Tuyên bố Di sản Mở

Open Heritage Statement

Theo: https://openheritagestatement.org/

Lời kêu gọi toàn cầu về quyền tiếp cận công bằng tới di sản thuộc phạm vi công cộng trong môi trường kỹ thuật số.

Liên minh Di sản Mở - Open Heritage Coalition (trước đây gọi là TAROCH - Hướng tới Khuyến nghị Di sản Văn hóa Mở), do Creative Commons triệu tập, được thành lập để thúc đẩy quyền tiếp cận công bằng tới di sản thuộc phạm vi công cộng. Liên minh đã xây dựng Tuyên bố Di sản Mở - Open Heritage Statement (bản dịch sang tiếng Việt) nhằm khẳng định các giá trị chung, xác định các rào cản trong việc tiếp cận và đề cao sức mạnh của di sản mở trong việc khơi dậy sự sáng tạo, tăng cường quyền văn hóa và hỗ trợ tương lai bền vững. Tuyên bố này tìm cách xúc tiến một cuộc đối thoại quốc tế hướng tới một khuôn khổ của UNESCO nhằm đảm bảo quyền tiếp cận công bằng đối với di sản thuộc phạm vi công cộng trong môi trường kỹ thuật số để duy trì quyền tham gia vào đời sống văn hóa và khẳng định văn hóa là một tài sản công cộng toàn cầu.

Hãy hành động ngay để hỗ trợ một tương lai nơi mọi người đều có thể tiếp cận, tận hưởng và xây dựng dựa trên di sản được chia sẻ chung của chúng ta.

Hãy hành động ngay!

• Chính phủ, tổ chức và thể chế được mời bày tỏ sự ủng hộ bằng cách ký Tuyên bố Di sản Mở.

• Sự ủng hộ của cá nhân cũng vô cùng quan trọng. Nếu bạn không đại diện cho chính phủ, tổ chức hoặc thể chế nhưng vẫn muốn ủng hộ Tuyên bố Di sản Mở, vui lòng điền vào mẫu này.

• Các cách khác để tham gia:

  • Các tổ chức và thể chế được mời tham gia các nỗ lực vận động chính sách địa phương của Liên minh TAROCH.

  • Tham gia Nền tảng Văn hóa Mở Creative Commons, một không gian nơi bạn có thể chia sẻ tài nguyên, tăng cường hợp tác và nâng cao nhận thức về quyền truy cập mở tới di sản văn hóa kỹ thuật số, làm việc cùng với các chuyên gia từ các tổ chức di sản văn hóa và những người ủng hộ quyền truy cập mở.

Chúng tôi khuyến khích các nhà hoạch định chính sách và các bên liên quan tham gia đối thoại nhằm thúc đẩy quyền truy cập công bằng và mở tới di sản thuộc phạm vi công cộng và giải quyết nhiều rào cản không chính đáng và bất công đối với quyền truy cập đó.

Cùng nhau, chúng ta có thể thúc đẩy một tầm nhìn chung về quyền truy cập mở tới di sản thuộc phạm vi công cộng.

Tại sao nên ký Tuyên bố?

Lời kêu gọi về một tiêu chuẩn toàn cầu cho Di sản Mở

Lợi ích của việc truy cập

Để hiểu hiện tại, chúng ta cần biết quá khứ: ký ức, lịch sử và di sản của chúng ta. Khi di sản được mở ra, tiếp cận công bằng và có thể tái sử dụng, nó sẽ khơi nguồn cho những câu chuyện mới trong nhiều bối cảnh khác nhau, nuôi dưỡng ký ức tập thể, thúc đẩy bình đẳng kỹ thuật số và mời gọi mọi người biến di sản của ngày hôm qua thành sự sáng tạo của ngày hôm nay và sự đổi mới của ngày mai. Tiếp cận tới di sản là điều thiết yếu cho sự tham gia văn hóa, sự sáng tạo và phát triển bền vững.

Rào cản tiếp cận

Trong hai thập kỷ qua, việc tiếp cận kỹ thuật số đã được mở rộng, nhưng những rào cản không công bằng và không cần thiết về pháp lý, kỹ thuật, kinh tế và xã hội vẫn hạn chế sự tham gia của công chúng vào di sản trong phạm vi công cộng.

Từ những khiếu nại bản quyền sai trái và các rào cản công nghệ đến các khoản phí quá cao, những trở ngại này ngăn cản mọi người kết nối một cách có ý nghĩa với lịch sử của chính họ, khiến những mảnh ghép quan trọng của nền văn hóa chung của chúng ta nằm ngoài tầm với.

Những rào cản này làm suy yếu nền tảng của sự tham gia văn hóa, hòa nhập kỹ thuật số và các xã hội tri thức mở, những yếu tố hỗ trợ cho việc đạt được các Mục tiêu Phát triển Bền vững của Liên Hợp Quốc.

Các giải pháp Mở để loại bỏ rào cản

Chúng ta biết rằng các giải pháp mở có thể giúp loại bỏ những rào cản như vậy và cho phép mọi người kể những câu chuyện về nhân loại được chia sẻ chung của chúng ta. Lợi ích của di sản mở cho thấy những gì trở nên khả thi khi các rào cản được loại bỏ và di sản thuộc phạm vi công cộng được truy cập mở. Từ việc thúc đẩy các quyền văn hóa và bình đẳng kỹ thuật số đến việc thúc đẩy giáo dục và nghiên cứu, khám phá khoa học, di sản mở tạo ra hiệu ứng lan tỏa khắp xã hội. Và khi thế giới đối mặt với nhiều thách thức, di sản mở càng trở nên quan trọng hơn nếu chúng ta muốn duy trì các xã hội kiên cường, tự do và dân chủ, củng cố các quyền tự do cơ bản và thúc đẩy việc tạo ra các giải pháp mới cho những vấn đề lớn nhất của thế giới.

Di sản mở có thể khơi gợi sự tò mò, mở khóa khả năng sáng tạo, kích thích trí tưởng tượng, thúc đẩy thử nghiệm nghệ thuật và nuôi dưỡng nền nghệ thuật đương đại. Nó cho phép các nghệ sĩ, nhà sáng tạo, nhà thiết kế và các doanh nhân sáng tạo có một góc nhìn mới mẻ về di sản được chia sẻ chung của chúng ta. Di sản mở là điều thiết yếu nếu chúng ta muốn mọi người có thể tìm hiểu về lịch sử văn hóa của nhân loại, tham gia vào đời sống văn hóa và thưởng thức nghệ thuật mà không gặp rào cản và trên cơ sở bình đẳng.

Vì sao cần một Khuyến nghị của UNESCO?

Tuy nhiên, nếu không có sự thống nhất toàn cầu, tiềm năng đầy đủ của di sản mở vẫn chưa thể đạt được và nhiều tổ chức di sản văn hóa vẫn chưa được trang bị đầy đủ để cung cấp quyền truy cập bình đẳng. Một tiêu chuẩn quốc tế có thể mở khóa tiềm năng đó bằng cách cung cấp cho các tổ chức di sản văn hóa một khuôn khổ chung, huy động nguồn lực và tạo điều kiện hợp tác trên toàn thế giới để tiếp cận tới di sản một cách công bằng hơn.

UNESCO có vị thế độc đáo để cung cấp sự thống nhất này thông qua một công cụ thiết lập tiêu chuẩn. Các Khuyến nghị của UNESCO thiết lập các nguyên tắc chung mà các quốc gia thành viên điều chỉnh thành luật quốc gia, tạo ra sự nhất quán và rõ ràng xuyên biên giới. Cách tiếp cận này đã được chứng minh là thành công:

• Di sản tư liệu (2015): Tăng cường các chính sách bảo tồn và truy cập, bao gồm cả các kho lưu trữ kỹ thuật số, thông qua chương trình Ký ức Thế giới (Memory of the World).

• Tài nguyên Giáo dục Mở (2019): Thúc đẩy việc áp dụng các chính sách Tài nguyên Giáo dục Mở (TNGDM) quốc gia, xây dựng các kho lưu trữ truy cập công cộng và các cơ chế tài trợ.

• Khoa học Mở (2021): Khởi xướng các kế hoạch hành động khu vực, các công cụ mới cho dữ liệu mở và một khuôn khổ giám sát toàn cầu đang định hình lại cách thức khoa học được chia sẻ.

Một Khuyến nghị của UNESCO, hoặc một công cụ thiết lập tiêu chuẩn khác, về di sản mở trong phạm vi công cộng có thể thiết lập các nguyên tắc chung về truy cập, hướng dẫn các tổ chức di sản văn hóa, cung cấp các tiêu chuẩn chung cho các quốc gia thành viên và cho phép hợp tác xuyên biên giới để mọi người có thể kể những câu chuyện về nhân loại được chia sẻ chung của chúng ta.

Ký Tuyên bố Di sản Mở

• Các chính phủ, tổ chức và cơ quan phù hợp về nguyên tắc và thực tiễn với tuyên ngôn sứ mệnh được nêu trong Tuyên bố Cam kết, cũng như với ý định, mục đích, mục tiêu, giá trị và bối cảnh soạn thảo của Tuyên bố Di sản Mở, được mời ký tên bằng cách điền vào mẫu dưới đây. Sau khi đơn đăng ký của bạn được xem xét, bạn sẽ nhận được email xác nhận từ Ban Thư ký Di sản Mở.

• Cá nhân không thể ký Tuyên bố Di sản Mở, nhưng họ được hoan nghênh thể hiện sự ủng hộ và tham gia bằng những cách khác.

• Danh sách các bên ký kết được chấp thuận sẽ được công khai trên trang “Bên ký kết” của trang web.

• Muốn tìm hiểu thêm thông tin? Hãy xem phần Câu hỏi thường gặp.

Tải xuống Tuyên bố (bản dịch sang tiếng Việt)

A global call for equitable access to public domain heritage in the digital environment.

The Open Heritage Coalition (previously known as TAROCH - Towards a Recommendation on Open Cultural Heritage), convened by Creative Commons, was formed to advance equitable access to heritage in the public domain. The Coalition developed the Open Heritage Statement to affirm shared values, identify barriers to access, and champion the power of open heritage to spark creativity, strengthen cultural rights, and support sustainable futures. The Statement seeks to catalyze an international dialogue toward a UNESCO framework that will secure equitable access to public domain heritage in the digital environment in order to uphold the right to participate in cultural life and affirm culture as a global public good.

Act now to support a future where everyone can access, enjoy, and build upon our shared heritage

Take Action

• Governments, organizations, and institutions are invited to voice their support by signing the Open Heritage Statement.

• Individual support is also paramount. If you do not represent a government, organization, or institution but still wish to support the Open Heritage Statement, please fill out this form.

• Other ways to get involved:

  • Organizations and Institutions are invited to join the TAROCH Coalition’s local advocacy efforts.

  • Join the Creative Commons Open Culture Platform, a space where you can share resources, enhance collaboration, and raise awareness about open access to digital cultural heritage, working alongside professionals from cultural heritage institutions and open advocates.

We encourage policymakers and stakeholders to engage in a dialogue towards the promotion of equitable and open access to public domain heritage and for addressing the numerous undue and unfair barriers to such access.

Together, we can advance a shared vision for open access to heritage in the public domain.

Why Sign the Statement?

A Call for a Global Standard for Open Heritage

Benefits of Access

To understand our present, we need to know our past: our memories, our history, our heritage. When heritage is open, equitably accessible and reusable, it sparks new narratives across diverse contexts, nurtures collective memory, advances digital equity, and invites people to transform yesterday’s heritage into today’s creativity and tomorrow’s innovation. Access to heritage is vital for cultural participation, creativity, and sustainable development.

Barriers to Access

Over the last two decades, digital access has expanded, but unfair and unnecessary legal, technical, economic, and social barriers still limit public engagement with heritage in the public domain.

From wrongful copyright claims and technological locks to prohibitive fees, these obstacles prevent people from meaningfully connecting with their own history, leaving critical pieces of our shared culture out of reach.

These barriers weaken the foundations of cultural participation, digital inclusion, and open knowledge societies that support the achievement of UN Sustainable Development Goals.

Open Solutions to Remove Barriers

We know that open solutions can help remove such barriers and enable everyone to tell the stories of our shared humanity. The benefits of open heritage show what becomes possible when barriers are removed and heritage in the public domain is openly accessible. From advancing cultural rights and digital equity to fueling education and scientific research and discovery, open heritage generates ripple effects across society. And as the world faces multiple challenges, open heritage is all the more critical if we want to sustain resilient, free and democratic societies, strengthen fundamental freedoms, and foster the production of new solutions to the world’s biggest problems.

Open heritage can prompt curiosity, unlock creativity, spark imagination, spur artistic experimentation, and nurture the contemporary art scene. It allows artists, creators, designers and creative entrepreneurs to have a fresh take on our shared heritage. Open heritage is essential if we want people to be able to interrogate humanity’s cultural record, participate in cultural life, and enjoy the arts without barriers and on equitable terms.

Why a UNESCO Recommendation?

Yet without global alignment, the full potential of open heritage remains out of reach and many cultural heritage institutions remain ill-equipped to provide equitable access. An international standard could unlock that potential by giving cultural heritage institutions a shared framework, mobilizing resources, and enabling collaboration worldwide for more equitable access to heritage.

UNESCO is uniquely positioned to provide this alignment through a standard-setting instrument. Its Recommendations establish shared principles that Member States adapt into national laws, creating consistency and clarity across borders. This approach has proven successful:

• Documentary Heritage (2015): Strengthened preservation and access policies, including for digital archives, through the Memory of the World program.

• Open Educational Resources (2019): Stimulated the adoption of national OER policies, the building of public access repositories, and funding mechanisms.

• Open Science (2021): Sparked regional action plans, new tools for open data, and a global monitoring framework already reshaping how science is shared.

A UNESCO Recommendation, or other standard-setting instrument, on open heritage in the public domain could establish shared principles for access, guide cultural heritage institutions, give Member States common standards, and enable cross-border collaboration to enable everyone to tell the stories of our shared humanity.

Sign the Open Heritage Statement

• Governments, institutions, and organizations that align in principle and in practice with the mission statement laid out in the Statement of Commitment, as well as with the Open Heritage Statement’s intent, purpose, goals, values, and the context in which it was drafted, are invited to sign by completing the form below. Once your submission has been reviewed, you will receive a confirmation email from the Open Heritage Secretariat.

• Individuals cannot sign the Open Heritage Statement, but they are warmly invited to show their support and get involved in other ways.

• Approved signatories will be listed publicly on the website’s “Signatories” page.

• Looking for more information? Explore the FAQ.

Download the Statement

Dịch: Lê Trung Nghĩa

letrungnghia.foss@gmail.com