Các
quyền sở hữu trí tuệ - IPR (Intellectual Property Rights) là
khái niệm chung có liên quan tới bản quyền, thương hiệu,
bằng sáng chế và các tuyên bố về 'quyền sở hữu' của
tài nguyên - bất kể được đăng ký rồi hay chưa được
đăng ký. Các vấn đề xung quanh quyền sở hữu, lòng
tin, gốc gác, ghi công và rủi ro tất cả đều là các
khía cạnh của IPR có thể thể hiện các rào cản đáng
kể cho việc chia sẻ mở hoặc phát hành các tư liệu học
tập.
Các
dự án từ chương trình của JISC/UKOER Hàn lâm, giống như
nhiều dự án trước đó, đã vật lộn với vài rào cản
đó. Nhiều người đã đánh giá không tới nơi một cách
nghiêm túc lượng thời gian có thể cần để đuổi theo
gốc gác các tài nguyên đang tồn tại, làm rõ Bản quyền
và lược bỏ/tách bỏ các tài nguyên nơi mà sự làm sạch
từng là không thể. Vài dự án đã chọn không xuất bản
vài tài nguyên nơi mà sự loại bỏ các yếu tố 'vi phạm'
ảnh hưởng tiêu cực tới giá trị sư phạm.
Tri
thức về bản quyền trong các cơ sở giáo
dục thường bị phân tán khắp các phòng và không phải
tất cả các cơ sở có người có khả năng nhận diện
rõ ràng với trách nhiệm đối với các vấn đề bản
quyền có liên quan tới các tư liệu học và dạy. Điều
này, đi với sự sợ hãi, và thường không nhận thức
được, các cá nhân và các nhà ra chính sách và accs luật
sư không thích rủi ro đã tạo ra sự thách thức hoàn
toàn cho nhiều dự án thí điểm và giáo dục xung quanh
các vấn đề đó đã trở thành hoạt động đáng kể.
Các
dự án UKOER đã tạo ra nhiều chỉ dẫn thực hành rất
hữu dụng, các câu hỏi đáp thường gặp (FAQ) và các
tài liệu tiến trình:
Là rõ ràng rằng
trừ phi các vấn đề quyền sở hữu bản quyền và khả
năng truy cập các tư liệu học tập được giải quyết,
là không có khả năng có đại chúng sống còn đủ cho
việc sử dụng lại nội dung sẽ được tạo ra. Nội
dung phải được viết ra để sử dụng lại và tái mục
đích bằng việc giải quyết bản quyền và sự truy cập
ngay từ đầu. Chỉ khi nội dung này đã với tới được
đại chúng sống còn sẽ sử dụng lại và tái mục đích
các nội dung đang tồn tại sẽ là có khả năng thực sự.
SỰ
TIẾN HÓA: các đối tượng giáo dục và học nghề cho
việc học tập bằng sử dụng công nghệ trong báo cáo
tổng kết các mạng mở
Chương trình UKOER, giống như chương
trình TÁI SẢN XUẤT, đã có sự pha trộn để tập
trung vào nội dung đang tồn tại. Từ quan điểm của
những người cấp vốn thì điều này đi theo vài cách
thức hướng tới việc cải thiện tính hiệu quả, sử
dụng sự đầu tư trước đó và ngăn ngừa sự đúp bản.
Nhiều dự án đã cảm thấy rằng các nỗ
lực có thể được đặt hữu dụng hơn trong việc đảm
bảo rằng nội dung mới được phát triển theo một cách
thức mở và tái mục đích và rằng tài nguyên đáng kể
cần phải mở ra cho nội dung đang tồn tại từng là
không bền vững. Chương trình này đã xúc tác cho nhiều
cơ sở và nhóm phát triển các thực hành và các tiến
trình tráng kiện để đảm bảo rằng nội dung được
phát triển trong các ràng buộc pháp lý - điều có thể
được áp dụng cho cả nội dung mới và đang tồn tại.
Việc cấp phép
JISC đã xuất bản chỉ
dẫn về các dạng khác nhau của các giấy phép mở
phù hợp cho các tài nguyên được chương trình JISC/UKOER
Hàn lâm phát hành. Chương trình đã cho phép sử dụng bất
kỳ giấy phép Creative Commons (CC) nào (dù là khả chuyển
hay không) nhưng đã yêu cầu xác minh để sử dụng mệnh
đề Không Phái sinh (No Derivatives).
Hầu hết các OER được cấp phép theo
phiên bản giấy phép Creative Commons, sự tổng quan của nó
là có sẵn trên website
Creative Commons. Các giấy phép như vậy bảo vệ bản
quyền của người sáng tạo ra tài nguyên học tập, trong
khi chỉ định cách nó có thể được sử dụng lại và
tái mục đích. Có lẽ giấy phép được sử dụng phổ
biến nhất là CC
BY-SA.
Giấy phép này cho phép những người khác
pha trộn, tùy biến, và xây dựng dựa vào công việc của
bạn, miền là họ ghi công cho bạn và cấp phép các sáng
tạo mới của họ theo các điều khoản y hệt. Những
người khác có thể tải về và phân phối lại tác phẩm
của bạn và cũng có thể dịch, làm các pha trộn, và tạo
ra các câu chuyện mới dựa vào tác phẩm của bạn.
Jorum
cũng sử dụng Creative Commons như là khung giấy phép của
nó, và những chỉ số hiện hành là giấy phép Creative
Commons Ghi công - Chia sẻ tương tự (CC BY-SA) được sử
dụng phổ biến nhất cho nội dung được gửi vào Jorum.
Các lựa chọn cấp phép phổ biến khác
bao gồm:
- Giấy phép Tài liệu Tự do GNU - GFDL (GNU Free Document license)
Giấy phép GFDL trao
các quyền cho những người đọc và những người sử
dụng các tư liệu để sao chép, chia sẻ, phân phối lại
và sửa đổi tác phẩm. Nó yêu cầu tất cả các bản
sao và các bản phái sinh sẽ là sẵn sàng theo giấy phép
y hệt. Các bản sao cũng có thể được bán một cách
thương mại. Có các yêu cầu đặc thù cho việc sửa đổi
các tác phẩm có liên quan tới việc ghi công cho người
sáng tạo ra tác phẩm và cho việc phân phối số lượng
lớn các bản sao.
- Giấy phép MIT (giấy phép được MIT tạo ra theo đó những người sử dụng được trao sự cho phép để sao chép, phân phối, truyền và tùy biến thích nghi tác phẩm, miễn là giấy phép MIT được đưa vào với tài nguyên đó)
- Giấy phép tùy chọn/khác (người sáng tạo ra nội dung quyết định dựa vào các điều khoản và điều kiên theo đó những người sử dụng có thể xem, sử dụng, chia sẻ, phân phối lại, hoặc sửa đổi tài nguyên)
Việc đưa một tài nguyên OER
vào trong phát hành OER của riêng bạn, không may, không
phải là quy trình trực tiếp. Vài giấy phép là không
tương thích với nhau - như bảng
này
thể hiện.
Các
giấy phép Creative Commons là không hủy bỏ được. Một
khi tài nguyên đã được phát hành theo giấy phép CC thì
những người sử dụng được sự cho phép tiếp tục sử
dụng tài nguyên đó theo giấy phép đó thậm chí nếu bạn
rút bỏ nó khỏi sự lưu thông. Các xem xét đặc biệt
khác đối với việc cấp phép Creative Commons được nêu
trong phần các câu hỏi đáp thường gặp về Creative
Commons (Creative
Commons FAQ).
Các nguồn hữu dụng từ một dải các dự án và dịch vụ
Một
số dự án đã xuất bản (như OER) các chi tiết tác phẩm
của riêng họ về IPR, bao gồm cả các chi tiết về các
chính sách và chỉ dẫn cho những người đóng góp, ví
dụ:
- Các tài nguyên Dạy học về Kinh tế cho sinh viên chưa tốt nghiệp đại học - TRUE (Teaching Resources for Undergraduate Economics): Econometrics – Các vấn đề về IPR
Dự án CASPER
đã được thiết lập để hỗ trợ cho chương trình
RepRODUCE.
Nó cung cấp một dải các tài nguyên trên trực tuyến,
bao gồm chỉ dẫn về việc làm sạch IPR nền tảng, các
mẫu template thư và các giấy phép.
Dự
án Hỗ trợ IPR cho OER đã tạo ra một dải các tài nguyên
thực hành tuyệt vời cho các dự án của UKOER
- Phim và hoạt hình, bao gồm:
-
- Tính toán rủi ro (Risk calculator) – Kết quả đầu ra quan trọng giúp các cơ sở nhận diện các rủi ro có liên quan tới việc phát hành OER. Công cụ được sử dụng nhiều nhất – 300-400 khách viếng thăm mỗi tuần và rất thú vị – NHIỀU LĨNH VỰC cùng sử dụng nó
- Bạn mở như thế nào? thuật sỹ để giúp các cơ sở đánh giá cách để mở các chiến lược, các chính sách và thực hành của họ.
- Hargreaves được chưng cất và ảnh hưởng tiềm tàng đối với giáo dục và nghiên cứu – bài viết trên blog nhấn mạnh 10 điều các dự án cần biết như là kết quả của các khuyến cáo đang được triển khai.
JISC đưa ra chỉ dẫn pháp lý về tất cả
các vấn đề pháp lý có liên quan tới tài
nguyên giáo dục mở (bao gồm cả các
quyền sở hữu trí tuệ).
Cũng có video
podcast
đặc biệt về các vấn đề OER.
Tư
vấn về IPR của Jisc
cũng đã cung cấp một dãy các tư liệu trong lĩnh vực
này, bao gồm chỉ dẫn đặc thù cho web 2.0, và tư liệu
nền tảng hữu dụng cho những người chưa quen với các
vấn đề IPR.
Dự
án TrustDR
đã tạo ra một “gói phát triển” làm việc với các
vấn đề IPR về chia sẻ nội dung.
Chỉ
dẫn pháp lý của JISC cho các khía cạnh pháp lý của tài
nguyên giáo dục mở, bao gồm bản quyền và các vấn đề
IPR khác. Một gói tài nguyên IPR cho OER
để hỗ trợ cho pha 2 chương trình của JISC/Hàn lâm là
có sẵn trong hỗ
trợ IPR của OER
và sẽ có giá trị cho bất kỳ ai cần thông tin về các
vấn đề IPR.
Chỉ
dẫn cấp phép của JorumOpen
phác thảo các giấy phép Creative Commons có sẵn trong
JorumOpen, nó hiện chào cho những người gửi lựa chọn
để chọn từ Creative Commons V2.0 UK: bộ các giấy phép
của Anh và xứ Gal (Wales).
JISC
đã phát hành một tập hợp rất toàn diện các
ghi chép chỉ dẫn về tất cả các vấn đề pháp lý xung
quanh việc ghi các bài giảng, bao gồm cả bản quyền
của bên thứ 3, các quyền của người biểu diễn và sự
bảo vệ dữ liệu, và thậm chí bao gồm mẫu đồng ý để
áp dụng để mọi người ký khi ghi lại các bài giảng.
Intellectual property considerations
Intellectual
Property Rights (IPR) is a generic term that relates to copyright,
trademarks, patents and other claims for ‘ownership’ of a
resource – whether registered or unregistered. Issues around
ownership, trust, provenance, attribution and risk are all aspects of
IPR that can present significant barriers to open sharing or release
of learning materials.
Projects from
the Jisc/ Academy UKOER programme have, like many previous projects,
grappled with some of these barriers. Many seriously underestimated
the amount of time that would be needed to chase provenance of
existing resources, clear Copyright and take apart/strip resources
where clearance was not possible. Several projects chose not to
publish some resources where removal of ‘offending’ elements
negatively affected the pedagogic value.
Copyright
knowledge within educational institutions is often scattered across
departments and not all institutions have a clearly identifiable
person with responsibility for copyright issues in relation to
learning and teaching materials. This, coupled with fearful, and
often unaware, individuals and risk averse policy makers and lawyers
created quite a challenge for many pilot projects and education
around these issues became a significant activity.
UKOER projects
produced many very useful practical guides, FAQs and workflow
documents: UKOER
guides legal aspects
It is clear that unless issues of copyright ownership and accessibility of learning materials is addressed it is unlikely that a sufficient critical mass of re-usable content will be created. Content must be written for re-use and re-purposing addressing copyright and access from the outset. Only when this content has reached a critical mass will re-use and re-purposing of existing content be truly possible.EVOLUTION: educational and vocational objects for learning using technology in open networks final report
The UKOER
programme, like the earlier REPRODUCE
programme, had a remit to focus on existing content. From a
funders point of view this goes some way towards improving
efficiencies, utilising previous investment and preventing
duplication.
Many projects
felt that efforts would be more usefully placed on ensuring that new
content is developed in an open and re-purposable manner and that the
significant resource needed to open up existing content was not
sustainable. This programme has enabled many institutions and groups
to develop robust practices and workflows to ensure that content is
developed within legal constraints – which can be applied to both
new and existing content.
Licensing
Jisc has
published guidance
on the various types of open licences suitable for resources released
by Jisc/ Academy OER programme. The programme permitted the use of
any Creative Commons (CC) licence (be it ported or unported) but
asked for justification for the use of the No Derivatives clause.
Most OERs are
licensed under a version of Creative Commons license, an overview of
which is available on the Creative
Commons website. Such licenses protect the copyright of the
learning resource creator, whilst specifying how it can be reused and
repurposed. Perhaps the most commonly-used is CC
BY-SA.
This licence
lets others remix, tweak, and build upon your work, as long as they
credit you and license their new creations under the identical terms.
Others can download and redistribute your work and can also
translate, make remixes, and produce new stories based on your work.
Jorum
also uses Creative Commons as its licence framework, and current
indications are that the Attribution Share Alike (by-nc-sa) licence
is the most commonly used for deposit into Jorum.
Other popular
licensing options include:
The GFDL license grants rights to readers and users of materials to copy, share, redistribute and modify a work. It requires all copies and derivatives to be available under the same license. Copies may also be sold commercially. There are specific requirements for modifying works involving crediting the creator of the work and for distributing large numbers of copies.”
- MIT license (a license created by the MIT under which users are given permission to copy, distribute, transmit and adapt the work so long as the MIT license is included with the resource)
- Custom/Other license (the content creator decides upon the terms and conditions under which users may view, use, share, re-distribute, or modify a resource)
Including an OER
resource within your own OER release is not, unfortunately, a
straightforward process. Some licenses are incompatible with others –
as this
table demonstrates.
Creative Commons
licenses are non-revocable. Once a resource has been released under a
CC-license users are permitted to continue using that resource under
the license even if you withdraw it from circulation. Other specific
considerations to Creative Commons licensing are dealt with in the
Creative Commons FAQ.
Useful sources from a range of projects and services
A number of
projects have published (as OER) details of their own work regarding
IPR, including details of policies and guidance for contributors, for
example:
- Teaching Resources for Undergraduate Economics (TRUE): Econometrics – IPR Matters
The
CASPER project was established to support the RepRODUCE
programme. It provides a range of online resources, including
guidance on clearing background IPR, letter templates and licences
The OER IPR
Support Project produced a range of excellent practical resources for
UKOER projects
- Films and animations including:
-
- Risk calculator – Important output which helps institutions identify risks associated with releasing OER. Most used tool – 300-400 visitors per week and very interestingly – CROSS SECTOR use of it
- How open are you? wizard to help institutions assess how open their strategies, policies and practice are.
- Hargreaves distilled and the potential impact for education and research – blog post highlighting 10 things projects need to know as a result of these recommendations being implemented.
Jisc provides
legal guidance on all legal issues associated with open educational
resources (including intellectual
property rights). There is also a video
podcast specifically on OER issues.
The
Jisc IPR consultancy has also provided a range of materials in
this area, including guidance specific to web 2.0, and useful
background material for those unfamiliar with IPR issues.
The
TrustDR project has produced a “development pack” dealing
with IPR issues in content sharing.
A Jisc legal
guide to legal aspects of open educational resources, including
copyright and other IPR issues. An OER IPR resource pack to support
phase 2 of the Jisc/ Academy programme is available at OER
IPR support and will be of value to anyone needing information on
IPR issues.
The JorumOpen
licensing guide outlines the Creative Commons licences available
within JorumOpen, which currently offers depositors the option to
choose from the Creative Commons V2.0 UK: England and Wales suite of
licences.
Jisc have issued
a set of very comprehensive guidance
notes about all the legalities surrounding the recording of lectures,
including third party copyright, performers’ rights and data
protection, and even includes a specimen consent form to adapt for
getting people to sign when doing lecture recording.
Dịch:
Lê Trung Nghĩa
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
Lưu ý: Chỉ thành viên của blog này mới được đăng nhận xét.