Trong một tuyên bố kịch tính, các lãnh đạo châu Âu kêu gọi truy cập mở 'tức thì' tới tất cả các tài liệu khoa học tới năm 2020

In dramatic statement, European leaders call for ‘immediate’ open access to all scientific papers by 2020

By Martin Enserink, May. 27, 2016 , 2:30 PM

Theo: http://www.sciencemag.org/news/2016/05/dramatic-statement-european-leaders-call-immediate-open-access-all-scientific-papers

Bài được đưa lên Internet ngày: 27/05/2016

Tải về: Thông cáo báo chí của Ủy ban châu Âu về việc 'Tất cả các bài báo khoa học sẽ truy cập được tự do tới năm 2020' - bản dịch sang tiếng Việt.

Xem thêm: Khoa học mở - Open Science

Trong những gì người đứng đầu khoa học châu Âu Carlos Moedas gọi là động thái “thay đổi cuộc sống”, các quốc gia thành viên Liên minh châu Âu hôm nay đã tán thành về mục tiêu truy cập mở - OA (Open Access) mới đầy tham vọng. Tất cả các tài liệu khoa học sẽ là sẵn sàng tự do tới năm 2020, Hội đồng Cạnh tranh - tập hợp từ các bộ trưởng khoa học, đổi mới, thương mại, và công nghiệp - đã kết luận sau 2 ngày họp ở Brussels. Nhưng vài quan sát viên đang cảnh báo rằng mục tiêu sẽ khó đạt được.

Mục tiêu OA là một ophần của tập hợp các khuyến cáo rộng hơn về hỗ trợ Khoa học Mở, một khái niệm cũng bao gồm lưu trữ và truy cập được cải thiện tới dữ liệu nghiên cứu. Chính phủ Hà Lan hiện đang nắm giữ chức chủ tịch luân phiên của EU, đã vận động hành lang cật lực để có sự ủng hộ rộng khắp châu Âu cho Khoa học Mở, như Carlos Moedas đã làm, người đứng đầu Ủy ban châu Âu về Nghiên cứu và Đổi mới.

“Chúng tôi có lẽ không nhận thức hết được nó, nhưng những gì chức chủ tịch của Hà Lan đã đạt được là độc nhất vô nhị và khổng lồ”, Moedas nói trong thông cáo báo chí. “Ủy ban hoàn toàn cam kết giúp dịch chuyển điều này tiến lên trước”.

“Thời gian để nói về Truy cập Mở bây giờ đã qua rồi. Với các đồng thuận này, chúng ta đang tới tới nó trong thực hành”, Bộ trưởng Hà Lan về Giáo dục, Văn hóa và Khoa học, Sander Dekker, đã bổ sung trong tuyên bố.

“Biện pháp vẫn còn hơi mơ hồ nhưng sự xác định để đạt mục tiêu có tất cả các bài báo khoa học truy cập được tự do tới năm 2020 được chào đón”, người bảo vệ OA đã lâu Stevan Harnad của Đại học Québec ở Canada, nói. Quyết định cũng đã được Liên đoàn các Đại học Nghiên cứu châu Âu (LERU) chào mừng, nó đã gọi các kết luận hôm nay là “sự gia tăng chính cho biến đổi hướng tới hệ thống Khoa học Mở”.

Hội đồng đưa ra ít chi tiết về làm thế nào các quốc gia có thể chuyển đổi đầy đủ sang OA trong ít hơn 4 năm. Và đưa ra sự tiến bộ chậm chạp của OA trong 15 năm qua, vài người thấy mục tiêu là quá lạc quan - nếu không nói là không hiện thực. (LERU gọi nó là “không phải là tham vọng dễ dàng”). Thậm chí Hà Lan, nước được coi là người đi trước về OA ở châu Âu, cho tới gần đây đã có mục tiêu chính thức đạt được OA đầy đủ cho các tài liệu khoa học Hà Lan tới 2024.

Nhưng Harnad nói mục tiêu là “có khả năng đạt được”. Những gì Liên minh châu Âu cần phải làm là yêu cầu kết quả đầu ra khoa học của nó được gửi vào các kho của cơ sở, lựa chọn được gọi là OA Xanh. Chính phủ Hà Lan thích OA Vàng hơn, theo đó các tác giả xuất bản trong một tạp chí OA; hội đồng không thể hiện ưu tiên cho con đường nào cả.

Người phát ngôn cho Hội đồng Cạnh tranh thừa nhận mục tiêu năm 2020 “có lẽ không phải là nhiệm vụ dễ dàng”, nhưng nhấn mạnh tầm quan trọng của cách giải quyết mới của hội đồng. “Đây không phải là luật, nhưng nó là đường lối chính trị cho 28 chính phủ. Điều quan trọng là có sự đồng thuận”.

Tuyên bố của hội đồng cũng khá mù mờ về những gì chính xác sẽ được hoàn thành tới năm 2020. Nó kêu gọi OA “tức thì”, “không có cậm vận haowcj với các cấm vận ngắn nhất có thể”. Nhiều tạp chí không phải truy cập mở hiện cho phép các tác giả làm cho các tài liệu của họ sẵn sàng - ví dụ trong kho của cơ sở - 6 hoặc 12 tháng sau khi xuất bản, nhưng về cơ bản OA tức thì mà tài liệu được sẵn sàng tự do khi nó được xuất bản. Làm thế nào các cấm vận ngắn mà tạp chí áp đặt ra có thể phải trở thành định tính như là OA “tức thì” vẫn còn chưa rõ. Harnad nói gửi vào kho của cơ sở nên là “tức thì dựa vào sự chấp nhận xuất bản (vì nếu kết quả đầu ra của bài báo khoa học năm 2019 được gửi vào trong năm 2021, thì đó không phải là OA trong năm 2020)”.

In what European science chief Carlos Moedas calls a "life-changing" move, European Union member states today agreed on an ambitious new open access (OA) target. All scientific papers should be freely available by 2020, the Competitiveness Council—a gathering of ministers of science, innovation, trade, and industry—concluded after a 2-day meeting in Brussels. But some observers are warning that the goal will be difficult to achieve.

The OA goal is part of a broader set of recommendations in support of Open Science, a concept which also includes improved storage of and access to research data. The Dutch government, which currently holds the rotating E.U. presidency, had lobbied hard for Europe-wide support for Open Science, as had Carlos Moedas, the European Commissioner for Research and Innovation.

"We probably don't realize it yet, but what the Dutch presidency has achieved is just unique and huge," Moedas said at a press conference. "The commission is totally committed to help move this forward."

"The time for talking about Open Access is now past. With these agreements, we are going to achieve it in practice," the Dutch State Secretary for Education, Culture, and Science, Sander Dekker, added in a statement.

"The means are still somewhat vague but the determination to reach the goal of having all scientific articles freely accessible by 2020 is welcome," says longtime OA advocate Stevan Harnad of the University of Québec in Canada. The decision was also welcomed by the League of European Research Universities (LERU), which called today's conclusions "a major boost for the transition towards an Open Science system."

The council provides few details on how countries can make a full transition to OA in less than 4 years. And given OA's slow march over the past 15 years, some see the target as overly optimistic—if not unrealistic. (LERU calls it "not an easy ambition.") Even the Netherlands, which is considered an OA frontrunner in Europe, until recently had as its official target to reach full OA for Dutch scientific papers by 2024.

But Harnad says the goal is "reachable." What the European Union needs to do is require that its scientific output is deposited in institutional repositories, an option called Green OA. The Dutch government favors Gold OA, in which authors publish in an OA journal; the council does not express a preference for either route.

A spokesperson for the Competitiveness Council admits the 2020 target "may not be an easy task," but stresses the importance of the council's new resolve. "This is not a law, but it's a political orientation for the 28 governments. The important thing is that there is a consensus."

The council's statement is also slightly ambiguous on what exactly should be accomplished by 2020. It calls for "immediate" OA, "without embargoes or with as short as possible embargoes." Many non-OA journals currently allow authors to make their papers available—for instance in an institutional repository—6 or 12 months after publication, but the essence of immediate OA is that a paper is freely available when it gets published. How short journal-imposed embargoes would have to become to qualify as "immediate" OA remains unclear. Harnad says the deposit in an institutional repository should be "immediately upon acceptance for publication (because if the 2019 scientific article output is deposited in 2021, that is not OA in 2020)."

Dịch: Lê Trung Nghĩa

letrungnghia.foss@gmail.com