Cái gì làm cho dữ liệu là mở?

What makes data open?

Theo: https://theodi.org/guides/what-open-data

Xem thêm: Dữ liệu Mở Liên kết - LOD (Linked Open Data)

Dữ liệu mở là dữ liệu bất kỳ ai cũng có thể truy cập, sử dụng và chia sẻ.

Dữ liệu mở phải có giấy phép nói nó là dữ liệu mở. Không có giấy phép, dữ liệu không thể sử dụng lại được. Giấy phép có thể cũng nói:

• rằng những người sử dụng dữ liệu đó phải thừa nhận ghi công bất kỳ ai đang xuất bản nó (điều này được gọi là ghi công – attribution)
• rằng những người pha trộn dữ liệu đó với các dữ liệu khác cũng phải phát hành các kết quả như là dữ liệu mở (điều này được gọi là chia sẻ tương tự share-alike)

Ví dụ, Bộ Giáo dục tạo dữ liệu mở sẵn sàng về hiệu suất các trường học ở nước Anh. Dữ liệu là sẵn sàng ở định dạng CSV và là sẵn sàng theo Giấy phép Chính phủ Mở (Open Government Licence), nó chỉ yêu cầu những người sử dụng lại nói rằng họ có được dữ liệu đó từ Bộ Giáo dục.

Các nguyên tắc đó cho dữ liệu mở được mô tả chi tiết trong Định nghĩa Mở (Open Definition).

Dữ liệu mở tốt

• có thể được kết nối, sao cho nó có thể dễ dàng được chia sẻ và được nói tới
• là sẵn sàng ở định dạng tiêu chuẩn, có cấu trúc, sao cho nó có thể dễ sàng được xử lý
• đảm bảo tính sẵn sàng và nhất quán theo thời gian, sao cho những người khác có thể dựa vào nó
• là có khả năng lần vết được, qua bất kỳ việc xử lý nào, quay lại ngay về nơi nó sinh ra, sao cho những người khác có thể làm việc hoặc tin cậy nó

Viện Dữ liệu Mở - ODI (Open Data Institute) có mục tiêu để giúp các tổ chức đang sử dụng dữ liệu nhận thức được dữ liệu nào họ có thể và không thể sử dụng và để giúp các tổ chức muốn xuất bản dữ liệu làm cho dữ liệu đó chia sẻ được, có cấu trúc, tin cậy được và lần vết được.

Open data is data that anyone can access, use and share.

Open data has to have a licence that says it is open data. Without a licence, the data can’t be reused. The licence might also say:

• that people who use the data must credit whoever is publishing it (this is called attribution)
• that people who mix the data with other data have to also release the results as open data (this is called share-alike)

For example, the Department for Education makes available open data about the performance of schools in England. The data is available as CSV and is available under the Open Government Licence, which only requires reusers to say that they got the data from the Department for Education.

These principles for open data are described in detail in the Open Definition.

Good open data

• can be linked to, so that it can be easily shared and talked about
• is available in a standard, structured format, so that it can be easily processed
• has guaranteed availability and consistency over time, so that others can rely on it
• is traceable, through any processing, right back to where it originates, so others can work out whether to trust it

The Open Data Institute aims to help organisations who are using data be aware of which data they can and can’t use and to help organisations who want to publish data to make that data sharable, structured, reliable and traceable.

Dịch: Lê Trung Nghĩa

letrungnghia.foss@gmail.com