New Zealand vừa loại bỏ các bằng sáng chế phần mềm. Ở đây vì sao chúng ta cũng nên làm thế

New Zealand just abolished software patents. Here’s why we should, too

By Timothy B. Lee, August 29, 2013 at 11:58 am

Theo: http://www.washingtonpost.com/blogs/the-switch/wp/2013/08/29/new-zealand-just-abolished-software-patents-heres-why-we-should-too/

Bài được đưa lên Internet ngày: 29/08/2013

(Photo by kafka4prez)

Lời người dịch: Tài liệu nghiên cứu “Đánh giá các yếu tố tác động lên kiện tụng vi phạm có thể giúp cải thiện chất lượng bằng sáng chế” (Assessing Factors That Affect Patent Infringement Litigation Could Help Improve Patent Quality) của Văn phòng Kiểm toán Chính phủ Mỹ - GAO ( Government Accountability Office), đã đưa ra một số lý do vì sao các bằng sáng chế phần mềm là có vấn đề. Một số trích dẫn: “GAO nói rằng “nhiều vụ kiện vi phạm bằng sáng chế gần đây có liên quan tới sự áp đảo của các bằng sáng chế chất lượng thấp; đó là, các bằng sáng chế với các quyền sở hữu không rõ ràng, các yêu sách rộng quá xá, hoặc cả 2. Dù có một số sự không chắc chắn vốn có liên quan tới tất cả các yêu sách bằng sáng chế, thì vài bên tham gia đóng góp với quan điểm này đã lưu ý rằng các yêu sách trong các bằng sáng chế có liên quan tới phần mềm thường quá rộng, không rõ hoặc cả 2”. Một vấn đề khác: sự phức tạp và vòng đời phần mềm phát triển nhanh làm cho nghiên cứu về bằng sáng chế là không thực tế. “Các đại diện từ một công ty phần mềm mới khởi tạo mà chúng tôi đã nói chuyện đã nói cho chúng tôi rằng việc tìm kiếm các bằng sáng chế phù hợp trước khi phát triển các sản phẩm mới là không thực tế và làm chuyển hướng các tài nguyên vốn dĩ đã khan hiếm rồi, đặc biệt vì qui trình phát triển sản phẩm của chúng có thể chỉ ngắn cớ 2 tháng”, “Một ít các đại diện quỹ mạo hiểm và các công ty phần mềm mới khởi nghiệp đã nói cho chúng tôi họ luôn không áp dụng các bằng sáng chế cho tới khi các công ty của họ được vững vàng vì các luật sư về bằng sáng chế là đắt giá, và qui trình là mất thời gian. Họ đã nói cho chúng tôi rằng chi phí R&D là khá thấp so với chi phí áp dụng một bằng sáng chế, nên có sự khuyến khích tối thiểu trong giới công nghiệp phần mềm đối với bằng sáng chế để bù đắp cho các chi phí R&D”. Điều đó rất khác với nền công nghiệp thuốc y dược. GAO nói rằng “vài đại diện từ giới công nghiệp thuốc y dược đã nói cho chúng tôi rằng các bằng sáng chế thực sự là sống còn cho khả năng của họ để bù đắp các chi phí phát triển một thuốc mới, mà có thể chi phí nhiều tới mức 1 tỷ USD và mất từ 10 tới 15 năm””. Một lần nữa, bằng mọi giá loại bỏ bằng sáng chế phần mềm trong mọi luật của Việt Nam, kể cả các hiệp định thương mại từ bây giờ cho mãi mãi về sau, như TPP. Xem thêm: TPP, ACTA, bằng sáng chế phần mềm và hơn thế nữa.

Tải về tài liệu dịch sang tiếng Việt: “Đánh giá các yếu tố tác động lên kiện tụng vi phạm có thể giúp cải thiện chất lượng bằng sáng chế” tại: http://ubuntuone.com/21Z2JP8e4Zb0Ip8OGOUqFW

Điều gì sai với hệ thống bằng sáng chế? Hầu hết mọi người nêu các vấn đề với các quỷ lùn bằng sáng chế (Patent Trolls) hoặc chất lượng bằng sáng chế thấp. Nhưng một nghiên cứu gần đây của Văn phòng Kiểm toán Chính phủ - GAO ( Government Accountability Office) làm rõ rằng vấn đề thực sự là đặc thù hơn nhiều: các bằng sáng chế phần mềm không làm việc.

Tất nhiên, GAO hoàn toàn không đi ra và nói điều đó. Nghiên cứu đó, được xuất bản vào tuần trước, với tiêu đề “Đánh giá các yếu tố tác động lên kiện tụng vi phạm có thể giúp cải thiện chất lượng bằng sáng chế” (Assessing Factors That Affect Patent Infringement Litigation Could Help Improve Patent Quality). Nhưng nghiên cứu đầy các bằng chứng rằng hầu hết các vấn đề của hệ thống bằng sáng chế thực sự là các vấn đề với các bằng sáng chế phần mềm.

Số lượng các bằng sáng chế phần mềm thăng thiên trong 2 thập kỷ qua. Vào năm 1991, các bằng sáng chế có liên quan tới phần mềm (sử dụng một định nghĩa rộng được GAO áp dụng) được tính là ít hơn so với 1/4 tất cả các bằng sáng chế được Văn phòng Bằng sáng chế và Thương hiệu Mỹ phát hành. Vào năm 2011, lần đầu tiên từ trước tới nay, các bằng sáng chế phần mềm đã là đa số của tất cả các bằng sáng chế được phát hành:

Sự gia tăng kiện tụng bằng sáng chế là một hiện tượng xảy ra gần đây nhiều hơn. “Tổng số những các bên nguyên trong các vụ kiện [bằng sáng chế] đã gia tăng từ năm 2007 tới 2011 tới 129% qua giai đoạn 5 năm”, GAO nêu. “Các vụ kiện có liên quan tới các bằng sáng chế có liên quan tới phần mềm gia tăng khoảng 89% về các nguyên đơn trong cùng giai đoạn thời gian”.

Thú vị là, trong khi các quỷ lùng có lượng không cân xứng về báo chí, thì GAO thấy ít bằng chứng rằng họ có trách nhiệm về sự tăng trưởng trong kiện tụng bằng sáng chế. Tỷ lệ các vụ kiện được các quỷ lùn (các thực thể làm tiền từ bằng sáng chế) và không phải quỷ lùn (các công ty vận hành) khởi xướng đã thay đổi nhiều trong 5 năm qua.

Nói cách khác, cả các công ty quỷ lùn và không quỷ lùn đã và đang ép các bằng sáng chế của họ hung hăng hơn trong những năm gần đây. Những gì được thay đổi là có nhiều hơn các bằng sáng chế phần mềm so với thường thấy. Và các bằng sáng chế phần mềm là có xu hướng kiện tụng hơn nhiều so với các chủng loại bằng sáng chế khác.

Một lý do mà các bằng sáng chế phần mềm tạo ra nhiều kiện tụng là vì phần mềm được sử dụng một cách rộng rãi. Ví dụ, các doanh nghiệp bán lẻ đã bỗng nhiên bắt đầu đối mặt với các vụ kiện về bằng sáng chế phần mềm:

Một đại diện từ một công ty bán lẻ đã lưu ý rằng về lịch sử, tất cả các vụ kiện vi phạm bằng sáng chế đã mang ra để chống lại công ty thường có liên quan tới các sản phẩm mà họ bán. Tuy nhiên, từ giữa năm 2012, đại diện này nói rằng một nửa các vụ kiện chống lại các công ty đã có liên quan tới các phần mềm thương mại điện tử mà công ty sử dụng cho website bán hàng của mình - như các phần mềm mà cho phép người tiêu dùng định vị các cửa hàng của họ trên website... Các cơ quan quá cảnh công cộng thành phố từng bị kiện vì được cho là vi phạm các bằng sáng chế bằng việc sử dụng phần mềm cảnh báo sự đến quá cảnh công cộng thời gian thực, theo một ít các bên tham gia đóng góp đã được phỏng vấn.

GAO nói rằng “nhiều vụ kiện vi phạm bằng sáng chế gần đây có liên quan tới sự áp đảo của các bằng sáng chế chất lượng thấp; đó là, các bằng sáng chế với các quyền sở hữu không rõ ràng, các yêu sách rộng quá xá, hoặc cả 2. Dù có một số sự không chắc chắn vốn có liên quan tới tất cả các yêu sách bằng sáng chế, thì vài bên tham gia đóng góp với quan điểm này đã lưu ý rằng các yêu sách trong các bằng sáng chế có liên quan tới phần mềm thường quá rộng, không rõ hoặc cả 2”.

Vì sao chất lượng các bằng sáng chế phần mềm lại thấp? GAO phỏng đoán rằng “từ ngữ mô tả các công nghệ đang nổi lên, như phần mềm, có thể vốn dĩ không chính xác vì các công nghệ luôn tiến bộ”. Hơn nữa, nó nói, “các yêu sách trong các bằng sáng chế phần mềm đôi khi xác định phạm vi của sáng tạo bằng việc bao quanh toàn bộ một chức năng - giống như việc gửi đi một thư điện tử – hơn là một phương tiện cụ thể thực hiện chức năng đó”.

Một vấn đề khác: sự phức tạp và vòng đời phần mềm phát triển nhanh làm cho nghiên cứu về bằng sáng chế là không thực tế. “Các đại diện từ một công ty phần mềm mới khởi tạo mà chúng tôi đã nói chuyện đã nói cho chúng tôi rằng việc tìm kiếm các bằng sáng chế phù hợp trước khi phát triển các sản phẩm mới là không thực tế và làm chuyển hướng các tài nguyên vốn dĩ đã khan hiếm rồi, đặc biệt vì qui trình phát triển sản phẩm của chúng có thể chỉ ngắn cớ 2 tháng”, GAO nói, phụ họa cho một điểm mà tôi đã nêu trước đó.

“Một ít các đại diện quỹ mạo hiểm và các công ty phần mềm mới khởi nghiệp đã nói cho chúng tôi họ luôn không áp dụng các bằng sáng chế cho tới khi các công ty của họ được vững vàng vì các luật sư về bằng sáng chế là đắt giá, và qui trình là mất thời gian. Họ đã nói cho chúng tôi rằng chi phí R&D là khá thấp so với chi phí áp dụng một bằng sáng chế, nên có sự khuyến khích tối thiểu trong giới công nghiệp phần mềm đối với bằng sáng chế để bù đắp cho các chi phí R&D”.

Điều đó rất khác với nền công nghiệp thuốc y dược. GAO nói rằng “vài đại diện từ giới công nghiệp thuốc y dược đã nói cho chúng tôi rằng các bằng sáng chế thực sự là sống còn cho khả năng của họ để bù đắp các chi phí phát triển một thuốc mới, mà có thể chi phí nhiều tới mức 1 tỷ USD và mất từ 10 tới 15 năm”.

GAO gợi ý một số thay đổi khiêm tốn nhất để cải thiện chất lượng các bằng sáng chế phần mềm, như bổ sung sửa đổi luật để “yêu cầu chi tiết hơn về các thuật toán” trong các bằng sáng chế phần mềm. Nhưng các nhà làm chính sách nên xem xét một quan điểm triệt để hơn: loại bỏ các bằng sáng chế phần mềm hoàn toàn. Có ít bằng chứng rằng các bằng sáng chế thúc đẩy đổi mới trong phần mềm, và nhiều bằng chứng rằng chúng cản trở đổi mới.

Và điều này là hơn một khả năng trừu tượng. New Zealand đã biểu quyết cấm các bằng sáng chế phần mềm tuần này. Liên minh châu Âu đã và đang tranh luận liệu có cho phép các bằng sáng chế phần mềm hay không đã hơn 1 thập kỷ nay, với một phong trào mạnh mẽ của các thường dân thúc đẩy để không cho phép chúng.

Ở đây tại Mỹ, Tòa án Tối cao đã đưa ra 3 hướng quyết định mà có thể được đọc thấy để loại bỏ hầu hết các phần mềm khỏi sự bảo vệ của các bằng sáng chế. Các tòa án thấp hơn đã áp dụng một sự giải nghĩa cực kỳ dễ dàng của những tiền lệ trong những năm 1990, dẫn tới sự gia tăng sau này trong bằng sáng chế phần mềm. Nhưng theo lý thuyết thì các tiền lệ của Tòa án Tối cao vẫn còn là luật tốt, và Tòa án Tối cao có thể bác bỏ các tòa án thấp hơn và làm sống lại tiếp cận khắt khe hơn của những năm 1970.

What's wrong with the patent system? Most people cite problems with patent trolls or low patent quality. But a recent study by the Government Accountability Office makes it clear that the real problem is more specific: Patents on software don't work.

Of course, the GAO doesn't quite come out and say that. The study, released last week, has the bland title "Assessing Factors That Affect Patent Infringement Litigation Could Help Improve Patent Quality." But the study is chock-full of evidence that most of the patent system's problems are really problems with software patents.

The number of software patents has soared in the past two decades. In 1991, software-related patents (using a broad definition adopted by the GAO) accounted for fewer than a quarter of all patents issued by the U.S. Patent and Trademark Office. In 2011, for the first time ever, software patents accounted for the majority of all patents issued:

The rise in patent litigation is a more recent phenomenon. "The overall number of defendants in [patent] cases increased from 2007 to 2011 by about 129 percent over the 5-year period," the GAO reports. "Lawsuits involving software-related patents accounted for about 89 percent of the increase in defendants during this period."

Interestingly, while trolls get a disproportionate amount of press, the GAO found little evidence that they're responsible for the growth in patent litigation. The proportion of lawsuits initiated by trolls ("patent monetization entities") and non-trolls ("operating companies") hasn't changed much over the past five years.

In other words, both trolls and non-troll companies have been enforcing their patents more aggressively in recent years. What's changed is that there are a lot more patents on software than there used to be. And software patents are much more prone to litigation than other patent categories.

One reason software patents produce so much litigation is that software is used so widely. For example, retail businesses have suddenly started facing software-patent lawsuits:

One representative from a retail company noted that historically, all of the patent infringement lawsuits brought against the company used to be related to products they sold. However, as of mid-2012, the representative said that half of the lawsuits against the company were related to e-commerce software that the company uses for its shopping website — such as software that allows customers to locate their stores on the website... City public transit agencies have been sued for allegedly infringing patents by using software for realtime public transit arrival notifications, according to a few stakeholders we interviewed.

The GAO says that "many recent patent infringement lawsuits are related to the prevalence of low quality patents; that is, patents with unclear property rights, overly broad claims, or both. Although there is some inherent uncertainty associated with all patent claims, several of the stakeholders with this opinion noted that claims in software-related patents are often overly broad, unclear or both."

Why is software-patent quality so low? The GAO speculates that "language describing emerging technologies, such as software, may be inherently imprecise because these technologies are constantly evolving." Also, it says, "claims in software patents sometimes define the scope of the invention by encompassing an entire function — like sending an e-mail — rather than the specific means of performing that function."

Another problem: the complexity and rapid development cycle of software makes patent research impractical. "Representatives from a software start-up company we spoke with told us that searching for relevant patents before developing new products is unrealistic and diverts already scarce resources, particularly because their product development process can be as short as 2 months," the GAO says, echoing a point I've made before.

"A few representatives of venture capital and software start-up firms told us that they do not always apply for patents until their companies are well established because patent attorneys are expensive, and the process is time-consuming. They told us that the cost of R&D is low relative to the cost of applying for a patent, so there is minimal incentive in the software industry to patent in order to recoup R&D costs."

That's very different from the pharmaceutical industry. The GAO says that "several representatives from the pharmaceutical industry told us that patents are actually critical to their ability to recoup the costs of developing a new drug, which can cost as much as $1 billion and take from 10 to 15 years."

The GAO suggests some modest changes to improve the quality of software patents, such as amending the law to "require more detail for algorithms" in software patents. But policymakers should consider a more radical option: eliminating software patents altogether. There's little evidence that patents promote innovation in software, and a great deal of evidence that they hinder it.

And this is more than an abstract possibility. New Zealand voted to ban software patents this week. The European Union has been debating whether to allow patents on software for more than a decade, with a strong grass-roots movement pushing to disallow them.

Here in the United States, the Supreme Court issued a trio of decisions that could be read to exclude most software from patent protection. The lower courts adopted an extremely permissive interpretation of those precedents in the 1990s, leading to the subsequent rise in software patents. But in theory the older Supreme Court precedents are still good law, and the Supreme Court could overrule the lower courts and revive the more restrictive approach of the 1970s.

Dịch: Lê Trung Nghĩa

letrungnghia.foss@gmail.com