tác. Mạng lưới toàn cầu CC có hơn 700 thành viên và hơn 45 chi nhánh (Chapters) trên khắp thế giới. Để tìm hiểu thêm, hãy xem liệu có Chi hội nào ở quốc gia của bạn hay không hoặc liên hệ với network-support@creativecommons.org. Các nền tảng Mạng này là các lĩnh vực chuyên đề của Mạng nơi các tình nguyện viên cộng tác trong các hoạt động và dự án. Các nền tảng Mạng của CC là mở cho tất cả mọi người và bao gồm Nền tảng Giáo dục Mở (Open Education), Nền tảng Bản quyền (Copyright) và Nền tảng Văn hóa Mở (Open Culture).

Mạng Toàn cầu CC chỉ là một tác nhân trong nhiều phong trào mở lớn hơn, bao gồm những người tham gia Wikipedia (Wikipedians), Mozilla (Mozillians), các nhà biện hộ cho truy cập mở, và nhiều người khác.

Phần mềm tự do nguồn mở (Free and open source software) được trích dẫn như là lĩnh vực đầu tiên nơi việc chia sẻ mở được kết nối mạng đã tạo ra lợi ích hữu hình như một phong trào đi xa hơn nhiều so với công nghệ. Tổng quan của Người giải thích Hội thoại về các phong trào khác bổ sung thêm các ví dụ khác, chẳng hạn như Đổi mới Mở (Open Innovation) trong thế giới doanh nghiệp, Dữ liệu Mở (Open Data) (xem Các tài sản chung của Dữ liệu Mở (Open Data Commons)) và Nguồn đám đông (Crowdsourcing). Cũng có cả phong trào Truy cập Mở (Open Access), và phong trào đang phát triển xung quanh Tài nguyên Giáo dục Mở (Open Educational Resources). Và nhiều cơ sở di sản văn hóa và những người nắm giữ các bộ sưu tập khác (thường được tham chiếu tới như là các Phòng trưng bày, Thư viện, Kho lưu trữ, và Viện bảo tàng - GLAM (Galleries, Libraries, Archives, and Museums) đang phát hành các hình ảnh kỹ thuật số của các đối tượng trong các bộ sưu tập của họ, trở thành một phần của “Open GLAM” hoặc phong trào văn hóa mở.

Creative Commons: Tổ chức

Một tổ chức nhỏ phi lợi nhuận quản lý các công cụ pháp lý của Creative Commons và giúp thúc đẩy phong trào mở này. CC là một tổ chức phân tán, với các nhân viên và các nhà thầu CC làm việc từ các địa điểm khác nhau khắp trên thế giới.

Trong năm 2021, Creative Commons đã đầu một chiến lược mới nhằm vào việc trao quyền cho các chính phủ, cơ sở, cá nhân, và các cộng đồng khắp trên thế giới bằng việc trang bị cho họ các giải pháp kỹ thuật, pháp lý, và chính sách để xúc tác cho việc chia sẻ kiến thức và văn hóa vì lợi ích công cộng.

Điều này đánh dấu bước chuyển từ CC thúc đẩy chia sẻ nhiều hơn sang thúc đẩy chia sẻ tốt hơn. Chúng ta sẽ tiếp tục xây dựng các tài sản chung của kiến thức và văn hóa mang tính toàn diện, công bằng và truyền cảm hứng cho sự có đi có lại - tài sản chung phục vụ lợi ích công cộng. Được hướng dẫn bởi chiến lược này, công việc tổ chức của chúng tôi sẽ tập trung vào ba mục tiêu chiến lược:

  1. Biện hộ: Tái định hình hệ sinh thái mở để hỗ trợ cho việc chia sẻ công bằng và có đi có lại vì lợi ích công cộng.

  2. Đổi mới: Cải thiện các hạ tầng mở để thúc đẩy việc chia sẻ bền vững và có đạo đức vì lợi ích công cộng.

  3. Xây dựng năng lực: Tạo lập kiến thức và các tài sản di sản văn hóa càng mở có thể càng tốt.

Các lưu ý cuối cùng

Creative Commons đã phát triển từ tầng hầm của trường luật thành một tổ chức toàn cầu với phạm vi tiếp cận rộng rãi và tên tuổi đầy quyền lực gắn liền với tập hợp các giá trị cốt lõi được chia sẻ. Nó là, cùng một lúc, một tập hợp các giấy phép, một phong trào, và một tổ chức phi lợi nhuận. Chúng tôi hy vọng đơn vị này giúp trao cho bạn ý nghĩa về những gì tổ chức làm và, thậm chí quan trọng hơn, làm thế nào bạn có thể ra nhập với chúng tôi trong công việc của chúng tôi.

  1. Trong khi các giấy phép bản quyền mở tùy chỉnh khác đã được phát triển trong quá khứ, chúng tôi khuyến cáo sử dụng các giấy phép Creative Commons vì chúng là cập nhật, sử dụng miễn phí, và đã được áp dụng rộng rãi bởi các chính phủ, cơ sở và cá nhân như một tiêu chuẩn toàn cầu đối với các giấy phép bản quyền mở.

-----------------------------------------------------------------------

Giấy phép và Ghi công

Nội dung được cấp phép CC, Bản gốc

-----------------------------------------------------------------------

Về bài trước ………. Bài tiếp theo ………. Về mục lục.

As a set of legal tools, a nonprofit, and a global network and movement, Creative Commons has evolved in many ways over the course of its history.

Learning Outcomes

  • Differentiate between Creative Commons as a set of licenses, a movement, and a nonprofit organization

  • Explain the role of the CC Global Network

  • Describe the basic areas of work for CC as a nonprofit organization

Big Question / Why It Matters

Now we know why Creative Commons was started. But what is Creative Commons today?

Today CC licenses are prevalent across the web and are used by creators around the world for every type of content you can imagine. The open movement, which extends beyond just CC licenses, is a global force of people committed to the idea that the world is better when we share and work together. Creative Commons is the nonprofit organization that stewards the CC licenses and helps support the open movement.

Personal Reflection / Why It Matters to You

When you think about Creative Commons, do you think about the licenses? Activists seeking copyright reform? A useful tool for sharing? Symbols in circles? Something else?

Are you involved with Creative Commons as a creator, a reuser, and/or an advocate? Would you like to be?

Acquiring Essential Knowledge

Today, the CC licenses and public domain tools are used on approximately 2.5 billion works, from songs to from songs to YouTube videos to scientific research. The licenses have helped a global movement come together around openness, collaboration, and shared human creativity. CC the nonprofit organization, once housed within Stanford Law School, now has a staff working around the world on a host of different projects in various domains.

We’ll take these aspects of Creative Commons—the licenses, the movement, and the organization—and look at each in turn.

Creative Commons: The Licenses

CC legal tools for creators who choose to share their works with the public under more permissive terms than the default “all rights reserved” approach under copyright. The legal tools are integrated into user-generated content platforms like YouTube, Flickr, and Jamendo, and they are used by nonprofit open projects like Wikipedia and OpenStax. They are used by institutions like the Metropolitan Museum of Art and Europeana, and individual creators. For a creative take on Creative Commons and copyright, listen to this song by Jonathan “Song-A-Day” Mann about his choice to use CC licenses for his music.

Video: https://www.youtube.com/watch?v=NUGP-oW4_ZE

Won’t Lock it Down. Jonathan “Song-A-Day” Mann. CC BY.

In addition to giving creators more choices for how to share their work, CC legal tools serve important policy goals in fields like scholarly publishing and education. Watch the brief video, Why Open Education Matters, to get a sense for the opportunities Creative Commons licenses create for education.

Video: https://www.youtube.com/watch?v=gJWbVt2Nc-I

Why Open Education Matters. David Blake. CC BY.

Also consider watching a few (or all!) episodes of our CC Open Culture Voices series to learn about the benefits of opening up access to cultural heritage collections. Collectively, the legal tools help create a global digital commons of diverse types of content—from picture storybooks to comics —that is freely available for anyone to use.

CC licenses may additionally serve a non-copyright function. In communities of shared practices, the licenses act to signal a set of values and a different way of operating from what is provided under the default copyright system.

For some users, this means harkening back to the economic model of the commons. As American economist David Bollier describes it, “a commons arises whenever a given community decides it wishes to manage a resource in a collective manner, with special regard for equitable access, use and sustainability.” Wikipedia is a good example of a commons-based community around CC-licensed content.

For others, the CC legal tools and their buttons express an affinity for a set of core values. CC buttons have become ubiquitous symbols for sharing, openness, and human collaboration. The CC logo and icons are now part of the permanent design collection at The Museum of Modern Art (MoMA) in New York City.

While there is no single motivation for using CC licenses, there is a basic sense that CC licensing is rooted in a fundamental belief that knowledge and creativity are building blocks of our culture rather than simple commodities from which to extract market value. The licenses reflect a belief that everyone has something to contribute, and that no one can own our shared culture. Fundamentally, they reflect a belief in the promise of sharing and collaboration.

Creative Commons: the Movement

Since 2001, a global coalition of people has formed around Creative Commons and open licensing.[1] This includes activists working on copyright reform around the globe, policymakers advancing policies mandating open access to publicly funded educational resources, research, and data, as well as open access to cultural heritage, and creators who share a core set of values. Most of the people and institutions who are part of the CC movement are not formally connected to Creative Commons.

The CC Global Network (CCGN) is a place for everyone interested in and working with open movements. CCGN members come from diverse backgrounds and include lawyers, activists, scholars, artists, and more, working on a wide range of projects and issues connected to sharing and collaboration. The CC Global Network has over 700 members and over 45 Chapters around the world. To learn more, see if there is a Chapter in your country or contact network-support@creativecommons.org. The Network Platforms are the thematic areas of the Network where volunteers collaborate on activities and projects. CC’s Network Platforms are open to everyone and include the Open Education Platform, a Copyright Platform, and an Open Culture Platform.

The CC Global Network is just one player in multiple larger open movements, which include Wikipedians, Mozillians, open access advocates, and many more.

Free and open source software is cited as the first domain where networked open sharing produced a tangible benefit as a movement that went much further than technology. The Conversation’s Explainer overview of other movements adds other examples, such as Open Innovation in the corporate world, Open Data (see the Open Data Commons) and Crowdsourcing. There is also the Open Access movement, which aims to make research widely available, the Open Science movement, and the growing movement around Open Educational Resources. And, more cultural heritage institutions and other collection holders (often referred to as GLAMs, for the acronym [Galleries, Libraries, Archives, and Museums]) are releasing digital images of objects in their collections, becoming part of the “Open GLAM” or open culture movement.

Creative Commons: the Organization

A small nonprofit organization stewards the Creative Commons legal tools and helps power the open movement. CC is a distributed organization, with CC staff and contractors working from various locations around the world.

In 2021, Creative Commons embarked on a new strategy focused on empowering governments, institutions, individuals, and communities across the globe by equipping them with technical, legal, and policy solutions to enable sharing of knowledge and culture in the public interest.

This marks a pivot from CC promoting more sharing to fostering better sharing. We will continue to build a commons of knowledge and culture that is inclusive, just, and which inspires reciprocity — a commons that serves the public interest. Guided by this strategy, our organizational work will focus on three strategic goals:

  1. Advocacy: Reshape the open ecosystem to support equitable and prosocial sharing in the public interest.

  2. Innovation: Enhance the open infrastructures to foster sustainable and ethical sharing in the public interest.

  3. Capacity Building: Make knowledge and cultural heritage assets as openly accessible as possible.

Final remarks

Creative Commons has grown from a law school basement into a global organization with a wide reach and a powerful name associated with a core set of shared values. It is, at the same time, a set of licenses, a movement, and a nonprofit organization. We hope this unit helps give you a sense for what the organization does and, even more importantly, how you can join us in our work.

  1. While other custom open copyright licenses have been developed in the past, we recommend using Creative Commons licenses because they are up to date, free to use, and have been broadly adopted by governments, institutions and individuals as the global standard for open copyright licenses.

Licenses and Attributions

CC licensed content, Original

Dịch: Lê Trung Nghĩa

letrungnghia.foss@gmail.com