Nguồn mở: đối mặt với sự thiếu hụt các kỹ năng

Open source: facing a skills shortage

By Ross Gardler, Published: 07 July 2009, Reviewed: 09 July 2012

Theo: http://www.oss-watch.ac.uk/resources/skills

Bài được đưa lên Internet ngày: 09/07/2012

Lời người dịch: Dù nguồn mở bây giờ đã có mặt trong hầu hết các khu vực như nhà nước, giáo dục, doanh nghiệp và cá nhân, thì tốc độ thâm nhập là không như mong muốn và điều đó có nguyên nhân cơ bản từ sự thiếu các kỹ năng về nguồn mở một cách trầm trọng: “Sự thiếu các kỹ năng này không phản ánh sự thiếu các kỹ năng của người sử dụng, vì người sử dụng cần học để sử dụng bất kỳ hệ thống mới nào, bất kể mô hình phát triển và cấp phép phần mềm. Thay vào đó, nó phản ánh sự thiếu kỹ năng ở phần nhân viên CNTT, các nhà quản lý và các nhân viên mua sắm CNTT. Sự thiếu hiểu biết cơ bản này về cách mà nguồn mở được phát triển, được đưa ra thị trường, được bán, được cấp phép và được hỗ trợ, và về những lợi ích của việc tham gia vào với các dự án nguồn mở”. Bấy lâu này “các chuyên gia CNTT” cứ đổ lỗi cho người sử dụng kém không có khả năng về nguồn mở, hóa ra là không phải thế, hóa ra những người không hiểu nguồn mở chính là dân CNTT!.

Phần mềm nguồn mở (PMNM) đã nổi lên như một trong những phong trào CNTT quan trọng nhất thời gian gần đây. Theo nghiên cứu được triển khai vào năm 2006 của nhà phân tích IDC, 'Nguồn mở là xu thế dài hạn và vây quanh tất cả đáng kể nhất mà nền công nghiệp phần mềm từng thấy kể từ đầu những năm 1980', và nó đang giành được những xung lượng. Bằng chứng về điều này có thể thấy trong tất cả các lĩnh vực tại nước Anh, nhưng một sự thiếu nghiêm trọng các kỹ năng trong lĩnh vực này có thể hạn chế tương lai của nó. Tài liệu này xem xét sự tăng trưởng của nguồn mở tại nước Anh, và xem xét những hiệu ứng có thể của sự thiếu các kỹ năng này lên sự thành công về lâu dài của nguồn mở, và cách mà vấn đề có thể được giải quyết.

Nguồn mở trong khu vực nhà nước

Tại Liên minh châu Âu (EU), sử dụng nguồn mở trong nhiều năm đã và đang được xem như một phương tiện phù hợp cho việc cung cấp giá trị kinh tế tối đa. Một khảo sát do Đại học Maastricht tiến hành năm 2005 đã kết luận rằng gần 80% các chính quyền địa phương châu Âu từng sử dụng nó, có ý thức hoặc không có ý thức. Ngày nay, các chính phủ khắp châu Âu vẫn đang tích cực khuyến khích, hoặc thậm chí yêu cầu, các dự án CNTT trong tương lai phải xem xét nguồn mở như một lựa chọn. Khung tương hợp châu Âu v2.0 đang nhằm tới một sân chơi bình đẳng cho PMNM bằng việc chỉ định các yêu cầu cho các đặc tả cho phép đối với các triển khai phần mềm sở hữu độc quyền và nguồn mở là như nhau. Tuy nhiên, một số tranh luận rằng các điều kiện đó là không ưu tiên cho các giấy phép phần mềm tự do (PMTD).

Chính phủ Anh, phản ánh xu thế hướng tới PMNM, đã xác định một chính sách vào năm 2004 nhằm đưa ra giá trị về tiền bằng việc đảm bảo rằng trong khu vực nhà nước xâm xét nguồn mở cùng với nguồn đóng. Nó cũng đã chỉ ra rằng phần mềm có từ nghiên cứu được cấp vốn công khai sẽ bền vững thông qua việc cấp phép thương mại và/hoặc nguồn mở. Chính sách này từng được lặp lại vào năm 2009 và 2010. Vào năm 2011, chính phủ đã đưa ra một bộ công cụ để giúp xua tan những chuyện hoang đường về nguồn mở và giúp cho một sân chơi bình đẳng xa hơn.

Nguồn mở trong khu vực thương mại

Khu vực vì lợi nhuận đang áp dụng nguồn mở thậm chí sẵn lòng hơn so với khu vực nhà nước. Ví dụ, một khảo sát gần 1000 nhân viên CNTT tại Anh, Đức, Pháp và Bắc Mỹ, Được Actuate ủy quyền vào năm 2008, đã phát hiện rằng 54% các doanh nghiệp Anh trả lời cho khảo sát cảm thấy rằng những lợi ích của nguồn mở đã nặng hơn bất kỳ khía cạnh tiêu cực nào. Đây là một sự gia tăng đáng kể hơn 45% vào năm 2007. Xu thế đi lên này dường như sẽ dựa vào kinh nghiệm thực tiễn, hơn là vào những mong đợi, với 43% các doanh nghiệp trả lời tại nước Anh sẵn sàng sửa dụng nguồn mở. Một xu thế tương tự đã được nghiên cứu của IDC nêu ở trên xác định. Nghiên cứu này thấy rằng trong số 5000 người trả lời khảo sát, thì 71% các lập trình viên đang sử dụng PMNM, và điều đó là trong sản xuất 54% các tổ chức của họ.

Sự tăng trưởng này dường như đang tiếp tục. Hãng nghiên cứu CNTT Gartner đã dự đoán trong năm 2008 rằng 'Tới năm 2012, 80% tất cả các phần mềm thương mại sẽ bao gồm các thành phần của công nghệ nguồn mở'. Hãng này nhanh chóng rà soát lại số liệu này tới 90%, nói rằng các công nghệ nguồn mở 'cung cấp các cơ hội đáng kể cho các nhà cung cấp và người sử dụng tổng chi phí sở hữu ít hơn và làm gia tăng hoàn vốn đầu tư... Các chiến lược nguồn mở nhúng sẽ trở thành mức đầu tư tối thiểu mà hầu hết các nhà cung cấp lớn sẽ thấy cần thiết phải duy trì ưu thế cạnh tranh trong 5 năm tới'. IDC, hình như nắm được điều này, tin tưởng rằng nguồn mở cuối cùng sẽ đóng một vai trò trong vòng đời của mỗi chủng loại phần mềm chính. Nguồn mở sẽ là một phần quan trọng của sự phát triển phần mềm và, như là một kết quả, sẽ có một ảnh hưởng trực tiếp lên chi phí của sự phát triển phần mềm. Điều này tạo ra tổng chi phí sở hữu thấp hơn, đối với khách hàng, của toàn bộ các phần mềm, bất kể mô hình giấy phép nào được sử dụng. Thậm chí Microsoft, trong lịch sử là một trong những người chống đối to tiếng nhất đối với phong trào nguồn mở, đã và đang sử dụng các thành phần nguồn mở kể từ Windows 2000. Ngày nay, các tuyên bố có liên quan tới nguồn mở tới từ Microsoft là thường xuyên, và hãng này gần đây đã tham gia trực tiếp vào một loạt các dự án phát triển nguồn mở, như Apache POI và Hadoop. Bổ sung thêm, hãng đã có 2 giấy phép nguồn mở được OSI (Open Source Initiative) phê chuẩn và tổ chức và phát hành các phần mềm theo các giấy phép đó. Cũng vậy, Oracle gần đây đã tuyên bố một quan hệ đối tác với Cloudera để làm cơ sở cho Thiết bị Dữ liệu Lớn của họ trên các sản phẩm của Apache Hadoop.

Nguồn mở trong giáo dục

Sự áp dụng PMNM trong khu vực giáo dục từng tương tự như trong khu vực nhà nước, và cũng gia tăng. Gần đây nhất Khảo sát Phần mèm Quốc gia của OSS Watch trong năm 2010 đã kết luận, rằng khoảng 60% các viện trường Giáo dục cao học (FE) và 75% các viện trường đại học (HE) rõ ràng nhắc tới nguồn mở trong các chính sách mua sắm của họ.

Tuy nhiên, một xem xét bức tranh phần mềm hiện hành được thực sự cài đặt trên các máy chủ và máy tính để bàn trong FE và HE phát hieennj rằng hầu hết chúng vẫn còn là nguồn đóng. Điều này phần lớn được thực hiện vì sự bất lực về tri thức về cách đánh giá nguồn mở và đặc biệt sự hiểu biết cách để tính Tổng Chi phí Sở hữu của các giải pháp nguồn mở. OSS Watch đang làm việc về các công cụ để giúp đánh giá các dự án nguồn mở, ví dụ như với Mô hình Độ chính Bền vững Phần mềm (bản dịch tiếng Việt).

Một ngoại lệ đặc biệt thành công, và khuyến khích đối với hình mẫu này về sự gia tăng hạn chế trong giáo dục có thể thấy trong sự áp dụng các môi trường học tập ảo. Ở đây, ứng dung nguồn mở Moodle được sử dụng trong đa số các viện trường.

Thiếu các kỹ năng

Chúng ta đã thấy rằng sử dụng nguồn mở tại nước Anh đang gia tăng trong mọi khu vực. Nhưng tất cả chưa phải là tốt trong tương lai mở rộng này. Trong nghiên cứu do Actuate tiến hành, 6 trong số mỗi 10 người trả lời đã lưu ý 'các vấn đề nghiêm trọng trong tìm kiếm đúng các kỹ năng CNTT để triển khai và quản lý các giải pháp nguồn mở'. Nghiên cứu này được sinh ra từ khảo sát của OSS Watch được nêu ở trước, và lý do thứ 2 cho việc không áp dụng nguồn mở trên các máy tính trạm. Khi nguồn mở được áp dụng nhiều hơn xuyên khắp các khu vực, thì sự thiếu kỹ năng này sẽ trở thành nặng nề hơn, vì hiện thời rất ít các tổ chức giáo dục và đào tạo đưa ra các khóa học tập trung vào nguồn mở, các tiêu chuẩn mở và phát triển mở.

Sự thiếu các kỹ năng này không phản ánh sự thiếu các kỹ năng của người sử dụng, vì người sử dụng cần học để sử dụng bất kỳ hệ thống mới nào, bất kể mô hình phát triển và cấp phép phần mềm. Thay vào đó, nó phản ánh sự thiếu kỹ năng ở phần nhân viên CNTT, các nhà quản lý và các nhân viên mua sắm CNTT. Sự thiếu hiểu biết cơ bản này về cách mà nguồn mở được phát triển, được đưa ra thị trường, được bán, được cấp phép và được hỗ trợ, và về những lợi ích của việc tham gia vào với các dự án nguồn mở. Kết quả là các giải pháp nguồn mở thường không được xem xét trong khi thực hiện mua sắm, và khi chúng được xem xét, thì sự đánh giá của chúng là sai. Các giải pháp nguồn mở và nguồn đóng không thể được so sánh có hiệu quả bằng việc sử dụng các kỹ thuật và kỹ năng đang tồn tại. Trong khi các sản phẩm phần mềm bản thân chúng có thể được so sánh trên cơ sở từng tính năng, thì các khía cạnh 'mềm hơn', như chất lượng của sự hỗ trợ, an ninh, tính mềm dẻo và tính bền vững của giải pháp, không thể dễ dàng được so sánh cái này hay cái kia giống thế.

Lý do cho sự thiếu các kỹ năng này là đơn giản. Rất ít khóa học về sử dụng nguồn mở là sẵn sàng, và mọi người mà hiểu việc cấp phép nguồn mở, sự phát triển và triển khai có khả năng ra lệnh cao hơn so với lương trung bình trong khu vực vì lợi nhuận. Họ vì thế không bị lôi kéo tới khu vực giáo dục. Hệ quả là, có một sự thiếu hụt các giáo viên và huấn luyện viên để trang bị cho những người tốt nghiệp và các nhân viên hiện đang tồn tại với các kỹ năng được các ông chủ yêu cầu và sống còn cho sự phát triển liên tục của nguồn mở.

Chúng ta sẽ xử trí vấn đề này như thế nào? Chúng ta cần gia tăng mức các kỹ năng sẵn sàng thông qua giáo dục và huấn luyện và chúng ta cần thay đổi qui trình mua sắm phần mềm để đảm bảo các lựa chọn nguồn mở được đánh giá đúng. Simon Phipps, người đứng đầu của chương trình nguồn mở của Sun Microsystems ở thời điểm bài này được viết, gợi ý một mô hình tiềm năng cho một sân chơi bình đẳng thông qua các tiếp cận dẫn dắt ứng dụng, và cảnh báo về cách mà qui trình hiện hành có thể bị lạm dụng.

OSS Watch đã và đang giải quyết các nhu cầu đó trong khu vực giáo dục đôi lúc và, trong khi chúng ta đã có thành công đáng kể trong một số lĩnh vực, thì các số thống kê chỉ ra rằng chúng ta mới chỉ bắt đầu thấy các thành quả của sự lao động của chúng ta.

Kết luận

Sử dụng nguồn mở là không thể phủ nhận đang ngày càng gia tăng trong tất cả các khu vực: được thấy từ các khu vực nhà nước và giáo dục như một cách thức cung cấp giá trị về tiền tốt hơn trong chi tiêu công, từ khu vực vì lợi nhuận như một cách cắt giảm chi phí trong phát triển sản phẩm, và từ khu vực phát triển phần mềm như một cách tiết kiệm tốt hơn cho khách hàng. Tuy nhiên, sự tăng trưởng này không thể là bền vững nếu thiếu sự thay đổi cơ bản trong qui trình mua sắm và sự gia tăng trong các kỹ năng cần thiết để triển khai, quản lý và tham gia vào các dự án nguồn mở. Thiếu các kỹ năng, hầu hết các chính sách và các kế hoạch hành động sẽ rơi trên mặt đất hoang tàn. Hoặc, còn tệ hơn, nguồn mở sẽ bị lăn ra khỏi môi trường văn hóa mà không có lợi cho sự thành công của dự án như một tổng thể. Để có được nhiều nhất từ bất kỳ sự tham gia nào với nguồn mở, điều cơ bản phải hiểu toàn bộ mô hình từ đầu chí cuối. Điều này sẽ đảm bảo rằng một đánh giá hoàn chỉnh và tỉ mỉ các lựa chọn được trình bày của nguồn mở có thể được thực hiện. Nguồn mở hơn chỉ là một mô hình cấp phép (bản dịch tiếng Việt), và nếu không hiểu điều này sẽ tạo ra, tốt nhất, kinh nghiệm nguồn mở không tối ưu.

Open source software has emerged as one of the most important IT movements in recent times. According to a study carried out in 2006 by analysts IDC, ‘Open source is the most significant all-encompassing and long-term trend that the software industry has seen since the early 1980s’, and it is gaining momentum. Evidence of this can be seen in all sectors in the UK, but a severe shortage of skills in this area could limit its future. This document looks at the growth of open source in the UK, and considers the possible effects of this skills shortage on the long-term success of open source, and how the problem might be addressed.

Open source in the public sector

In the European Union, the use of open source has, for many years, been seen as an appropriate means of providing maximum economic value. A survey conducted by Maastricht University in 2005 concluded that nearly 80% of European local governments were using it, consciously or unconsciously. Today, governments across Europe are still actively encouraging, or even requiring, future IT projects to consider open source as an option. The European Interoperability Framework v2.0 is aiming to level the playing field for open source software by specifying requirements for the specifications that allow for proprietary and open source implementations alike. Some argue however that these conditions are not favourable for free software licenses.

The UK government, reflecting the trend towards open source software, defined a policy in 2004 that aimed to deliver value for money by ensuring that procurement in the public sector considers open source alongside closed source. It also stated that software resulting from publicly funded research should be sustained through commercialisation and/or open source licensing. This policy was re-iterated in 2009 and 2010. In 2011, the government released a toolkit to help dispel myths about open source and help levelling the playing field further.

Open source in the commercial sector

The for-profit sector is adopting open source even more readily than the public sector. For example, a survey of nearly 1000 IT staff in the UK, Germany, France and North America, commissioned in 2008 by Actuate, revealed that 54 per cent of UK businesses responding to the survey felt that the benefits of open source outweighed any negative aspects. This is a significant increase over 45 per cent in 2007. This upward trend appears to be based on actual experience, rather than on expectations, with 43 per cent of responding businesses in the UK already using open source. A similar trend was identified by the aforementioned IDC study. This study found that of the 5000 survey respondents, 71 per cent of developers are using open source software, and it is in production at 54 per cent of their organisations.

This growth seems set to continue. IT research firm Gartner predicted in 2008 that ‘By 2012, 80 per cent of all commercial software will include elements of open-source technology’. The firm quickly revised this figure to 90 per cent, stating that open source technologies ‘provide significant opportunities for vendors and users to lower their total cost of ownership and increase returns on investment. … Embedded open source strategies will become the minimal level of investment that most large software vendors will find necessary to maintain competitive advantage during the next five years.’ IDC, apparently bearing this out, believes that open source will eventually play a role in the life-cycle of every major software category. Open source will be an important part of the development of software and, as a result, will have a direct influence on the cost of software development. This will result in a reduced total cost of ownership, for the customer, of all software, regardless of the licence model used. Even Microsoft, historically one of the most vocal opponents of the open source movement, has been using open source components since Windows 2000. Today, open-source-related announcements come from Microsoft on a regular basis, and the company has recently been engaging directly with a variety of open source development projects, such as Apache POI and Hadoop. In addition, it has had two open source licences approved by the Open Source Initiative and hosts and releases software under those licences. Also, Oracle recently announced a partnership with Cloudera to base their Big Data Appliance on Apache Hadoop products.

Open source in education

The adoption of open source software in the educational sector has been similar to that in the public sector, and is also on the increase. The most recent OSS Watch National Software Survey in 2010 concluded, that about 60% of Further Education institutions and 75% of Higher Education institutions explicitly mention open source in their procurement policies.

However, a look at the current landscape of software actually installed on servers and desktops in FE and HE reveals that most of it is still closed source. This has largely to do with the inability of knowing how to evaluate open source and specifically knowing how to calculate the Total Cost of Ownership of open source solutions. OSS Watch is working on tools to help assess open source projects, for example with the Software Sustainability Maturity Model.

One particularly successful, and encouraging, exception to this pattern of limited uptake in education can be found in the adoption of virtual learning environments. Here, the open source application Moodle is in use in the majority of institutions.

Skills shortage

We have seen that the use of open source in the UK is growing in every sector. But all is not well in this increasingly open future. In research conducted for Actuate, six in every ten respondents mentioned ‘serious problems finding the right IT skills to implement and manage open source solutions’. This research is borne out by the OSS Watch survey mentioned earlier, which found that a lack of staff expertise was the main reason for not adopting open source on the server, and the secondary reason for not adopting open source on the desktop. As more open source is adopted across all sectors, this skills shortage will become more acute, since there are currently very few educational or training organisations offering courses that focus on open source, open standards and open development.

This lack of skills does not reflect a lack of user skills, since users need to learn to use any new system, regardless of the software’s licensing and development model. Instead, it reflects a lack of skills on the part of IT staff, IT managers and procurement officers. This is a basic lack of understanding about how open source is developed, marketed, sold, licensed and supported, and of the benefits of engaging with open source projects. The result is that open source solutions are often not considered during procurement exercises, and when they are, their evaluation is flawed. Open source and closed source solutions cannot be effectively compared using existing techniques and skills. While the software products themselves can be compared on a feature-by-feature basis, the ‘softer’ aspects, such as quality of support, security, flexibility and sustainability of the solution, cannot easily be compared like for like.

The reason for this lack of skills is simple. Very few courses in the use of open source are available, and the people who do understand open source licensing, development and deployment are able to command higher than average salaries in the for-profit sector. They are therefore not drawn to the education sector. Consequently, there is a shortage of teachers and trainers to equip new graduates and existing staff with the skills required by employers and vital for the ongoing development of open source.

How do we tackle the problem? We need to increase the level of available skills through education and training and we need to change the software procurement process to ensure open source options are correctly evaluated. Simon Phipps, who headed up Sun Microsystems’ open source programme at the time of writing, suggests one potential model for a level procurement playing field through adoption-led approaches, and warns about how the existing process can be abused.

OSS Watch has been addressing these needs in the education sector for some time and, while we have had considerable success in some areas, the statistics show that we are only just beginning to see the fruits of our labours.

Conclusion

The use of open source is undeniably on the increase in all sectors: it is seen by the public and education sectors as a way of providing better value for money in public spending, by the for-profit sector as a way of cutting costs in product development, and by the software development sector as a way of better serving its customers. However, this growth cannot be sustained without a fundamental change in the procurement process and an increase in the skills necessary for implementing, managing and engaging with open source projects. Without these skills, most policies and action plans will fall on fallow ground. Or, worse still, open source will be rolled out in a cultural environment that is not conducive to the success of the project as a whole. To get the most from any engagement with open source, it is essential to understand the whole model from beginning to end. This will ensure that a complete and thorough evaluation of the options presented by open source can be made. Open source is much more than a licensing model, and failure to understand this will result, at best, in a sub-optimal open source experience.

Dịch: Lê Trung Nghĩa

letrungnghia.foss@gmail.com