Những người phản đối TPP nói vụ kiện của Keystone chỉ ra mối đe dọa

TPP opponents say Keystone suit shows threat

By Jennifer Dlouhy, Brian Wingfield, Saturday, 09 January 2016

Theo: http://m.nzherald.co.nz/business/news/article.cfm?c_id=3&objectid=11571180

Bài được đưa lên Internet ngày: 09/01/2016

Xem thêm: TPP, ACTA, bằng sáng chế phần mềm và hơn thế nữa;

Từ khóa tìm các bài về vụ Keystone: “Keystone suit”

Tranh chấp pháp lý về đường ống dẫn dầu của Keystone XL đang trao cho những người phản đối hiệp định thương mại Thái bình dương một lý lẽ tươi mới trong nỗ lực của họ để làm cho Quốc hội Mỹ giết chết hiệp định đó.

Họ nói vụ kiện được công bố tuần này, theo đó TransCanada đang tìm kiếm trọng tài để lấy lại 15 tỷ USD có liên quan tới sự phản đối Keystone của chính quyền Obama, chỉ ra cách mà các công ty nước ngoài có thể sử dụng các điều khoản của hiệp định thương mại Đối tác Xuyên Thái bình dương - TPP (Trans-Pacific Partnership) để thách thức chính sách của nước Mỹ về môi trường và các vấn đề khác.

“Tôi không thể nghĩ về nhiều dấu hiệu rõ ràng hơn mà có thể đã được đưa ra vào thời điểm này để chỉ ra một mối đe dọa lớn như thế nào TPP đặt ra cho những nỗ lực của chúng ta để giữ các nhiên liệu hóa thạch trong lòng đất”, Ben Beachy, cố vấn cấp cao về chính sách cho Câu lạc bộ Sierra, nhóm môi trường có trụ sở ở San Francisco, nói.

Hiệp định thương mại đó sẽ khuyến khích các công ty dầu khí sử dụng trọng tài để tìm kiếm sự đền bù từ nước Mỹ, ông nói.

TransCanada viện lý rằng bằng việc từ chối đường ống dẫn dầu, chính quyền Obama đã vi phạm các điều khoản của một hiệp định thương mại khác - hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ - NAFTA (North American Free Trade Agreement).

Công ty có trụ sở ở Calgary này nói nó có ý định bắt đầu khiếu nại về các chi phí và thiệt hại theo NAFTA chống lại nước Mỹ. Vụ tranh chấp có thể được nhóm trọng tài 3 thành viên sẽ được thành lập theo các điều khoản của hiệp định thương mại, quyết định.

Nhóm không thể ép tán thành đường ống, được đề xuất để mang dầu thô của Canada vào Mỹ, nhưng nó có thể thưởng cho những thiệt hại vì mất lợi nhuận và các chi phí mà công ty gánh chịu.

Các nhóm môi trường và lao động Mỹ nói rằng các công ty có thể tìm sự đền bù vì các quyết định của chính phủ theo các điều khoản tương tự được thấy trong TPP - hiệp định thương mại với 12 quốc gia và 7 năm để tạo ra mà có thể rõ ràng là các rào cản thương mại giữa các quốc gia sản xuất 40% sản lượng kinh tế toàn cầu.

New Zealand, Úc, Brunei, Canada, Chile, Nhật, Malaysia, Mexico, Peru, Singapore, Mỹ và Việt Nam đã đồng ý với hiệp định TPP vào tháng 10, dù sự phê chuẩn của mỗi chính phủ có thể mất vài tháng hoặc thậm chí vài năm.

Giám đốc văn phòng liên lạc về kinh tế của Chile nói New Zealand sẽ tổ chức lễ ký kết cho hiệp định gây tranh cãi này vào tháng sau.

Nước thứ 2, Peru, đã nói với Bloomberg Thứ trưởng Thương mại của nước này và là nhà đàm phán TPP, Edgar Vasquez, sẽ dự lễ ở đây vào ngày 04/02.

Thời gian và địa điểm đã được tiết lộ trong tuyên bố được Andres Rebolledo, tổng giám đốc của Văn phòng Liên lạc về Kinh tế Quốc tế của Chile đưa ra, sau một cuộc họp với Viện các Quyền Con người Quốc gia để thảo luận về ảnh hưởng của TPP Lên các quyền con người ở Chile.

Chính phủ New Zealand có thể chưa khẳng định tuyên bố, nói “một số quốc gia vẫn còn đang làm việc về các quy trình phê chuẩn nội bộ của họ được yêu cầu trước khi ký”.

“Các chi tiết xa hơn sẽ được thông báo khi và nếu chúng được khẳng định”, Thứ trưởng Simon Bridges nói.

Chỉ trích nổi bật về TPP, giáo sư Jane Kelsey của Đại học Auckland, nói cách thức các chi tiết đã nổi lên phản ánh tồi tệ về Chính phủ.

“Nhất quán với sự bí mật ám ảnh của Chính phủ thông qua quy trình TPP, chúng tôi phải có sự khẳng định về những gì đang xảy ra ở đất nước của riêng chúng tôi từ xa bên ngoài”, Kelsey nói.

Hiệp định TPP là ưu tiên hàng đầu đối với Tổng thống Barack Obama mà phải được Quốc hội còn nghi ngờ phê chuẩn trước khi nó có thể có hiệu lực.

Những người ủng hộ Keystone nói những người bảo thủ đã lúng túng vì vấn đề đó.

“Những người bạn cực đoan về môi trường của Tổng thống Obama sẽ tìm bất kỳ sự cáo lỗi nào để từ chối những người Mỹ các nguồn tài nguyên thiên nhiên, làm tăng chi phí năng lượng và các công việc tốn chi phí”, AshLee Strong, nữ phát ngôn viên cho Người phát ngôn của Hạ viện Paul Ryan, nghị sỹ của Đảng Cộng hòa bang Wisconsin, người ủng hộ thông qua hiệp định thương mại, nói.

Communications Workers of America (Công nhân Truyền thông Mỹ) nói khiệu nại theo NAFTA của TransCanada đưa ra một trường hợp điển hình về cách mà quy trình trọng tài của TPP có thể trao cho hàng ngàn công ty khác nữa một cơ chế mới để thách thức luật và quy định của nước Mỹ.

Sự lạm dụng hệ thống có thể tránh được nếu ngôn ngữ của TPP đã được rà soát lại để giải quyết các mối lo ngại giữa các công ty và các quốc gia, nghị sỹ Sander Levin của Đảng Dân chủ bang Michigan, người đã đề xuất không thành công những thay đổi như vậy cho chính quyền Obama trong khi hiệp định còn đang được đàm phán.

“Thách thức của TransCanada đối với quyết định của Tổng thống trong vụ Keystone XL Pipeline thông qua khiếu nại đầu tư của NAFTA nhấn mạnh thêm vì sao chúng ta phải chắc chắn rằng hiệp định thương mại TPP giải quyết được các mối lo ngại nghiêm trọng đó”, Levin nói.

“Tranh luận công khai lành mạnh và đầy đủ là cần thiết để nhận diện các vấn đề giống như thế này trước khi hiệp định TPP được ký”.

Frank Benenati, người phát ngôn của Nhà Trắng, đã không trả lời cho yêu cầu bình luận. Các quan chức chính quyền Obama đã nói có những bảo vệ thích hợp trong TPP để ngăn chặn quy trình trọng tài khỏi bị khai thác, và tổng thống đã mô tả hiệp định như là “hiệp định tiến bộ, vì môi trường, vì người lao động nhất trong lịch sử”.

Martin O'Malley, người đang tìm kiếm ứng cử chức tổng thống của Đảng Dân chủ, đã viết trên tweeter rằng thách thức của Keystone thông qua NAFTA từng là “thái quá” và là “ví dụ về việc vì sao tôi phản đối #TPP”.

“Các vụ làm ăn thương mại không nên đặt giá trị các lợi ích của tập đoàn cao hơn các lợi ích quốc gia”, ông đã viết.

Nếu được hoàn tất, TPP với 12 quốc gia có thể là hiệp định thương mại tự do lớn nhất của Mỹ, bao trùm một khu vực với sản lượng kinh tế hàng năm cộng lại lớn hơn 28 ngàn tỷ USD.

Theo các hiệp ước và hiệp định với hơn 50 quốc gia, khoảng 9.500 cơ sở trực thuộc các hãng nước ngoài của Mỹ có thể theo đuổi các vụ kiện như vậy chống lại nước Mỹ, theo dữ liệu từ Public Citizen, một nhóm phi lợi nhuận có trụ sở ở Washington.

Theo TPP, điều đó có thể gần gấp đôi, với khoảng 9.200 cơ sở trực thuộc nhiều hơn sẽ có các quyền đệ trình các khiếu nại thương mại.

Lori Wallach, người đứng đầu Global Trade Watch (Giám sát Thương mại Toàn cầu) của Public Citizen, đã nói khiếu nại của TransCanada “chính xác là một cuộc tấn công vào chính sách môi trường của Mỹ mà tổng thống đã khăng khăng có thể không bao giờ xảy ra” theo TPP.

“Cuộc tấn công đặc biệt vào sự dàn xếp giữa nhà đầu tư - nhà nước của NAFTA này về cơ bản phá hủy tất cả các lý lẽ của chính quyền trong bảo vệ TPP mở rộng chế độ cho hàng ngàn tập đoàn có thể tấn công nước Mỹ”, Wallach nói.

TransCanada nói hãng đã tìm kiếm sự đền bù “như là kết quả của sự vi phạm của chính quyền Mỹ” đối với các bổn phận của mình theo NAFTA, một hiệp định được Mỹ, Canada và Mexico ký và đã có hiệu lực vào năm 1994.

“TransCanada đã có mọi lý do để kỳ vọng đệ trình của nó có thể sẽ được thừa nhận”, công ty nói.

“TransCanada đã đầu tư nhiều tỷ USD vào dự án Keystone XL và sự từ chối cho phép đã lấy đi của TransCanada giá trị đầu tư đó”.

A legal dispute over the Keystone XL oil pipeline is giving opponents of a Pacific trade agreement a fresh argument in their effort to get the US Congress to kill the pact.

They say the case announced this week, in which TransCanada is seeking arbitration to recover US$15 billion tied to the Obama administration's rejection of Keystone, shows how foreign companies could use provisions of the proposed Trans-Pacific Partnership trade agreement to challenge US policy on the environment and other matters.

"I can't think of many clearer signals that could have been offered at this moment to show how big a threat the TPP poses to our efforts to keep fossil fuels in the ground," said Ben Beachy, a senior policy adviser for the Sierra Club, the San Francisco-based environmental group.

The trade pact will encourage oil and gas companies to use arbitration to seek compensation from the United States, he said.

TransCanada argues that by rejecting the pipeline, the Obama administration violated provisions of a different trade deal - the North American Free Trade agreement.

The Calgary-based company said it intends to start a claim for costs and damages under Nafta against the US. The dispute would be decided by a three-member arbitration panel to be established under the terms of the trade agreement.

A panel couldn't force approval of the pipeline, proposed to carry Canadian crude into the US, but it could award damages for lost profits and costs incurred by the company.

US environmental and labour groups say that companies could seek compensation for government decisions under similar provisions found in the Trans-Pacific Partnership - a 12-nation trade pact seven years in the making that would clear barriers to commerce among nations that produce 40 per cent of global economic output.

New Zealand, Australia, Brunei, Canada, Chile, Japan, Malaysia, Mexico, Peru, Singapore, the United States and Vietnam agreed to the Trans-Pacific Partnership (TPP) deal in October, though each government's approval could take months or even years.

The director of Chile's economic relations bureau said New Zealand will host the signing ceremony for the controversial deal next month.

A second country, Peru, has told Bloomberg its Deputy Trade Minister and TPP negotiator, Edgar Vasquez, will attend the ceremony here on February 4.

The date and location was revealed in a statement issued by Andres Rebolledo, the director-general of Chile's General International Economic Relations Bureau, following a meeting with the country's National Human Rights Institute to discuss the impact of the TPP on human rights in Chile.

The New Zealand Government would not confirm the statement, saying "a number of countries are still working out their domestic approval processes required before signature".

"Further details will be announced when and if they are confirmed," said Duty Minister Simon Bridges.

Prominent critic of the TPP, University of Auckland professor Jane Kelsey, said the way details had emerged reflected badly on the Government.

"Consistent with the Government's obsessive secrecy throughout the TPP process, we have to get confirmation of what is happening in our own country from offshore," Kelsey said.

The TPP deal is a top priority for President Barack Obama that must be ratified by a skeptical Congress before it can take effect.

Keystone supporters said conservationists were confusing the issue.

"President Obama's environmental extremist friends will look for any excuse to deny Americans natural resources, driving up the cost of energy and costing jobs," said AshLee Strong, a spokeswoman for House Speaker Paul Ryan, a Wisconsin Republican who backs passage of the trade agreement.

Communications Workers of America said TransCanada's NAFTA claim provides a case study in how the TPP arbitration process would give thousands more companies a new mechanism to challenge US laws and regulations.

Abuses of the system could be avoided if the TPP language were revised to address concerns between companies and nations, said Representative Sander Levin, a Michigan Democrat who had unsuccessfully proposed such changes to the Obama administration while the pact was being negotiated.

"TransCanada's challenge to the President's decision on the Keystone XL Pipeline through a NAFTA investment claim further highlights why we must be certain that the Trans-Pacific Partnership trade agreement addresses serious concerns," Levin said.

"A full and vigorous public debate is needed to identify problems like this one before the TPP agreement is signed."

Frank Benenati, a White House spokesman, didn't respond to a request for comment. Obama administration officials have said there are adequate protections in the TPP to prevent the arbitration process from being exploited, and the president has described the agreement as "the most pro-labour, pro-environment, progressive deal in history".

Martin O'Malley, seeking the Democratic nomination for president, tweeted that the Keystone challenge through NAFTA was "outrageous" and "an example of why I oppose #TPP".

"Trade deals shouldn't value corporate profits over national interests," he wrote.

If completed, the 12-nation Trans-Pacific Partnership would be the largest US free-trade agreement, covering an area with a combined annual economic output of more than US$28 trillion.

Under current treaties and agreements with more than 50 countries, about 9,500 US subsidiaries of foreign firms can pursue such suits against the US, according to data from Public Citizen, a Washington-based non-profit group.

Under the TPP, that would roughly double, with about 9,200 more subsidiaries getting rights to file trade claims.

Lori Wallach, head of Public Citizen's Global Trade Watch, said TransCanada's claim "is exactly the attack on US environmental policy that the president insisted could never happen" under the TPP.

"This particular Nafta investor-state attack basically destroys all of the administration's arguments in defense of the TPP expanding the regime to thousands more corporations who could attack the US," Wallach said.

TransCanada said it was seeking compensation "as a result of the US administration's breach" of its obligations under NAFTA, a deal signed by the US Canada and Mexico that took effect in 1994.

"TransCanada had every reason to expect its application would be granted," the company said.

"TransCanada invested billions of dollars in the Keystone XL project and the denial of permit deprived TransCanada of the value of that investment."

Dịch: Lê Trung Nghĩa

letrungnghia.foss@gmail.com