Giáo dục mở, nguồn mở, và sự tiến thoái lưỡng nan về sách giáo khoa điện tử

Open education, open source, and the dilemma over e-textbooks

Posted 11 Jul 2012 by Carolyn Fox

Theo: http://opensource.com/education/12/7/open-education-open-source-and-dilemma-over-e-textbooks

Bài được đưa lên Internet ngày: 11/07/2012

Lời người dịch: Trở lại vấn đề sách giáo khoa giấy hoặc số và các tài nguyên giáo dục mở (OER), những tranh cãi vẫn là bất tận, đặc biệt liên quan tới bản quyền. Dù như vậy, thế giới sách giáo khoa số và các OER vẫn chuyển động, vẫn tiến bộ. “Vào tháng 02/2012, Ủy ban Truyền thông Liên bang và Bộ Giáo dục Mỹ đã thành lập Cộng tác Truyền thông Số (Digital Textbook Collaborative), một nhóm các công ty công nghệ và các nhà xuất bản sách giáo khoa để giúp gia tăng sự áp dụng sách giáo khoa số trong các trường học với đầu vào nhỏ từ các nhà giáo dục. Tại Hàn Quốc, có một sự thúc đẩy lớn sang các sách giáo khoa số hóa trong các trường tiểu học, trung học cơ sở và trung học tới năm 2015... Tương tự, các học sinh có thể học toán học bằng việc sử dụng các tư liệu từ OER Commons, Curriki, Open Math Reference, Khan Academy, hoặc bất kỳ các tài nguyên giáo dục mở nào có sẵn ngày nay”, cho dù: “Trẻ em tại Mỹ và khắp thế giới không có sự tự do trí tuệ về áp dụng sách giáo khoa - những người ra chính sách hoặc các lãnh đạo nhà nước ra những quyết định. Cũng ít học sinh trong giáo dục trung học có tiếng nói trong sự áp dụng sách giáo khoa. Những người giảng dạy trong giáo dục trung học thường bị yêu cầu sử dụng một sách giáo khoa, mà có thể đã được lựa chọn rồi, hoặc được khuyến cáo hoặc tư vấn cao độ phải làm thế. Liệu việc yêu cầu các học sinh giáo dục trung học đó phải mua các sách giáo khoa số có thỏa hiệp được sự tự do trí tuệ hay không?”. Bạn có thể tải về tài liệu dịch sang tiếng Việt: “Chỉ dẫn về Tài nguyên Giáo dục Mở (OER) trong Giáo dục Đại học”, xuất bản năm 2011, ở đây.

40 năm trước, John Holt đã lấy làm lạ liệu một cuộc cách mạng giáo dục sâu sắc như giáo dục mở có thể sống sót trừ phi nó trở thành một phần của một phong trào thay đổi xã hội sâu rộng hơn. Cho tới khi nguồn mở và khái niệm giáo dục mở đã bắt đầu có tổ chức, tầm nhìn của John Holt về một nền giáo dục mở dường như là một ước mơ.

Vào năm 2009, Trường Trung học Mở Utah đã làm nên lịch sử bằng việc trở thành trường công đầu tiên dựa hoàn toàn vào nội dung mở cho vấn đề giảng dạy của mình. Điều này đã tạo ra việc học tập mềm dẻo, được tập trung vào học sinh. Vẫn còn đó, nền công nghiệp sách giáo khao có sức mạnh to lớn về giáo dục từ nhà trẻ cho tới tốt nghiệp trung học.

Trên thế giới, các chính phủ, các nhà lãnh đạo công nghệ, và các nhà xuất bản sách giáo khoa đang kêu gọi áp dụng các sách giáo khoa điện tử (e-textbooks). Tom Malek, một lãnh đạo của McGraw-Hill, gần đây đã tuyên bố rằng các sinh viên cao đẳng nên bị bắt buộc phải mua những cuốn sách giáo khoa điện tử mới hoặc sử dụng các sách giáo khao bằng giấy. Vào tháng 02/2012, Ủy ban Truyền thông Liên bang và Bộ Giáo dục Mỹ đã thành lập Cộng tác Truyền thông Số (Digital Textbook Collaborative), một nhóm các công ty công nghệ và các nhà xuất bản sách giáo khoa để giúp gia tăng sự áp dụng sách giáo khoa số trong các trường học với đầu vào nhỏ từ các nhà giáo dục. Tại Hàn Quốc, có một sự thúc đẩy lớn sang các sách giáo khoa số hóa trong các trường tiểu học, trung học cơ sở và trung học tới năm 2015.

Những người đi đầu về sách giáo khoa số nói rằng chúng là rẻ hơn, làm dễ dàng hơn để cập nhật nội dung, và có thể tương tác được nhiều hơn so với các đối thủ bằng giấy của chúng. Dù các sinh viên đại học ở Mỹ bỏ ra hownn 4.5 tỷ USD vào các sách giáo khoa, họ còn bỏ ra rất ít vào các sách giáo khoa số. Apple, Amazon, Microsoft và các công ty hàng đầu khác về công nghệ giám sát sít sao việc áp dụng các sách giáo khoa số như một nguồn doanh thu.

Các sách giáo khoa nói chung (bất kể là giấy hay số) có những chỉ trích của chúng. Những chỉ trích về nội dung rằng có nhiều vấn đề vốn dĩ đi với các sách giáo khoa và việc sử dụng chúng. Trước hết, khái niệm về một sách giáo khoa bao gồm thẩm quyền là lỗi thời và không hoàn mỹ. Thứ hai, những sự kiện hoặc chủ đề gây tranh cãi thường bị bỏ qua hoặc tuân theo những lợi ích của vài nhóm chính trị khác nhau. Thứ ba, nhiều quan điểm hoặc triển vọng tương lai thường không được khấu trừ đi vì một thực thể bao quát, hợp nhất duy nhất.

Tại Li băng, ví dụ, các sách giáo khoa lịch sử kết thúc vào năm 1943, năm mà nước ngày giành được độc lập, và ít trẻ em hỏi về sự thiếu thốn này. Tương tự, một số sách giáo khoa khoa học chủ đạo tại các trường trung học của Hàn Quốc đã xóa các ví dụ về chủ nghĩa Darwin. Những dạng thực tiễn đó cũng đặt ra những vấn đề cho các sách giáo khoa số.

Các chỉ trích về các sách giáo khoa, cũng chỉ ra vai trò bị giảm bớt của phụ nữ và những người thiểu số - thậm chí trong các văn bản hiện đại. Ví dụ, các sách giáo khoa trung học và cao đẳng thường có ít thông tin về tác động của sự tham gia của phụ nữ trong các chủ đề như lịch sử hoặc khoa học. Điều này ngụ ý rằng phụ nữ từng ít quan trọng hoặc hệ lụy, chúng có một ảnh hưởng lên các thế hệ tương lai. Sự thiếu hụt đại diện phái nữ trong các sách giáo khoa toán học và khoa học là một vấn đề chông gai thực sự.

Hơn nữa, thay vì giúp đỡ hoặc làm gia tăng tư duy sống còn đó, những chỉ trích về sách giáo khoa kêu rằng các sách giáo khoa là tĩnh. Các cuốn sách thúc đẩy một dạng học tập cá nhân hơn là dẫn dắt tới vai trò, việc học tập dựa vào sự việc trước hết dựa vào các từ ngữ và các con số được viết hơn là các hình ảnh hoặc âm thanh. Điều này thường dẫn tới một tư duy bị kiểm soát, bị cố định và có thể bóp nghẹt ý nghĩa của sự khám phá và trí tò mò tự nhiên của chúng ta.

Dù sự áp dụng sách giáo khoa thường được tranh luận kịch liệt, đặc biệt ở mức trường trung học, thì các sách giáo khoa đóng một vai trò sống còn trong phổ biến tri thức và truyền đạt các giá trị văn hóa.

Ngày nay, các sách giáo khoa vẫn là những phương tiện giảng dạy chính. Chúng trở thành cơ sở của cấu trúc và sự tuần tự của tri thức, từ nhà trẻ cho tới giáo dục trung học. Đối với nhiều trẻ em, các sách giáo khoa là sự giới thiệu đầu tiên của chúng tới từ ngữ được viết ra. Và nhiều sách giáo khoa có những khuynh hướng, sự không khoan dung, những định kiến và sự không chính xác làm cho chúng lỗi thời và không dùng được nữa trong kỷ nguyên lớn hơn này của nguồn mở và công nghệ số.

Trẻ em tại Mỹ và khắp thế giới không có sự tự do trí tuệ về áp dụng sách giáo khoa - những người ra chính sách hoặc các lãnh đạo nhà nước ra những quyết định. Cũng ít học sinh trong giáo dục trung học có tiếng nói trong sự áp dụng sách giáo khoa. Những người giảng dạy trong giáo dục trung học thường bị yêu cầu sử dụng một sách giáo khoa, mà có thể đã được lựa chọn rồi, hoặc được khuyến cáo hoặc tư vấn cao độ phải làm thế. Liệu việc yêu cầu các học sinh giáo dục trung học đó phải mua các sách giáo khoa số có thỏa hiệp được sự tự do trí tuệ hay không?

Trung tâm Đào tạo và Giáo dục Trung học Macmillan đã đệ trình một vụ kiện bản quyền với công ty mới khởi nghiệp Boundless Learning (Học tập Không biên giới) vào tháng 03/2012 về vi phạm bản quyền và các quyền trí tuệ vì sản xuất các sách giáo khoa tự do và mở như những lựa chọn thay thế cho các tư liệu in ấn.

Boundless Learning nhằm vào việc kết nối các sinh viên tới nội dung giáo dục tự do và cấp phép mở chất lượng cao. Tuy nhiên, cấc dạng tài nguyên giáo dục mở (OER) khác nhau, bao gồm cả các khóa học, các tư liệu khóa học, các kế hoạch bài giảng và các lưu trữ và tuyển tập thư viện. OER đi vòng qua tiếp cận sách giáo khoa tới việc học tập. Bất chấp việc đưa ra vụ kiện đang còn treo của giới công nghiệp chống lại Boundless Learning, nó không ngăn cản được các giáo viên và học sinh khỏi việc tự họ sử dụng OER hoặc hướng tới việc học tập của riêng họ thông qua các siste như OER Commons hay Curriki.

Tri thức được truyền đạt trong các sách giáo khoa số không thể đương đầu được với những thay đổi xã hội do nguồn mở hoặc sự tự do trí tuệ mang lại, đảm bảo. Học tập dựa vào sách giáo khoa thường là một sự giải nghĩa của hoặc sự dàn xếp của một tập hợp các sự việc dựa vào quan điểm của một tác giả hoặc người biên tập.

Các tập hợp các sự việc sẽ không được luật bản quyền bảo vệ và có thể có được và trao đổi được một cách tự do ngày nay bằng việc sử dụng nguồn mở. Tương phản lại với việc học tập dựa vào sách giáo khoa, các học sinh có thể học về các vụ kiện của Salem Wichcraft năm 1692 từ việc đọc cấc tài liệu gốc của tòa án và áp dụng các giải nghĩ của riêng họ.

Tương tự, các học sinh có thể học toán học bằng việc sử dụng các tư liệu từ OER Commons, Curriki, Open Math Reference, Khan Academy, hoặc bất kỳ các tài nguyên giáo dục mở nào có sẵn ngày nay.

Các tư liệu đó - và nhiều tư liệu khác giống như chúng trên Internet và trong các thư viện hôm nay - cho phép các học sinh chỉ đạo kinh nghiệm học tập của riêng họ. Không cần dựa vào một sách giáo khoa hoặc giáo viên cho sự chỉ đạo hoặc sắp xếp các sự việc.

Forty years ago, John Holt wondered whether an educational revolution as profound as open education could survive unless it became part of a wider and deeper movement of social change. Until open source and the concept of an open education began to take hold, John Holt's vision of an open education seemed to be a pipe dream.

In 2009, Open High School of Utah made history by becoming the first public school to rely completely on open content for its instructional subject matter. This created flexible, student-centered learning. Still, the textbook industry has great power over education from kindergarten to graduate school.

Around the world, governments, technology leaders, and textbook publishers are calling on the adoption of e-textbooks. Tom Malek, an executive at McGraw-Hill, recently declared that college students should be forced to buy new e-books instead of new or used paper textbooks. In February 2012, the Federal Communications Commission and the United States Department of Education released the Digital Textbook Collaborative, a group of technology companies and textbook publishers to help accelerate digital textbook adoption in schools with little input from educators. In South Korea, there is a great push to digitize textbooks in elementary, middle, and high schools by 2015.

Proponents of digital textbooks claim that they are cheaper, make it easier to update content, and can be more interactive than their paper counterparts. Though American university students spend over $4.5 billion on textbooks, they spend very little on digital textbooks. Apple, Amazon, Microsoft, and other technology leaders have been closely eyeing the adoption of digital textbooks as a source of revenue.

Textbooks in general (whether paper or digital) have their critics. These critics contend that there are many inherent problems with textbooks and their use. First, the concept of an inclusive, authoritative textbook is flawed and outdated. Second, controversial events or topics are often ignored or subject to the interests of various political groups. Third, multiple viewpoints or perspectives are often discounted for an overarching, unified single account.

In Lebanon, for instance, history textbooks end at 1943, the year the country gained independence, and few schoolchildren question this absence. Likewise, some major science textbooks in South Korea's secondary schools have deleted examples of Darwinism. These kinds of practices pose problems for digital textbooks, too.

Critics of textbooks also point out the diminished role of women and minorities--even in modern texts. For example, high school and college textbooks frequently contain little information on the impact of women's involvement in subjects such as history or science. This implies that women were of little importance or consequence, which has an impact on future generations. The lack of female representation in math and science textbooks is a particularly thorny issue.

Additionally, rather than aiding or increasing critical thinking, critics of textbooks complain that textbooks are static. Books foster a  singular type of learning that leads to rote, fact-based learning primarily based on written words and numbers rather than images or audio. This often leads to a controlled, fixed mindset and can suppress our natural sense of discovery and curiosity.

Though textbook adoption is often hotly contested, especially at the high-school level, textbooks play a critical role in the dissemination of knowledge and the transmission of cultural values.

Today, textbooks remain the principal means of instruction. They become the basis of, the structure, and the sequence of knowledge, from kindergarten to higher education. For many children, textbooks are their first introduction to the written word. And yet, many textbooks contain biases, intolerances, stereotypes, and inaccuracies that renders them obsolete and an outdated medium in this bigger age of open source and digital technology.

Children in the US and across the globe have no intellectual freedom with regard to textbook adoption--policy makers or state leaders make these decisions. Few students in higher education have a say in textbook adoption, either. Instructors in higher education are often required to use a textbook, which may already be selected, or strongly recommended or advised to do so. Does requiring that higher-education students buy digital textbooks compromise intellectual freedom?

While open textbooks are freely available and accessible, three academic publishers–Pearson, Cengage, Learning, and Macmillan Higher Education filed a copyright lawsuit with start-up Boundless Learning in March 2012 over intellectual property rights and copyright infringement for producing free and open textbooks as alternatives to printed material.

Boundless Learning aims to connect students to high-quality, open-licensed and free educational content. However, different types of open education resources (OER) already exist. The lawsuit seems to point to the overriding dilemma with the concept of textbook adoption.

Students have access to a tremendous amount of OER material, including courses, course materials, lesson plans, and library collections or archives. OER bypasses the textbook approach to learning. Despite the publishing industry's pending lawsuit against Boundless Learning, it does not prevent teachers or students from using OER themselves or directing their own learning through sites such as OER Commons or Curriki.

Knowledge conveyed in digital textbooks cannot cope with the social changes brought on by open source or the intellectual freedom that ensues. Textbook-based learning is often an interpretation of or an arrangement of a set facts based on an author or editor's viewpoint.

Sets of facts are not protected by copyright law and can be freely obtained and exchanged today using open source. In contrast to textbook-based learning, open source allows users to create content and knowledge and share it with others. For instance, students can learn about the Salem Witchcraft Trials of 1692 from reading the original court documents and applying their own interpretations.

Similarly, students can study math by using material from OER Commons, Curriki, Open Math Reference, Khan Academy, or any open educational resources available today.

These materials--and the many others like them on the Internet and in libraries today--allow students to direct their own learning experience. There is no need to rely on a textbook or teacher for direction or arrangement of facts.

Dịch: Lê Trung Nghĩa

letrungnghia.foss@gmail.com