Vì sao các xuất bản phẩm hàn lâm theo các giấy phép “Không có phái sinh” là sai lầm

Why Sharing Academic Publications Under “No Derivatives” Licenses is Misguided

Brigitte Vézina, April 21, 2020

Theo: https://creativecommons.org/2020/04/21/academic-publications-under-no-derivatives-licenses-is-misguided/

Bài được đưa lên Internet ngày: 21/04/2020

Xem thêm: Khoa học Mở - Open Science

Những lợi ích của truy cập mở - OA (Open Access) là không thể phủ định và ngày càng rõ ràng khắp tất cả các lĩnh vực nghiên cứu khoa học: việc làm cho các xuất bản phẩm[1] học thuật truy cập được và sử dụng lại được tự do không mất tiền và mở cung cấp tính trực quan rộng lớn cho các tác giả, hoàn vốn đầu tư tốt hơn cho các nhà cấp vốn, và truy cập lớn hơn tới tri thức cho các nhà nghiên cứu và công chúng nói chung. Vậy mà, bất chấp các ưu điểm rõ ràng của Truy cập Mở, vài nhà nghiên cứu chọn xuất bản các tài liệu nghiên cứu của họ theo các giấy phép hạn chế, theo lòng tin sai lầm rằng bằng cách làm như vậy họ đang bảo vệ tính liêm chính trong học thuật.

Gian lận học thuật, cho dù dưới chiêu bài lừa dối, sao chụp, đạo văn hay sử dụng các dịch vụ các xưởng chế tiểu luận, không nghi ngờ gì là vấn đề nghiêm trọng đối với cộng đồng học thuật toàn thế giới. Dù vậy, vấn đề lâu năm này đã và đang diễn ra từ lâu trước khi các công nghệ số và các giấy phép mở (như các giấy phép CC) từng có. Rõ ràng, Truy cập Mở không đổ lỗi cho gian lận trong học tập cũng như không mời nó hoặc làm cho nó tồi tệ hơn.

Trong bài đăng trên blog này, chúng tôi giải thích rằng việc áp dụng các giấy phép hạn chế cho các xuất bản phẩm học thuật là một tiếp cận sai lầm cho việc giải quyết những lo ngại về tính liêm chính trong học thuật. Đặc biệt, chúng tôi làm cho rõ ràng rằng việc sử dụng các giấy phép Creative Commons “Không có Phái sinh” - ND (No Derivatives) trong các xuất bản phẩm học thuật không chỉ là được tư vấn tồi cho việc cảnh sát gian dối học thuật mà còn quan trọng hơn không giúp gì cho phổ biến nghiên cứu, đặc biệt nghiên cứu được nhà nước cấp vốn. Chúng tôi cũng chỉ ra rằng sự bảo vệ tại chỗ trong các giấy phép thực sự mở (như CC BY or CC BY-SA) là phù hợp tốt cho việc hạn chế hành vi học thuật độc hại, vượt trên và vượt ra khỏi các lý do đang có khác về sự gian dối và các lạm dụng tương tự.

Các giấy phép Không có phái sinh (CC BY-ND và CC BY-NC-ND) cho phép mọi người sao chép và phân phối tác phẩm nhưng cấm họ tùy biến thích nghi, pha trộn, biến đổi, dịch, hoặc cập nhật nó, theo bất kỳ cách gì mà tạo ra một phái sinh. Ngắn gọn, mọi người không được phép tạo ra “các tác phẩm phái sinh” hoặc các tùy biến thích nghi.

Các nhà nghiên cứu rốt cuộc là những người pha trộn

Các nhà nghiên cứu xuất bản để được đọc, có ảnh hưởng, và làm cho thế giới thành nơi tốt hơn. Để hoàn thành các mục tiêu quan trọng đó. các nhà nghiên cứu cần xúc tác cho sử dụng lại và tùy biến thích nghi các xuất bản phẩm và dữ liệu nghiên cứu của họ. Họ cũng cần có khả năng sử dụng lại và tùy biến thích nghi các xuất bản phẩm và dữ liệu của những người khác. Isaac Newton, một trong những nhà khoa học có ảnh hưởng lớn nhất mọi thời đại, đã tuyên bố nổi tiếng: “Nếu tôi đã nhìn xa hơn được thì chính là vì đứng được trên vai của những người Khổng lồ”, ngụ ý sản xuất tri thức mới chỉ có thể đạt được nếu các nhà nghiên cứu có thể dựa vào các ý tưởng và xuất bản phẩm của các đồng nghiệp ngang hàng và những người tiền nhiệm của họ và xem lại, sử dụng lại, và biến đổi chúng, bổ sung thêm hết lớp này tới lớp khác những thấu hiểu mới. Các nhà nghiên cứu rốt cuộc là những người pha trộn - Truy cập Mở rốt cuộc là cách để làm cho việc pha trộn có thể.

Các xuất bản phẩm được cấp giấy phép ND không phải là Truy cập Mở

Các bài báo được xuất bản theo một giấy phép ND không được coi là Truy cập Mở, như trước hết được định nghĩa trong Sáng kiến Truy cập Mở Budapest và trong các khuyến cáo năm 2012 của nó. Các giấy phép ND hạn chế quá đáng sử dụng lại nội dung của các nhà nghiên cứu bạn bè và vì thế làm mất cơ hội của họ để đóng góp cho sự tiến bộ của tri thức. Đây là lý do chính giải thích vì sao không nên khuyên áp dụng các giấy phép ND cho các xuất bản phẩm học thuật. Dù các giấy phép ND được sử dụng cho các dạng nội dung nhất định, như các tài liệu chính thức không có nghĩa phải sửa đổi đáng kể, sử dụng chúng để cấm các tùy biến thích nghi các xuất bản phẩm học thuật bay vào mặt các tập quán nghiên cứu học thuật. Nếu có bất kỳ điều gì, thì yếu tố ND làm hại các nhà nghiên cứu.

Ví dụ, các giấy phép ND ngăn cản các bản dịch. Vì thế, biết rằng tiếng Anh là ngôn ngữ áp đảo của giới hàn lâm, các giấy phép ND đặt ra các rào cản truy cập tới tri thức đối với những người không nói tiếng Anh và hạn chế tầm với của nghiên cứu vượt ra khỏi thế giới nói tiếng Anh. Các giấy phép ND cũng cản trợ sự tùy biến thích nghi các hình đồ họa, các hình ảnh hoặc sơ đồ có trong các bài báo học thuật (trừ phi được cấp phép riêng rẽ theo một giấy phép cho phép tùy biến thích nghi chúng), điều là cơ bản để đạt được sự phổ biến rộng rãi hơn các ý tưởng được thể hiện ở đó.

Những người sử dụng lại cũng không được khuyến khích đối với cách để “các tùy biến thích nghi” khác nhau có thể được định nghĩa theo luật bản quyền ở các quyền tài phán khác nhau và cách để các ngoại lệ và giới hạn (E&L) khác nhau có thể áp dụng được. Ví dụ nổi bật là sử dụng các quy trình khai thác văn bản và dữ liệu - TDM (Text and Data Mining) để sinh ra tri thức mới. Vài luật là rất rõ ràng về khả năng các nhà nghiên cứu tiến hành TDM như là ngoại lệ về bản quyền thậm chí khi một bản tùy biến thích nghi gây tranh cãi được làm trong quá trình TDM, và thậm chí khi kết quả đầu ra có thể hầu như chưa bao giờ được nói tạo thành một bản tùy biến thích nghi của bất kỳ đầu vào nào. Sử dụng giấy phép ND có thể được diễn giải sai trái để không khuyến khích hoạt động hợp pháp tuyệt vời như vậy cùng nhau, và vì thế thể hiện một rào cản khác đối với sự tiến bộ của khoa học[2].

Vài sự pha trộn vẫn còn có thể với các giấy phép ND

Hãy là như nó có thể, các giấy phép ND không hoàn toàn cấm khả năng sử dụng lại và tùy biến thích nghi các xuất bản phẩm hàn lâm. Trước tiên, các giấy phép đó không hạn chế các quyền những người sử dụng có để áp dụng các ngoại lệ và giới hạn bản quyền, như trích dẫn, rà soát lại, bình luận hoặc theo các học thuyết chung về thỏa thuận công bằng hoặc sử dụng công bằng. Ngoài ra, phần các hỏi đáp thường gặp (FAQ) của chúng tôi làm rõ rằng, thông thường, không tác phẩm phái sinh nào được làm từ bản gốc từ đó một ngoại lệ được nắm lấy khi một phần được sử dụng để minh họa ý tưởng hoặc cung cấp ví dụ trong một tác phẩm lớn hơn khác. Điều này chỉ là một hành động tái tạo lại, không phải cải tiến dựa vào tác phẩm có trước đó theo cách mà có thể tạo ra một bản tùy biến thích nghi vi phạm giấy phép ND. Tất cả các giấy phép CC trao quyền tái tạo lại một tác phẩm được cấp phép CC vì các mục đích phi thương mại (tối thiểu).

Hơn nữa, bất kỳ ai muốn tùy biến thích nghi các xuất bản phẩm được cấp phép ND có thể tìm kiếm sự ủy quyền từ tác giả, người có thể trao giấy phép riêng rẽ. Tuy nhiên, điều này bổ sung thêm các chi phí giao dịch không cần thiết cho những người sử dụng lại, những người có lẽ chọn sử dụng các nguồn khác thay vì đi qua quy trình thường nặng nề của việc yêu cầu sự cho phép.

Bất chấp các cách thức các nhà nghiên cứu khác có khả năng hợp pháp để sử dụng lại các tác phẩm được cấp phép ND, họ để lại nhiều điều mong muốn trong ngữ cảnh học thuật.

Tất cả các giấy phép CC yêu cầu thừa nhận ghi công

Nhiều sự bảo vệ đối với các rủi ro về uy tín và thừa nhận ghi công được nhúng trong tất cả các giấy phép CC, điều có lịch sử pháp lý mạnh cách hành động ép tuân thủ đối với những người sử dụng lại mà vi phạm các điều khoản của các giấy phép đó. Các bảo vệ đó là sự bổ sung và không thay thế các chuẩn mực và thực hành hàn lâm, có ở đó để cung cấp một lớp bảo vệ bổ sung cho uy tín của các tác giả gốc ban đầu và làm giảm bớt những lo ngại của họ về những thay đổi đối với các tác phẩm của họ mà có thể được thừa nhận ghi công sai cho họ, như:

• Thừa nhận ghi công (Attribution) là yêu cầu cho tất cả 6 giấy phép CC. Thừa nhận ghi công (thường được gọi là “trích dẫn” trong giới hàn lâm) phải được cung cấp ở mức độ hợp lý về khía cảnh biện pháp, phương tiện và ngữ cảnh của sử dụng lại, thiếu vắng yêu cầu bởi tác giả không làm thế (trong các trường hợp nơi mà tác giả tin tưởng sử dụng đó là một trong những điều anh/chị ta mong muốn để lại khoảng cách cho bản thân anh/chị ta, những người được cấp phép phải loại bỏ thừa nhận ghi công ở mức độ hợp lý) .
• Những người sử dụng lại bị cấm khỏi việc sử dụng thừa nhận ghi công theo bất kỳ cách gì mà gợi ý tác giả thừa nhận quan điểm của người sử dụng lại đó.
• Những thay đổi được tiến hành đối với các tác phẩm được cấp phép gốc phải được người sử dụng lại chỉ ra và liên kết ngược về bản gốc phải được cung cấp. Điều này cho phép những người sử dụng tiếp sau thấy những gì đã được sửa đổi và, vì thế, những gì chỉ có thể được thừa nhận ghi công cho người sử dụng lại đó và không cho tác giả gốc ban đầu. Để có các chi tiết, xem phần 3.a của Mã Pháp lý cho các giấy phép CC BY 4.0.

Bản quyền không là khung tốt nhất để phát huy sự liêm chính học thuật

Tổng thể, luật bản quyền và các giấy phép CC không là các khung thích hợp nhất để giải quyết các vấn đề liêm chính học thuật. Các kết quả tốt hơn chắc chắn có thể đạt được thông qua tuân thủ với và ép tuân thủ các chỉ tiêu thích hợp, được thiết lập tốt và của xã hội và tổ chức bền vững, các chính sách đạo đức, và các quy tắc ứng xử đạo đức. Tất cả đã nói, các nhà nghiên cứu đang không tự mình làm hoặc giới hàn lâm toàn cầu ủng hộ khi họ chia sẻ các xuất bản phẩm của họ theo giấy phép ND. Để tối ưu hóa phổ biến chúng và gia tăng ảnh hưởng xã hội của chúng, chúng tôi khuyến cáo chia sẻ các xuất bản phẩm học thuật theo các điều khoản mở nhất có thể, nghĩa là bằng việc áp dụng giấy phép CC BY cho bài báo và CC0 cho dữ liệu.

Chúng tôi hạnh phúc cung cấp sự trợ giúp và hỗ trợ tiếp trong giải nghĩa các giấy phép CC, cũng như để hiểu truy cập mở đối với các nhà nghiên cứu. Nếu bạn cần giúp, hãy liên hệ info@creativecommons.org.

Các lưu ý

1. Các xuất bản phẩm học thuật rộng rãi bao gồm các sản phẩm học thuật, hàn lâm, khoa học và nghiên cứu như các cuốn sách, tạp chí, bài báo/tài liệu. Các xuất bản phẩm học thuật thường được nhà nước cấp vốn.
2. Tất cả các giấy phép ND cho phép khai thác văn bản và dữ liệu thậm chí nếu các tùy biến thích nghi được tạo ra trong quá trình đó, hoặc như một kết quả đầu ra; tuy nhiên, các tùy biến thích nghi có thể không được chia sẻ tiếp và chỉ có thể được sử dụng cho các mục đích nội bộ hoặc cá nhân.

Cảm ơn vì các nỗ lực của cộng đồng của chúng ta, bài báo này bây giờ được dịch sang tiếng Pháp.

The benefits of open access (OA) are undeniable and increasingly evident across all academic disciplines and scientific research: making academic publications¹ freely and openly accessible and reusable provides broad visibility for authors, a better return on investment for funders, and greater access to knowledge for other researchers and the general public. And yet, despite OA’s obvious advantages, some researchers choose to publish their research papers under restrictive licenses, under the mistaken belief that by doing so they are safeguarding academic integrity. 

Academic fraud, whether in the guise of cheating, copying, plagiarism or using the services of essay mills, is no doubt a serious issue for the academic community the world over. This age-old problem has been happening since long before digital technologies and open licenses (such as CC Licenses) were on the scene, however. Clearly, OA is neither to blame for academic fraud nor does it invite it or make it worse. 

In this blog post, we explain that applying restrictive licenses to academic publications is a misguided approach to addressing concerns over academic integrity. Specifically, we make it clear that using Creative Commons “No Derivatives” (ND) licenses on academic publications is not only ill-advised for policing academic fraud but also and more importantly unhelpful to the dissemination of research, especially publicly-funded research. We also show that the safeguards in place within truly open licenses (like CC BY or CC BY-SA) are well-suited to curbing malicious academic behavior, above and beyond other existing recourses for academic fraud and similar abuses.

No Derivatives licenses (CC BY-ND and CC BY-NC-ND) allow people to copy and distribute a work but prohibit them from adapting, remixing, transforming, translating, or updating it, in any way that makes a derivative. In short, people are not allowed to create “derivative works” or adaptations.

Researchers are the ultimate remixers

Researchers publish to be read, to have impact, and to make the world a better place. To accomplish these important goals, researchers need to enable reuse and adaptations of their research publications and data. They also need to be able to reuse and adapt the publications and data of others. Isaac Newton, one of the most influential scientists of all time, famously declared: “If I have seen further it is by standing on the shoulders of Giants,” meaning the production of new knowledge can only be achieved if researchers can rely on the ideas and publications of their peers and predecessors and revisit, reuse, and transform them, adding layer upon layer of new insights. Researchers are the ultimate remixers—OA is the ultimate way to make remixing possible.

ND licensed publications are not Open Access

Articles published under an ND license are not considered OA, as first defined in the Budapest Open Access Initiative and in its 2012 recommendations. ND licenses overly restrict reuse of content by fellow researchers and thus curtail their opportunity to contribute to the advancement of knowledge. This is the main reason why it is inadvisable to apply ND licenses to academic publications. Although ND licenses are used for certain types of content, such as official documents that are not meant to be substantively modified, using them to forbid adaptations of academic publications flies in the face of the ethos of academic research. If anything, the ND element harms researchers.

For instance, ND licenses prevent translations. Hence, given that English is the dominant language of academia, ND licenses place barriers to accessing knowledge by non-English speakers and limit the outreach of research beyond the English-speaking world. ND licenses also prevent the adaptation of the graphs, images or diagrams included in academic articles (unless separately licensed under a license permitting their adaptation), which are essential to achieve wider dissemination of the ideas expressed therein.

Reusers might also be discouraged by how differently “adaptations” might be defined under copyright law in different jurisdictions and how differently exceptions and limitations (E&L) might apply. A notable example is the use of text and data mining (TDM) processes to generate new knowledge. Some laws are very clear about the ability of researchers to do TDM as an exception to copyright even when an adaptation is arguably made during the TDM process, and even when the output can almost never be said to constitute an adaptation of any one input. The use of an ND license might be erroneously interpreted to discourage such perfectly lawful activity altogether, and therefore present another hurdle to the progress of science. ²

Some remixes are still possible under ND licenses

Be that as it may, ND licenses do not completely bar the possibility of reusing and adapting academic publications. First, the licenses do not limit the rights that users have by virtue of the application of copyright’s exceptions and limitations, such as quotation, review, criticism or under the general doctrines of fair dealing or fair use. Further, our FAQ clarifies that, generally, no derivative work is made of the original from which an excerpt is taken when the portion is used to illustrate an idea or provide an example in another larger work. This is solely an act of reproduction, not of improving upon the pre-existing work in a way that could create an adaptation in violation of the ND license. All CC licenses grant the right to reproduce a CC-licensed work for noncommercial purposes (at a minimum).

• Attribution is a requirement for all six CC licenses. Attribution (often called a “citation” in the academe) must be provided to the extent reasonable with regard to the means, medium and context of the reuse, absent a request by the author not to do so (in cases where the author believes the use is one from which s/he wishes to distance him/herself, licensees must remove attribution to the extent reasonable).

Moreover, anyone wishing to adapt ND-licensed publications can seek authorization from the author, who may grant an individual license. This, however, adds unnecessary transaction costs for reusers, who might choose to use different sources rather than go through the often tedious process of requesting permission. 

Despite the ways other researchers are legally able to reuse ND-licensed works, they leave much to be desired in the academic context.

All CC Licenses require attribution 

Multiple protections against reputational and attribution risks are embedded in all CC licenses, which have a strong legal history of enforcement actions against reusers that violate the licenses’ terms. These safeguards, that are in addition to and not in replacement of academic norms and practices, are in place to provide an additional layer of protection for the original authors’ reputation and to alleviate their concerns over changes to their works that might be wrongly attributed to them, such as:

• Reusers are prohibited from using attribution in any way that suggests the author endorses the views of the reuser.
• Changes made to the original licensed works must be indicated by the reuser and a link back to the original must be provided. This allows further reusers to see what was modified and, thus, what can only be attributed to the reuser and not the original author. For details, see section 3.a of the Legal Code for CC BY 4.0 licenses. 

Copyright is not the best framework to uphold academic integrity

Overall, copyright law and CC Licenses are not the most appropriate frameworks to address problems of academic integrity. Better results can certainly be achieved through compliance with and enforcement of relevant, well-established and enduring institutional and social norms, ethics policies, and moral codes of conduct. All told, researchers are not doing themselves or the global academe a favor when they share their publications under ND licenses. To optimize their dissemination and increase their social impact, we recommend sharing academic publications under the most open terms possible, i.e. by applying a CC BY license to the article and CC0 to the data.

We’re happy to provide further assistance and support in the interpretation of CC licenses, as well as in understanding open access for researchers. If you need help, get in touch 👉info@creativecommons.org.

Notes

1. Academic publications broadly include scholarly, academic, scientific and research books, journals, and articles/papers. Academic publications are often publicly funded.
2. All 4.0 ND licenses permit text and data mining even if adaptations are created during the process, or as an output; however, adaptations may not be shared further and may only be used for internal or personal purposes.

Thanks to efforts by our community, this article has now been translated into français. 

Dịch: Lê Trung Nghĩa

letrungnghia.foss@gmail.com