Định dạng tài liệu mở

Open Document Format

"A disruptive technology in disguise"

NLnet Awards winners October 2010/11/22

Theo: http://www.nlnet.nl/themes/2008odf/

Bài được đưa lên Internet ngày: 22/11/2010

Lời người dịch: Thế giới những năm qua đã học được vì sao thế giới cần các tiêu chuẩn mở, và tiêu chuẩn định dạng tài liệu mở ODF cũng không là ngoại lệ. “Thị trường đã học được từ quá khứ, và với định dạng tệp được tách rời ra khỏi các ứng dụng thì sẽ không có việc phải học, chi phí thấp để chuyển và hầu hết tất cả: một thị trường mở cho đổi mới sáng tạo. Và đó là những gì chúng ta đang thấy: những đổi mới sáng tạo to lớn đang diễn ra vì mọi người có thể di chuyển trong các kho mà họ đã bị khóa hàng thập niên tới nay. Định dạng Tài liệu Mở là không phụ thuộc vào nhà cung cấp và nó là công nghệ được chứng minh. Nó bắt đầu với chi phí bằng 0 với đầy đủ chức năng và sự trung thực. Và không có những mẹo mực ẩn náu, không có những cơ hội cho sự phá hoại của những đối thủ cạnh tranh bất tiện. Vì nhiều tay chơi hàng đầu trong khu vực ODF (như IBM Lotus Symphony, OpenOffice, KOffice, Abiword, và một loạt các trình cài cắm cho Microsoft Word) đều là các ứng dụng nguồn mở, có 'sự mở ra đầy đủ' và một mô hình 'tốt nhất của giống nòi' rất hiệu quả được xây dựng xung quanh ODF”. Vậy mà tại Việt Nam, nhiều người vẫn cố níu kéo với định dạng mở “ĐỂU” OOXML của Microsoft trong các bộ phần mềm Microsoft Officee 2007, Microsoft Office 2010, mầm mống của sự gây thiệt hại cho toàn bộ xã hội Việt Nam chúng ta.

Tiêu chuẩn hóa Định dạng Tài liệu Mở (ISO 26300:2006) đã mất 5 năm làm việc cật lực trong OASIS. Vào năm 2006 một sự phê chuẩn đồng thuận của định dạng văn phòng vạn năng dựa trên XML này trong cơ quan Tiêu chuẩn hóa Quốc tế ISO đã có nghĩa là một bước ngoặt thay đổi rõ ràng cho đổi mới sáng tạo và sự vươn tới được thị trường của các tiêu chuẩn mở và phần mềm nguồn mở nói chung. Các chính phủ, các công ty và các cá nhân nhanh chóng đã nhận thức được tầm quan trọng khổng lồ của việc có một cách thức mã hóa thông tin mà nó thực sự là có tính khả chuyển xuyên khắp các ứng dụng, các hệ điều hành và các nhà cung cấp cũng như không có bất kỳ vấn đề cản trở nào về thời gian.

ODF đã làm nở rộ một sự dịch chuyển hàng loạt khỏi các định dạng tệp bị công ty áp đặt mà chỉ có thể được mở một cách thích hợp bởi duy nhất một ứng dụng từ duy nhất một nhà cung cấp. Chúng ta bây giờ hiểu rằng chúng ta muốn các tiêu chuẩn mở mà chúng là rõ ràng đối với các phần mềm được sử dụng để tạo ra hoặc soạn thảo chúng. Các định dạng tốt như ODF tạo nên tính tương hợp toàn cầu và sự tuôn chảy một cách tự do các thông tin trở thành một thực tế, mà là một đột phá khẩu thực tế cho toàn bộ nền công nghiệp công nghệ thông tin và truyền thông thế giới. Số lượng khổng lồ sự hỗ trợ tích cực cho ODF đã nhận được từ bản thân nền công nghiệp ICT - và cũng từ xã hội nói rộng ra - là một bằng chứng cho thực tế đó.

Xã hội không thay đổi được chỉ sau một đêm, mặc dù bước tiến này là gây kinh ngạc. Trong 20 năm qua sự thiếu một tiêu chuẩn mở chín muồi cho sự trao đổi các thông tin ở mức tài liệu đã gây ra một văn hóa độc quyền de facto không lành mạnh mà nó vượt ra khỏi các phần mềm hệ điều hành và sản xuất văn phòng nơi mà mọi thứ được khởi đầu. Những hệ lụy tiêu cực này chuyển động vượt xa thực tiễn của nền kinh tế và dải khắp từ khoảng cách số được gia tăng và sự nghèo nàn về đổi mới sáng tạo cho tới sự phạm tội không gian mạng phạm vi rộng khắp và những botnet như Storm mà chúng có khả năng hầu như đẩy các quốc gia ra khỏi Internet.

The standardisation of the Open Document Format (ISO 26300:2006) took five years of hard work within OASIS. In 2006 the unanimous approval of this XML-based universal Office-format within the International Standards Organisation ISO meant a clear slope change point for innovation and market reach of open standards and open source in general. Governments, companies and individuals quickly recognised the enormous importance of having a way of encoding information that is truly portable across applications, operating systems and vendors as well as not having any problems crossing the barriers of time.

ODF spawned a collective move away from company-dictated file formats that can only be adequately opened by a single application from a single vendor. We now understand that we want open standards that are oblivious with respect to the software used to generate or edit them. Good formats like ODF make global interoperability and the free flow of information a reality, which is a real breakthrough for the entire ICT world. The huge amount of active support ODF received from the ICT industry itself --and from society at large too-- is a testimony to that fact.

Society doesn't change overnight, although the pace is astounding. In the past twenty years the lack of a mature open standard for information exchange at the document level has caused a very unhealthy de facto monoculture with fallout well beyond the operating system and productivity software where things started. These negative consequences move far beyond the economic realm and range from an increased digital divide and innovation poverty to large-scale cyber criminality and botnets such as Storm that are able to almost push countries off the internet.

Một sự chấp nhận về mặt xã hội tự bị ép buộc của các định dạng đóng là thứ gì đó khó khăn để đột phá, nhưng với những định dạng nhị phân áp đảo của quá khứ đang bị phản đối bởi bản thân các nhà cung cấp thì tình hình xem ra rất sáng sủa. Thị trường đã học được từ quá khứ, và với định dạng tệp được tách rời ra khỏi các ứng dụng thì sẽ không có việc phải học, chi phí thấp để chuyển và hầu hết tất cả: một thị trường mở cho đổi mới sáng tạo. Và đó là những gì chúng ta đang thấy: những đổi mới sáng tạo to lớn đang diễn ra vì mọi người có thể di chuyển trong các kho mà họ đã bị khóa hàng thập niên tới nay.

Định dạng Tài liệu Mở là không phụ thuộc vào nhà cung cấp và nó là công nghệ được chứng minh. Nó bắt đầu với chi phí bằng 0 với đầy đủ chức năng và sự trung thực. Và không có những mẹo mực ẩn náu, không có những cơ hội cho sự phá hoại của những đối thủ cạnh tranh bất tiện. Vì nhiều tay chơi hàng đầu trong khu vực ODF (như IBM Lotus Symphony, OpenOffice, KOffice, Abiword, và một loạt các trình cài cắm cho Microsoft Word) đều là các ứng dụng nguồn mở, có 'sự mở ra đầy đủ' và một mô hình 'tốt nhất của giống nòi' rất hiệu quả được xây dựng xung quanh ODF.

Quỹ NLnet thấy ODF như một công nghệ chủ chốt cho tương lai của xã hội chúng ta, mà nó giải thích vì sao chúng ta có kế hoạch để đầu tư đáng kể một số những nỗ lực trong lĩnh vực này của ODF. Từ những công cụ cho sự cộng tác cho tới việc đóng góp vào sự tiêu chuẩn hóa, từ giáo dục và nâng cao nhận thức cho tới các thư viện cho các lập trình viên - chúng ta sẽ làm tốt nhất có thể để đóng góp vào những nơi nào có thể.

A self-imposed social acceptance of closed formats is sometimes difficult to break through, but with the dominant binary formats of the past being deprecated by their vendors themselves the situation looks very bright. The market has learned from the past, and with the file format decoupled from the applications there is no learning curve, a low cost of switching and most of all: an open market for innovation. And that is what we are seeing: great innovations taking place because people can move into the containers they were locked out for decades.

Open Document Format is vendor independent and it's proven technology. It starts at no cost with full functionality and fidelity. And there are no hidden tricks, no opportunities for sabotage of inconvenient competitors. Because many of the leading players in the ODF arena (such as IBM Lotus Symphony, OpenOffice, KOffice, Abiword, the various plugins for Microsoft Word) are open source applications, there is 'full disclosure' and a very efficient 'best of breed' model built around ODF.

NLnet foundation sees ODF as a key technology for the future of our society, which is why we plan to significantly fund a number of efforts in the area of ODF. From tools for collaboration to contributing to standardisation, from education and raising awareness to developer libraries --we will be doing our best to contribute where possible.

Dịch tài liệu: Lê Trung Nghĩa

letrungnghia.foss@gmail.com