Bài
được cập nhật lần cuối ngày 24/07/2015
Xem
thêm: Khoa
học Mở - Open Science
Truy
cập mở là về việc làm cho các sản phẩm nghiên
cứu truy cập được tự do tới tất cả mọi người. Nó
cho phép nghiên cứu được phổ biến nhanh chóng và rộng
rãi, quy trình nghiên cứu sẽ vận hành hiệu quả hơn, và
làm gia tăng sử dụng và sự hiểu biết về nghiên cứu
của doanh nghiệp, chính phủ và các cơ sở từ thiện.
Các
con đường xanh và vàng tới truy cập mở
Có
2 cơ chế bổ xung cho việc lưu trữ truy
cập mở cho nghiên
cứu.
Cơ
chế đầu là cho các tác giả xuất bản trong các tạp
chí truy
cập mở mà không nhận tiền
thông qua các đăng ký thuê bao của các độc giả.
Cơ
chế thứ 2 là cho các tác giả để ký gửi bài báo trong
tạp chí được tham chiếu tới của họ vào một kho điện
tử mở.
2
cơ chế đó thường được gọi là các con đường 'vàng'
và 'xanh'
('gold'
and 'green')
tới truy
cập mở:
- Vàng - Điều này ngụ ý việc xuất bản theo cách thức mà cho phép truy cập tức thì tới bất kỳ ai bằng điện tử và không mất tiền. Các nhà xuất bản có thể bù đắp các chi phí của họ thông qua một số cơ chế, như thông qua các thanh toán từ các tác giả được gọi là các khoản tiền xử lý bài báo - APCs (Article Processing Charges), hoặc thông qua quảng cáo, tài trợ hoặc các khoản bao cấp khác.
- Xanh - Điều này ngụ ý việc ký gửi kết quả nghiên cứu được rà soát lại ngang hàng lần cuối vào lưu trữ điện tử được gọi là một kho. Các kho có thể được cơ sở của nhà nghiên cứu quản lý, nhưng các kho được chia sẻ hoặc theo chủ đề cũng được sử dụng chung. Sự truy cập tới kết quả nghiên cứu có thể được trao hoặc tức thì hoặc sau một khoảng thời gian cấm vận được đồng thuận.
Vì
sao truy
cập mở là vấn đề?
Xem
video của Jisc: 'Truy
cập Mở quan trọng như thế nào đối với kinh tế và xã
hội của Vương quốc Anh'
(1.25 min)
Những
người khác nói gì?
Báo
cáo của 'Finch' - Dame Janet Finch đã lãnh đạo nhóm làm
việc độc lập về truy cập mở. Báo cáo của nhóm, được
xuất bản vào tháng 06/2012, đã ủng hộ trường hợp
xuất bản truy cập mở thông qua một chương trình hành
động cân bằng.
Báo
cáo đó đã thừa nhận nhu cầu cho các kênh giao tiếp
khác nhau các kết quả nghiên
cứu, nhưng đã khuyến cáo đặc biệt hỗ trợ cho con
đường 'vàng'.
Chính
phủ
- Chính phủ đã chấp nhận tất cả các khuyến cáo trong
báo cáo của Finch. Trong trả lời chính thức của nó,
chính phủ đã yêu cầu 4 cơ quan cấp vốn cho giáo dục
đại học của Vương
quốc Anh và các Hội đồng Nghiên cứu đưa ra các khuyến
cáo trong thực tiễn khi làm việc với các trường đại
học, các cộng đồng nghiên cứu và xuất bản.
Các
hội đồng nghiên cứu
- Các hội đồng nghiên cứu đã phản hồi cho câu trả
lời của Chính phủ trong chính sách truy
cập mở của họ. Họ đã đưa ra sự ủng hộ của họ
cho cả các con đường 'vàng' và 'xanh'. Nhưng họ cũng ưa
thích hơn các con đường dẫn tới truy cập mở tức thì
và tạo ra cơ hội lớn nhất để sử dụng lại các kết
quả nghiên
cứu.
What
is open access?
Open
access is about making the products of research freely accessible to
all. It allows research to be disseminated quickly and widely, the
research process to operate more efficiently, and increased use and
understanding of research by business, government, charities and the
wider public.
Green
and gold routes to open access
There
are two complementary mechanisms for achieving open access to
research.
The
first mechanism is for authors to publish in open-access journals
that do not receive income through reader subscriptions.
The
second is for authors to deposit their refereed journal article in an
open electronic archive.
These
two mechanisms are often called the ‘gold’
and ‘green’
routes to open access:
- Gold – This means publishing in a way that allows immediate access to everyone electronically and free of charge. Publishers can recoup their costs through a number of mechanisms, including through payments from authors called article processing charges (APCs), or through advertising, donations or other subsidies.
- Green – This means depositing the final peer-reviewed research output in an electronic archive called a repository. Repositories can be run by the researcher’s institution, but shared or subject repositories are also commonly used. Access to the research output can be granted either immediately or after an agreed embargo period.
Why
does open access matter?
What
do others say?
The
'Finch' report -
Dame Janet Finch chaired an independent working group on open access.
The group's report, published in June 2012, supported the case for
open access publishing through a balanced programme of action.
The
report recognised the need for different channels to communicate
research results, but recommended support for the 'gold' route in
particular.
Government
- The Government
accepted all recommendations in the Finch report. In its formal
response it has asked the four UK higher education funding bodies and
the Research Councils to put the recommendations into practice by
working with universities, the research and publishing communities.
Research
Councils - The
Research Councils have reflected the Government's response in their
policy on open access. They have set out their support for both
‘gold’ and ‘green’ routes. But they also prefer routes that
lead to immediate open access and create the maximum opportunity to
freely reuse research outputs.
Dịch:
Lê Trung Nghĩa
