Tiêu chuẩn và nguồn mở

Standards and Open Source

By Stuart Yeates, Published: 01 October 2004, Reviewed: 15 October 2007

Theo: http://www.oss-watch.ac.uk/resources/archived/standards

Bài được đưa lên Internet ngày: 15/10/2007

Lời người dịch: Trong CNTT-TT, các tiêu chuẩn là rất quan trọng. Bài viết này cho chúng ta biết những điều cơ bản về các tiêu chuẩn và các tổ chức tiêu chuẩn hóa quốc tế, ví dụ như định nghĩa: “Các tiêu chuẩn sở hữu độc quyền được một công ty tạo ra và kiểm soát, và có thể bị các bằng sáng chế thế chấp, chịu sự thay đổi tùy ý, hoặc không được ghi thành tài liệu đầy đủ. Tuy nhiên, chúng có thể được sử dụng rộng rãi”.

Các tiêu chuẩn đóng một vai trò quan trọng trong việc quản lý các hệ thống máy tính hiện đại. Chúng cho phép người sử dụng mua phần cứng và phần mềm mới với sự tin tưởng rằng nó sẽ làm việc với thiết lập đang tồn tại của chúng. Chúng cho phép chúng ta, ví dụ, kết nối các máy tính của chúng ta cùng trong một mạng, và cho phép các ứng dụng của chúng ta nói chuyện được với nhau. Các tiêu chuẩn hỗ trợ sự cạnh tranh lành mạnh, vì nếu một máy tính hoặc chương trình sử dụng tiêu chuẩn, nó có thể thực hiện cùng các tác vụ như các hệ thống khác sử dụng các tiêu chuẩn đó bất kể ai đã sản xuất ra phần cứng và phần mềm đó.

Các dạng tiêu chuẩn

Các tiêu chuẩn đúng được các cơ quan quốc gia hoặc quốc tế tạo ra với các ủy ban gồm các chuyên gia từ khắp nền công nghiệp một cách phù hợp. Họ tạo nên cơ sở của tất cả đồ điện tử dân dụng và chống trụ cho các công nghệ điện toán có khắp mọi nơi như các kết nối USB và Internet. Một số cơ quan, bao gồm cả Nhóm công nghiệp (Consortium) Word Wide Web, sử dụng từ Khuyến cáo thay cho tiêu chuẩn đối với công việc của họ. Trong tài liệu này chúng tôi sử dụng khái niệm các tiêu chuẩn mở để tham chiếu tới cả các tiêu chuẩn thông thường, các Khuyến cáo từ W3C và các RFC từ IETF (xem bên dưới).

Các tiêu chuẩn de facto được các thực tiễn của những người đứng đầu thị trường tạo thành trong một lĩnh vực cụ thể. Các tiêu chuẩn de facto cuối cùng có thể biến thành các tiêu chuẩn chính thức nếu những người đứng đầu thị trường quyết định rằng việc gia tăng thị trường là có lợi hơn so với việc gia tăng thị phần của họ.

Các tiêu chuẩn sở hữu độc quyền được một công ty tạo ra và kiểm soát, và có thể bị các bằng sáng chế thế chấp, chịu sự thay đổi tùy ý, hoặc không được ghi thành tài liệu đầy đủ. Tuy nhiên, chúng có thể được sử dụng rộng rãi.

Bất kỳ tiêu chuẩn mở nào cũng tuân theo việc triển khai như phần mềm nguồn mở. Các tiêu chuẩn de facto đặt ra những vấn đề kỹ thuật đáng kể, tuy nhiên, không chỉ vì người đứng đầu thị trường có thể thay đổi tiêu chuẩn de facto với từng phát hành phần mềm, mà còn vì chúng có thể kết hợp các phương pháp được cấp bằng sáng chế và các thuật toán vào trong tiêu chuẩn đó. Các tiêu chuẩn sở hữu độc quyền được các bằng sáng chế bảo vệ là không tuân theo sự triển khai như nguồn mở, vì các bằng sáng chế thường được sự cài đặt phần cứng hoặc phần mềm cấp phép, và các giấy phép nguồn mở không thể cho phép các hạn chế về số lượng các bản cài đặt.

Các cơ quan tiêu chuẩn

Các tiêu chuẩn mở được các cơ quan tiêu chuẩn xuất bản và duy trì, từng cơ quan với cách thức và phạm vi hoạt động khác biệt. Các phạm vi khác nhau từ các nhóm công nghiệp có trọng tâm hẹp tới thẩm quyền giải quyết vạn năng của ISO. Các thủ tục trải từ rà soát lại và giám sát việc soạn sửa các tiêu chuẩn được đề nghị đề xuất cho tới các qui trình dài lâu có liên quan tới việc nghiên cứu, tư vấn, các cuộc họp quốc tế, nhiều rà soát lại và dịch thuật tiêu chuẩn sang nhiều ngôn ngữ.

Có một số cơ quan tiêu chuẩn quan trọng cho PMNM:

Viện các Kỹ sư Điện và Điện tử - IEEE (Institute of Electrical and Electronics Engineers)

Đây là một tổ chức nằm ở Mỹ đã dẫn dắt sự tiêu chuẩn hóa phần cứng máy tính và các hệ thống truyền thông mức thấp.

• Một tổ chức định hướng rất kỹ thuật.
• Chất lượng kỹ thuật là áp đảo ảnh hưởng trong qui trình tiêu chuẩn hóa.

Lực lượng Đặc biệt Kỹ thuật Internet - IETF (Internet Engineering Task Force)

Đây là cơ quan tiêu chuẩn hóa các giao thức mạng mà Internet dựa vào, như các Yêu cầu Bình luận – RFC (Request For Comments).

• Yêu cầu 2 triển khai riêng rẽ, độc lập của tiêu chuẩn.
• Có một qui trình dài nhưng có thể khá rẻ, vì các cuộc gặp mặt vật lý là không yêu cầu.
• Họ là cơ quan tiêu chuẩn thân thiện nhất với nguồn mở, dẫn đầu cho một số lượng đáng kể các triển khai nguồn mở các giao thức của IETF.

Tổ chức Quốc tế về Tiêu chuẩn hóa - ISO (International Organisation for Standardisation)

ISO là một cơ quan tiêu chuẩn với một thẩm quyền giải quyết vạn năng và các thành viên từ mỗi quốc gia với một cơ quan tiêu chuẩn quốc gia.

• Một tổ chức thực sự đa dạng, đa văn hóa.
• Được đồng bộ với Liên hiệp quốc về các vấn đề như việc thay đổi tên quốc gia.
• Được sử dụng như một tiêu chuẩn vàng cho việc giải quyết các vấn đề có trọng tải về chính trị và văn hóa, đặc biệt trong các lĩnh vực các tập hợp có tính chất quốc gia và các ký tự.
• Các tiêu chuẩn quan trọng đủ được ban hành từ các cơ quan khác có thể được đề nghị như là các tiêu chuẩn ISO từ các cơ quan tiêu chuẩn quốc gia.

Nhóm công nghiệp World Wide Web (W3C)

Đây là cơ quan có cơ chế thành viên ban hành các khuyến cáo về những gì world wide web dựa vào. Các Khuyến cáo của nó được phát triển từ các nhóm làm việc được kéo ra từ các thành viên và các chuyên gia được mời, và được các thành viên biểu quyết. Dù một số Khuyến cáo cũ hơn đã được phát triển ở mức lý thuyết, tất cả công việc hiện hành phải đi qua một kiểm thử khắc nghiệt của ít nhất 2 triển khai độc lập trước khi được biểu quyết dựa vào cơ chế thành viên.

• W3C là một tổ chức trẻ với một qui trình khá nhanh.
• Được khen ngợi rộng rãi vì công việc kỹ thuật của nó trong sự bao gồm và khả năng truy cập.

Tổ chức vì sự Tiến bộ của các Tiêu chuẩn Thông tin có Cấu trúc - OASIS (Organisation for the Advancement of Structured Information Standards)

OASIS là một cơ quan tiêu chuẩn phát triển các tiêu chuẩn web và XML được chi tiết hóa trong một nền công nghiệp trên cơ sở công nghiệp, phần lớn tuân theo công việc của W3C.

• Thúc đẩy tính tương hợp mức lĩnh vực.
• Cho phép các công ty và tổ chức trong một nền công nghiệp hoặc lĩnh vực đề xuất các tiêu chuẩn được phát triển nội bộ, đủ tiên tiến như các tiêu chuẩn mở.
• Một số đề xuất tiêu chuẩn dường như được đề xuất vì các lý do cạnh tranh lớn, được xem như là đáng lo ngại từ một số nhà quan sát.

Đa số những người tham gia trong các cơ quan tiêu chuẩn tham gia với phí tổn của riêng họ, hoặc phí tổn của các ông chủ của họ, những người mà trong trường hợp các tiêu chuẩn phần mềm thường là các nhà cung cấp phần mềm. Chính các nhà cung cấp phần mềm đó sử dụng các tiêu chuẩn như là các công cụ cạnh tranh và marketing trong thị trường phần mềm, điều có thể làm nảy sinh những quan ngại về các xung đột lợi ích. Trong một số trường hợp cũng có những người đóng góp hàn lâm, nguồn mở và các nhóm phi lợi nhuận tham gia.

Nhiều cơ quan có các cơ chế tại chỗ để canh gác chống lại những xung đột lợi ích, bao gồm việc công bố rõ ràng giấy phép bản quyền trong các tiêu chuẩn và các tài liệu có liên quan tới tiêu chuẩn và yêu càu những người tham gia mở bất kỳ bằng sáng chế nào mà có thể ảnh hưởng tới những triển khai tiêu chuẩn đó. Tuy nhiên, những biện pháp như vậy là không hồi cố, và một số tiêu chuẩn cao cấp, như MPEG-4, chỉ sẵn sàng thực tế cho những ai làm việc với một mô hình kinh doanh thương mại.

Standards play an important role in the running of modern computer systems. They allow users to purchase new hardware and software with the confidence that it will work with their existing setup. They enable us, for example, to connect our computers together into a network, and let our applications talk to one another. Standards support healthy competition, because if a computer or program uses standards, it can perform the same tasks as other systems using these standards regardless of who produced the hardware or software.

Types of standards

True standards are produced by national or international bodies with committees of experts from across the relevant industry. They form the basis of all consumer electronics and underpin such ubiquitous computing technologies as USB connectors and the Internet. Some bodies, including the World Wide Web Consortium, use the word Recommendation instead of standard for their work. In this document we use the term open standards to refer to both normal standards, the Recommendations from the W3C, and the RFCs from the IETF (see below).

De facto standards are formed by the practices of the market leaders in a particular field. De facto standards may eventually be turned into as formal standards if the market leaders decides that growing the market is more beneficial than growing their market share.

Proprietary standards are produced and controlled by one company, and may be encumbered by patents, subject to arbitrary change, or not fully documented. They may, however, be in widespread use.

Any open standard is amenable to implementation as open source software. De facto standards pose significant technical problems, however, not only because the market leader can change the de facto standard with every release of the software, but also because they can incorporate patented methods and algorithms into the standard. Patent-protected proprietary standards are not amenable to implementation as open source, because patents are normally licensed by software or hardware installation, and open source licences cannot permit restrictions on the number of installs.

Standards bodies

Open standards are published and maintained by standards bodies, each with a distinct scope and manner of operation. Scopes vary from narrowly-focused industry groups to the universal remit of the ISO. Procedures range from the review and minor editing of submitted proposed standards to lengthy processes involving scoping studies, consultations, international meetings, multiple revisions, and translations of the standard into multiple languages.

There are a number of important standards bodies for open source software:

Institute of Electrical and Electronics Engineers (IEEE)

This is the American-based organisation which has driven the standardisation of computer hardware and low-level communications systems.

• A very technically oriented organisation.
• Technical quality is the overriding influence in the standardisation process.

Internet Engineering Task Force (IETF)

This is the body that standardises the networking protocols on which the Internet is based, as RFCs (Request For Comments).

• Requires two separate, independent implementations of the standard.
• Has a long process but one that can be relatively cheap, since physical meetings are not required.
• They are the most open source friendly of the standards bodies, leading to a significant number of open source implementations of IETF protocols.

International Organisation for Standardisation (ISO)

The ISO is a standards body with a universal remit and members from every country with a national standards body.

• A truly diverse, multi-cultural organisation.
• Synchronised with the United Nations on issues such as the changing of country names.
• Used as a gold-standard for resolving politically and culturally loaded issues, particularly in the fields of nationality and character sets.
• Sufficiently important standards issued by other bodies can be proposed as ISO standards by national standards bodies.

World Wide Web Consortium (W3C)

This is the membership body that issues the recommendations on which the world wide web is based. Its Recommendations are developed by working groups drawn from members and invited experts, and voted upon by members. Although some of the older Recommendations were developed at an abstract level, all current work must pass a rigorous test of at least two independent implementations before being voted upon by the membership.

• The W3C is a young organisation with a relatively quick process.
• Widely lauded for its technical work on inclusion and accessibility.

Organisation for the Advancement of Structured Information Standards (OASIS)

OASIS is a standards body developing detailed web and XML standards on an industry by industry basis, largely following the work of the W3C.

• Promotes sector-level interoperability.
• Allows companies and organisations within an industry or sector to propose sufficiently advanced, internally developed standards as open standards.
• Some standards proposals appear to be proposed for largely competitive reasons, which is seen as worrying by some observers.

The majority of participants in these standards bodies participate at their own expense, or the expense of their employers, who in the case of software standards are commonly software vendors. These same software vendors use standards as competitive and marketing tools in the software marketplace, which can raise concerns about conflicts of interest. In some cases there are also academics, open source contributors, and not-for-profit groups participating.

Many bodies have mechanisms in place to guard against conflicts of interest, including explicitly stating the copyright licence on standards and standards-related documents and requiring participants to disclose any patents that may affect implementations of the standard. Such measures are not retrospective, however, and a number of high-profile standards, such as MPEG-4, are only realistically available to those working to a commercial business model.

Dịch: Lê Trung Nghĩa

letrungnghia.foss@gmail.com