Windows XP Chết - Linux Muôn năm!

Windows XP Is Dead – Long Live Linux!

Các máy tính Windows XP có thể có cuộc sống mới khi chạy Linux, Sean Michael Kerner nói - nhưng chỉ nếu những người sử dụng hiểu được về nó.

Windows XP machines could have a new lease of life running Linux, says Sean Michael Kerner – but only if users are aware of it

On April 9, 2014 by Sean Michael Kerner

Theo: http://www.techweekeurope.co.uk/comment/windows-xp-death-linux-opportunity-143520

Bài được đưa lên Internet ngày: 09/04/2014

Lời người dịch: Windows XP chết còn là cơ hội vàng để chuyển sang sử dụng hệ điều hành phần mềm tự do nguồn mở GNU/Linux ở một khía cạnh khác với khía cạnh các bản cập nhật an ninh sẽ không bao giờ còn có nữa: phần cứng máy tính. Với ngân khố rỗng tuếch hoặc không đủ, bạn đừng mơ tưởng nâng cấp lên Windows 7, Windows 8 mà vẫn có được tốc độ chạy như đã từng có với Windows XP: “Sự kết thúc của Windows XP có thể thể hiện tốt một cơ hội vàng cho Linux, như nó thể hiện một dòng đời cho các phần cứng cũ mà vẫn còn hữu ích cho tính toán, thậm chí nếu nó không hữu dụng cho các hệ điều hành của Microsoft”. Tuy nhiên, nếu một nền giáo dục CNTT chỉ dạy bạn sử dụng Windows và không có bất kỳ tri thức nào về GNU/Linux, thì bạn có thể sẽ gặp khó đấy. Bạn cần biết về điều đó và bạn có quyền đòi hỏi điều đó.

Windows XP của Microsoft đã kết thúc, và tôi không nằm trong số những người than khóc cho sự mất đi của nó. Phần buồn về sự chết của XP là những người vẫn còn chạy nó có thể thậm chí không nhận thức được rằng hệ điều hành của họ bây giờ đã chết.

Sau 12 năm, Microsoft sẽ không còn cung cấp các bản cập nhật an ninh cho Windows XP mà khá nhiều người vẫn còn quan tâm. Tuy nhiên, cái chết của XP có thể là một cơ hội vàng cho Linux - hoặc nó có thể chỉ là một cơ hội nữa bị bỏ qua cho máy tính để bàn Linux.

Tắt - và chuyển

Windows XP, biết rằng năm tháng của nó, đang chạy trên phần cứng cũ mà trong nhiều trường hợp vẫn còn hoạt động nhưng đơn giản không đủ mạnh để nâng cấp lên các hệ điều hành Windows 7 hoặc Windows 8 của Microsoft. Trong một số trường hợp, chúng là các máy XP cũ đang chạy trong các môi trường rất căng thẳng về chi phí, nơi mà đơn giản không có các nguồn vốn bổ sung thêm cho một sự làm mới phần cứng, chỉ làm mới mỗi hoàn toàn hệ điều hành.

Linux là một giải pháp tiềm năng. Đối với các phần cứng cũ hơn, tài nguyên ít hơn, không có sự thiếu hụt các lựa chọn trong thế giới máy tính để bàn Linux. Không giống như hệ điều hành nguyên khối Windows của Microsoft, có nhiều sự gia giảm của các phát tán Linux và các máy tính để bàn Linux phù hợp gần như bất kỳ nhu cầu nào hoặc ưu tiên nào của người sử dụng. Ngược lại với hầu hết các bản nâng cấp của Windows, Linux có thể tự do có được mà không mất chi phí, và nó có thể phù hợp đúng với hóa đơn đối với nhiều người sử dụng Windows XP.

Trong khi chắc chắn có một số phát tán và máy tính để bàn nặng nề về tài nguyên, thì vẫn có các lựa chọn tài nguyên thấp. Ví dụ, các phát tán Linux hiện đại bao gồm cả Ubuntu, Fedora và SuSE tất cả đều có một lựa chọn có thể cho phép một người sử dụng chạy môi trường đồ họa máy để bàn Linux LXDE. LXDF là môi trường đồ họa máy để bàn cần rất ít tài nguyên mà tôi từng có khả năng chạy thành công trên máy Pentium lớp III (bộ nhớ RAM luôn là một mối lo, nên càng nhiều càng tốt). Thực sự cũng có các phát tán Linux nhỏ như Puppy và TinyCore Linux đưa ra các lựa chọn kích cỡ nhỏ cho người sử dụng.

Trong khi những người sử dụng Windows XP có thể chọn cài đặt một phát tán Linux lên trên các hệ thống đang tồn tại của họ để giữ cho phần cứng chạy được, thì điều đó không luôn là một lựa chọn lý tưởng. Trong nhiều trường hợp, các máy XP cũ hàng thập kỷ có các ổ cứng rất đầy mà không dễ dàng thay thế được hoặc mở rộng được. Hãy nhớ là lưu trữ điển hình được kết nối với nhau của một thế kỷ trước từng là các phần cứng dựa vào PATA và không phải là các ổ đĩa dựa vào SATA hiện đại đang sẵn sàng rộng rãi ngày nay.

Các đĩa CD khởi động được

Đó là nơi mà các phiên bản LiveCD hoặc LiveUSB của Linux có khả năng giữ lại các phần cứng cũ của Windows XP. Nhiều máy XP có các ổ CD-ROM, nó có thể được sử dụng để làm thiết bị khởi động. Bằng việc chèn vào một phiên bản đĩa LiveCD của một phát tán Linux, một máy XP cũ sẽ khởi động trong Linux mà không cần người sử dụng thực sự ghi đè hệ điều hành hiện hành hoặc các dữ liệu của mình.

Hơn nữa với LiveCD, một người sử dụng XP có lợi ích tiềm tàng có khả năng tận dụng một trình duyệt và hệ điều hành hiện đại trong khi vẫn có khả năng truy cập các tệp di sản trên một máy tính.

Đối với những người có các máy hỗ trợ khởi động được bằng USB, thì một LiveUSB có thể thực hiện tác vụ y hệt, với lợi ích bổ sung lưu trữ vĩnh viễn. Đối nghịch với một LiveCD, thường chỉ là chỉ đọc, người sử dụng có thể chọn với một LiveUSB để thiết lập cấu hình cho một lớp che lưu trữ vĩnh viễn, cho phép các cập nhật và các dữ liệu được lưu trữ vào thiết bị lưu trữ USB.

Ngoài thực tế là nhiều cài đặt Windows XP là ràng buộc vào phần cứng, không nghi ngờ sẽ có những người sử dụng bị ràng buộc vào các ứng dụng. Trong khi Linux không thiếu các ứng dụng, có thể có bất kỳ ứng dụng di sản hoặc tùy biến nào đơn giản không tồn tại trong Linux. Đối với các trường hợp này, một tiếp cận cài đặt Linux hoặc LiveCD có thể chứng minh sẽ là đáng ngại nhiều hơn. Linux ít nhất không bao gồm một số khả năng dạng Windows theo cách ứng dụng Wine nguồn mở mà có thể cho phép một số (nhưng không phải tất cả) các ứng dụng Windows để chạy được trên Linux.

Đối với các cài đặt lớn hơn và với những người có các tài nguyên để đầu tư vào phần cứng mới, cũng có khả năng ảo hóa một cài đặt Windows XP bên trong một máy ảo chạy trên một máy chủ Linux. Trong khi hệ điều hành lõi XP có thẻ không có được bất kỳ bản cập nhật an ninh bổ sung nào từ Microsoft, thì trong một máy ảo Linux một ứng dụng đặc thù có tiềm năng sẽ được cách li và được đảm bảo an ninh thông qua các chính sách hạn chế rủi ro.

Nhưng bạn có tri thức không đấy?

Không may, trong khi Linux không đại diện cho một dòng đời cho những người sử dụng Windows XP, thì tôi nghi ngờ nó không phải là một thứ như vậy. Thực tế đơn giản là nhiều người sử dụng vẫn còn dùng Windows XP chỉ không biết đủ để quan tâm. Vâng, tôi biết có nhiều máy XP nhúng đang chạy các máy tính tiền mà các ngân hàng đang quan tâm, nhưng cũng có những nhiều máy có trong các thư viện, các trường học và ở nhà khắp trên thế giới nơi mà mọi người đơn giản không biết gì.

Thách thức đối với Linux là y hệt như nó vẫn từng. Các nhà bán hàng máy để bàn Linux cần tích cực hơn thúc đẩy thông điệp về Linux càng rộng rãi càng cần thiết. Linux có thể cung cấp một lựa chọn sẵn sàng tự do, an toàn cho những người sử dụng Windows XP, nhưng chỉ nếu sự lựa chọn đó được giải thích rõ ràng và được thúc đẩy.

Sự kết thúc của Windows XP có thể thể hiện tốt một cơ hội vàng cho Linux, như nó thể hiện một dòng đời cho các phần cứng cũ mà vẫn còn hữu ích cho tính toán, thậm chí nếu nó không hữu dụng cho các hệ điều hành của Microsoft.

Microsoft‘s Windows XP has ceased, and I am not among those who mourn its loss. The sad part about the death of XP is that those who still run it might not even realise that their operating system is now dead.

After 12 years, Microsoft is no longer going to be providing security updates for Windows XP, which has plenty of people concerned. The death of XP, however, could be a golden opportunity for Linux—or it could just be yet another missed opportunity for the Linux desktop.

Switch off – and switch over

Windows XP, given its age, is running on older hardware that in many cases is still operational but simply not powerful enough to be upgraded to Microsoft’s Windows 7 or Windows 8 operating systems. In some cases, those old XP machines are running in very cost-constrained environments where there is simply no additional funds for a hardware refresh, let alone a full operating system refresh.

Linux is a potential solution. For older, resource-constrained hardware, there is no shortage of options in the Linux desktop world. Unlike Microsoft’s monolithic Windows operating system, there are multiple flavours of Linux distributions and Linux desktops to suit nearly any need or user preference. As opposed to most Windows upgrades, Linux can be freely obtained without cost, and it might just fit the bill for many Windows XP users.

While there certainly are some resource-heavy distributions and desktops, there are also low-resource options. For example, modern Linux distributions including Ubuntu, Fedora and SUSE all have an option that could enable a user to run the LXDE Linux desktop. LXDE is a very low-resource desktop that I have been able to run successfully on Pentium III-class machines (RAM memory is always a concern, so the more the better). There are also really small Linux distributions like Puppy and TinyCore Linux that offer very small footprint options to users.

While Windows XP users can choose to install a Linux distribution over their existing systems to keep hardware running, that’s not always an ideal option. In many cases, these decade-old XP boxes have very full hard drives that are not easily replaced or expanded. Remember that the typical storage interconnect of a decade ago was PATA-based hardware and not the modern SATA-based drives that are widely available today.

Bootable CDs

That’s where LiveCD or LiveUSB versions of Linux may be able to save old Windows XP hardware. Many XP machines have CD-ROMs, which can be used as bootable devices. By inserting a LiveCD version of a Linux distribution, an old XP machine will boot into Linux without the need for the user to actually overwrite the existing operating system or its data.

Also with LiveCD, an XP user has the potential benefit of being able to leverage a modern browser and operating system while still being able to access legacy files on a system.

For those who have systems that support bootable USB, a LiveUSB can perform the same task, with the added benefit of persistent storage. As opposed to a LiveCD, which is typically read-only, a user can choose with a LiveUSB to configure a persistent storage overlay, enabling updates and data to be saved to the USB key storage device.

Beyond the fact that many Windows XP installations are hardware-bound, no doubt there are users who are application-bound as well. While Linux has no shortage of applications, there could be any number of legacy or custom apps that simply don’t exist in Linux. For those use cases, a Linux installation or LiveCD approach might prove to be more troublesome. Linux does at least include some Windows-type capabilities by way of the Wine open-source application that can enable some (but not all) Windows apps to run on Linux.

For larger installations and those with the resources to invest in new hardware, it is also likely possible to virtualise a Windows XP installation within a virtual machine running on a Linux host. While the core XP operating system might not be getting any additional security updates from Microsoft, within a Linux virtual machine a specific application has the potential to be isolated and secured through policies that limit risk.

But do you have the knowledge?

Unfortunately, while Linux does represent a lifeline for Windows XP users, I suspect it will be one that is not taken. The simple reality is that many of those users who are still with Windows XP simply just don’t know enough to care. Yes, I know there are lots of Embedded XP machines running cash machines that banks do care about, but there are also many machines sitting in libraries, schools and homes around the world where people simply don’t know any better.

The challenge for Linux is the same as it always has been. Linux desktop vendors need to more aggressively push the message of Linux as widely as is necessary. Linux can provide a freely available, safe option for Windows XP users, but only if the choice is clearly explained and promoted.

The end of Windows XP could well represent a golden opportunity for Linux, as it represents a lifeline for old hardware that is still useful for computing, even if it’s not useful for Microsoft’s operating systems.

Dịch: Lê Trung Nghĩa

letrungnghia.foss@gmail.com