You
Can’t Read the TPP, But These Huge Corporations Can
By
Alleen Brown, 05/13/2015
Bài
được đưa lên Internet ngày: 13/05/2015
Lời
người dịch: Kiểu tàu nhanh (fast - track) của hiệp định
Thương mại Xuyên Thái Bình Dương - TPP mà Việt Nam có
tham gia thương thảo đã biểu quyết ở Thượng viện Mỹ
và đã thất bại. Nó làm cho người ta nhớ lại cuộc
biểu quyết để có được dạng tàu nhanh cho tiêu chuẩn
định dạng tài liệu văn phòng OOXML của Microsoft cuối
năm 2007 - đầu năm 2008 để trở thành một tiêu chuẩn
của ISO, một cách mà giới công nghiệp vận động hành
lang giới chính trị để có được những gì họ không
thể có nếu đi theo con đường thông thường. Cũng
giống như với hiệp định chống hàng giả ACTA, hiệp
định TPP được thảo luận trong bí mật, ngay cả các
nghị sỹ Mỹ nhiều người còn không được biết tới
các tài liệu của nó, nhưng nhiều công ty thì lại rất
rõ. Nói một cách khác, nó là cách để áp đặt những
lợi ích của các công ty lớn đó lên phần còn lại của
thế giới theo một cách thức mới, cách xuất khẩu luật
từ nước này sang nước khác, cách mà theo các cách làm
cũ thì có khả năng sẽ không thể làm được.
Một trong các khía cạnh mà các nước nhỏ như Việt Nam
phải rất quan tâm, là vấn đề về sở hữu trí tuệ
(nhất là về bằng sáng chế phần mềm) và thuốc chữa
bệnh. Ví dụ: “Maira Sutton, một nhà phân tích chính sách
toàn cầu ở EFF, chỉ tới Hiệp hội Công nghiệp Ghi âm
Mỹ như một tổ chức “rất thiên vị các mở rộng
thời hạn bản quyền và giới hạn sử dụng công bằng”.
Hiệp định có thể gây khó cho các nước với các thời
hạn bản quyền ngắn hơn hiện đang mở rộng hơn sau khi
tác giả qua đời, hoặc cho những nghệ sỹ tái mục đích
tư liệu có bản quyền để làm nghệ thuật hoặc âm
nhạc. Apple, Sutton lưu ý, hiển
nhiên ai cũng biết vì tạo ra công
nghệ đi với các hạn chế về những gì những người
sử dụng và các lập trình viên có thể làm với chúng,
một thực tế có thể làm đậm thêm trong TPP”. Xem thêm:
TPP,
ACTA, bằng sáng chế phần mềm và hơn thế nữa.
Thượng
viện hôm nay đang nắm giữ biểu quyết thủ tục chính
có thể tho phép hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình
Dương (TPP) được đi theo kiểu tàu nhanh “fast - tracked”.
Vậy
ai có thể đọc được văn bản của TPP? Không phải bạn,
nó là bí mật. Thậm chí các
thành viên Quốc hội chỉ có thể nhìn vào nó một
phần một lúc ở tòa nhà Capitol, hầu hết các nhân viên
không có khả năng kịp lưu ý.
Nhưng
có một ngoại lệ: nếu bạn là một phần của 28
ủy ban cố vấn thương mại được chính phủ Mỹ chỉ
định đưa ra tư vấn cho các nhà thương thuyết Mỹ. Các
ủy ban đó truy
cập hầu hết tơi những gì đang diễn ra trong các
cuộc thương lượng là 16 “Ủy ban Tư vấn Thương mại
Công nghiệp”, các thành viên của chúng bao gồm AT&T,
General Electric, Apple, Dow Chemical, Nike, Walmart và the American
Petroleum Institute.
TPP
là một hiệp định thương mại quốc tế hiện đang được
thương lượng giữa Mỹ và 11 nước khác, bao gồm Nhật,
Úc, Chile, Singapore và Malaysia. Trong số những điều khác,
nó có thể tăng cường các luật bản quyền, hạn chế
các nỗ lực trong cải cách an toàn thực phẩm và cho phép
các chính sách nội địa được đem ra tranh cãi với các
công ty ở một tòa án quốc tế. Tác động của nó được
kỳ vọng sẽ quét đi, nơi gặp đầu vào công khai khó mà
tồn tại.
Các
Ủy ban Cố vấn Thương mại Công nghiệp, hoặc ITACs, là
anh em với các ủy ban cố vấn liên bang (Federal
Advisory Committees) giống như Hội đồng Dầu khí Quốc
gia mà tôi đã viết gần đây. Tuy nhiên, các ITAC theo chức
năng được
miễn khỏi nhiều qui định minh bạch hóa mà thường
điều chỉnh các Ủy ban Cố vấn Liên bang, và các giao
tiếp truyền thông của họ phần lần được che
chắn khỏi FOIA để bảo vệ “thông tin của bên thứ
3 về thương mại và tài chính khỏi sự tiết lộ”. Và
thậm chí nếu vì vài lý do họ muốn nói cho ai đó những
gì họ muốn, thì các thành viên phải ký các thỏa thuận
không tiết lộ sao cho họ không thể “làm tổn thương”
các mục tiêu thương lượng của chính phủ. Cuối cùng,
họ cũng trốn các yêu cầu cân bằng giữa các thành viên
công nghiệp của họ bằng các đại diện từ các nhóm
lợi ích của nhà nước.
Kết
quả là ủy
ban các Năng lượng và các Dịch vụ Năng lượng, bao
gồm cả Hiệp hội Khai thác Quốc gia và Liên minh Khí Tự
nhiên Mỹ nhưng chỉ 1 đại diện từ một công ty chuyên
tâm về năng lượng gió và mặt trời ít gây ô nhiễm.
Ủy
ban CNTT-TT, các Dịch vụ và Thương mại Điện tử bao
gồm các đại diện từ Verizon và AT&T Services Inc. (một
đơn vị trực thuộc AT&T), trong nội địa nó vẫn
còn đang thúc đẩy mạnh chống lại các qui định
trung lập mới về mạng mà dừng các nhà cung cấp dịch
vụ Internet khỏi việc tạo các ngõ hẻm nhanh đắt tiền
trên trực tuyến.
Và
Ủy ban
các Quyền Sở hữu Trí tuệ bao gồm Hiệp hội Công
nghiệp Ghi âm Mỹ, Nghiên cứu và các Nhà sản xuất Dược
phẩm Mỹ, Apple, Johnson and Johnson, và Yahoo, thay vì các
nhóm như Electronic Frontier Foundation, nhóm chia sẻ sự tinh
thông của giới công nghiệp trong chính sách về sở hữu
trí tuệ nhưng có một chương trình nghị sự ít phù hợp
với doanh nghiệp.
Maira
Sutton, một nhà phân tích chính sách toàn cầu ở EFF, chỉ
tới Hiệp hội Công nghiệp Ghi âm Mỹ như một tổ chức
“rất thiên vị các mở rộng thời hạn bản quyền và
giới hạn sử dụng công bằng”. Hiệp định có thể
gây khó cho các nước với các thời hạn bản quyền ngắn
hơn hiện đang mở rộng hơn sau khi tác giả qua đời,
hoặc cho những nghệ sỹ tái mục đích tư liệu có bản
quyền để làm nghệ thuật hoặc âm nhạc. Apple, Sutton
lưu ý, hiển
nhiên ai cũng biết vì tạo ra công nghệ đi với các
hạn chế về những gì những người sử dụng và các
lập trình viên có thể làm với chúng, một thực tế có
thể làm đậm thêm trong TPP.
Còn
có một Ban
Cố vấn Chính sách Thương mại và Môi trường và Ban
Cố vấn về Lao động, nhưng các thành viên của chúng
còn đông hơn nhiều từ giới công nghiệp. Một phân tích
trên tờ Washington Post từ tháng 02/2014 đã
lưu ý, “trong số 566 thành viên bản này [trong 28
ban], thì 306 thành viên tới từ nền công nghiệp tư nhân
và 174 từ các tổ chức thương mại. Tất cả được nói
họ đại diện cho 85% tiếng nói trong các ủy ban thương
mại”.
Năm
ngoái Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ, một phần
của nhánh hành pháp tổ chức các cuộc thương lượng
thương mại, đã
đề xuất tạo ra một Ủy ban Cố vấn Thương mại
Lợi ích Nhà nước, nhưng các nhóm xã hội dân sự đã
từ chối rộng rãi tham gia trong một quá trình có thể
khóa mồm họ khỏi việc nói về những gì họ thấy
trong hiệp định thương mại đó.
“Là
khó để có ảnh hưởng nếu bạn có 20 người từ giới
công nghiệp và 1 từ xã hội dân sự. Phải có một nỗ
lực khá nghiêm túc để đạt được sự cân bằng hơn”,
Karen Hansen - Kuhn, giám đốc các chiến lược quốc tế
của Viện về Chính sách Nông nghiệp và Thương mại, một
tổ chức có trụ sở ở Minneapolis mà có
quan tâm về các điều khoản có liên quan tới làm
nông và an toàn thực phẩm của hiệp định. (Tôi đã làm
việc như một sinh viên nội trú trong IATP vào năm 2011),
nói.
“Kết
quả tốt nhất có thể là nếu Quốc hội đặt ra tại
chỗ một hệ thống mới. Sao cho [trong các cuộc thương
thảo trong tương lai], nơi và các đối tượng thương
thảo được đặt ra, ở một thời điểm nhất định
Quốc hội có thể cân nhác về việc liệu các đối
tượng đó có được đáp ứng”, Hansen-Kuhn nói. “Nếu
kiểu tàu nhanh bị từ chối thì tôi nghĩ nó mở ra khả
năng làm mọi điều khác đi”.
CẬP
NHẬT: Biểu quyết về thủ tục [tàu nhanh] ngày hôm nay
đã thất bại. Thượng viện kiểm
thiếu 8 phiếu trong số 60 phiếu cần thiết để cho phép
tranh luận bắt đầu về pháp lý theo kiểu tàu nhanh.
The
Senate today is holding a key procedural vote that would allow the
Trans-Pacific Partnership to be “fast-tracked.”
So
who can read the text of the TPP? Not you, it’s classified. Even
members
of Congress can only look at it one section at a time in the
Capitol’s basement, without most of their staff or the ability to
keep notes.
But
there’s an exception: if you’re part of one of 28
U.S. government-appointed trade advisory committees providing advice
to the U.S. negotiators. The committees with the most
access to what’s going on in the negotiations are 16 “Industry
Trade Advisory Committees,” whose members include AT&T, General
Electric, Apple, Dow Chemical, Nike, Walmart and the American
Petroleum Institute.
The
TPP is an international trade agreement currently being negotiated
between the US and 11 other countries, including Japan, Australia,
Chile, Singapore and Malaysia. Among other things, it could could
strengthen copyright laws, limit efforts at food safety reform and
allow domestic policies to be contested by corporations in an
international court. Its impact is expected to be sweeping, yet
venues for public input hardly exist.
Industry
Trade Advisory Committees, or ITACs, are cousins to Federal
Advisory Committees like the National Petroleum Council that I
wrote about recently. However, ITACs are functionally exempt
from many of the transparency rules that generally govern Federal
Advisory Committees, and their communications are largely shielded
from FOIA in order to protect “third party commercial and/or
financial information from disclosure.” And even if for some reason
they wanted to tell someone what they’re doing, members must sign
non-disclosure agreements so they can’t “compromise” government
negotiating goals. Finally, they also escape requirements to balance
their industry members with representatives from public interest
groups.
The
result is that the Energy and Energy Services committee
includes the National Mining Association and America’s Natural Gas
Alliance but only one representative from a company dedicated to
less-polluting wind and solar energy.
The
Information and Communications Technologies, Services, and Electronic
Commerce committee
includes representatives from Verizon and AT&T Services Inc. (a
subsidiary of AT&T), which domestically are still
pushing hard against new net neutrality rules that stop internet
providers from creating more expensive online fast-lanes.
And
the Intellectual Property Rights committee
includes the Recording Industry Association of America, the
Pharmaceutical Research and Manufacturers of America, Apple, Johnson
and Johnson and Yahoo, rather than groups like the Electronic
Frontier Foundation, which shares the industry’s expertise in
intellectual property policy but has an agenda less aligned with
business.
Maira
Sutton, a global policy analyst with the EFF, points to the Recording
Industry Association of America as an organization that has been
“very much in favor of copyright term extensions and limiting fair
use.” The pact could make it difficult for countries to shorten
copyright terms that currently extend long past an author’s life,
or for artists to repurpose copyrighted material to make art or
music. Apple, Sutton notes, is notorious
for creating technology that comes riddled with restrictions on what
users and programmers can do with them, a practice that could be
bolstered in the TPP.
There
does exist a Trade
and Environment Policy Advisory Committee and a Labor
Advisory Committee, but their members are far outnumbered by
those from industry. A Washington Post analysis from February 2014
noted,
“Of the 566 committee members [in the 28 committees], 306 come from
private industry and an additional 174 hail from trade associations.
All told they represent 85% of the voices on the trade committees.”
Last
year the Office of the U.S. Trade Representative, the part of the
executive branch that runs trade negotiations, proposed
creating a Public Interest Trade Advisory Committee, but civil
society groups widely refused to participate in a process that would
muzzle them from talking about what they saw in the trade agreement.
“It’s
hard to have influence if you have 20 people from the industry and
one from civil society. There’d have to be a pretty serious effort
to achieve more balance,” says Karen Hansen-Kuhn, director of
international strategies for the Institute for Agriculture and Trade
Policy, a Minneapolis-based organization that is concerned
about food safety and farming-related provisions of the agreement. (I
worked as an intern at the IATP in 2011).
“The
best outcome would be if Congress were to put in place a new system.
So [in future negotiations], when negotiating objectives are laid
out, at a certain point Congress would weigh in on whether those
objectives have been met,” Hansen-Kuhn says. “If fast track is
rejected I think it opens the possibility of doing things
differently.”
UPDATE:
Today’s procedural vote failed. The Senate tally
fell eight votes short of the 60 needed to allow debate to begin on
fast-track legislation.
Dịch:
Lê Trung Nghĩa
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
Lưu ý: Chỉ thành viên của blog này mới được đăng nhận xét.