Truy
cập mở (OA)
tới các kết quả đầu ra nghiên cứu không phải là khái
niệm bị cách ly. Nó nằm trong hệ sinh thái rộng lớn
của các vấn đề ‘mở’ đang nắm lấy gốc rễ trong
môi trường nghiên cứu khoa học và quả thực, trong xã
hội rộng lớn hơn với các chương trình nghị sự mở
của nó được tập trung vào thông tin của phạm vi công
cộng mở. Cùng với OA trong lĩnh vực khoa học là những
điều như vậy như Dữ liệu Mở, Sổ tay Mở (hoặc Khoa
học Mở), Tài nguyên Giáo dục Mở - OER (các tư liệu dạy
và học), Đổi mới Mở và Phần mềm Nguồn Mở.
Quan
trọng, có sự phụ thuộc lẫn nhau giữa những thứ đó.
Việc mở ra các tư liệu dạy và học có thể là chỉ
một phần được lưu trữ nếu thông tin nghiên cứu không
thể bao gồm vì nó vẫn còn bị khóa đằng sau các rào
cản mất tiền sở hữu độc quyền: các kết quả nghiên
cứu là các tư liệu dạy học trong nhiều trường hợp.
Các sổ tay phòng thí nghiệm mở chỉ đi với vài cách
thức hướng tới làm cho các kết quả thí nghiệm sẵn
sàng cho tất cả mọi người: ngữ cảnh và sự tổng hợp
các phát hiện trong lĩnh vực đó được thấy trong các
bài báo nghiên cứu sẽ là OA cùng với các nội dung của
sổ tay đó. Vì
thế OA là bước đầu sớm
quan trọng trong sự dịch chuyển hướng tới việc tạo
ra tri thức chung và xây dựng các xã hội tri thức đúng
đắn.
Open
Access to research outputs is not an isolated concept. It sits within
a broad ecosystem of ‘open’ issues that are taking root in the
scientific research sphere and, indeed, in the wider society with its
open agenda focused on open public domain information. Alongside Open
Access in the scientific domain are such things as Open Data, Open
Notebooks (or Open Science) 65 , Open Educational Resources (OER;
teaching and learning materials) 66 , Open Innovation and Open Source
Software.
Importantly,
there is interdependency between these things. Opening up teaching
and learning materials can be only partly achieved if research
information cannot be included because it is still locked behind
proprietary toll barriers: research results are teaching materials in
many cases. Open laboratory notebooks only go some of the way towards
making experimental results available to all: the context and
synthesis of findings in that domain are found in research articles
that should be Open Access alongside the notebooks’ content. So
Open Access is an important early step in a move towards creating a
knowledge commons and building true knowledge societies.
Nguồn:
UNESCO, xuất
bản năm 2012
Tuy
nhiên, đang trở nên khó khăn hơn để tách bạch các lý
lẽ cho OA tới tư liệu và Dữ liệu Mở, vì các mục
tiêu là rất giống nhau và các kết quả đầu ra mong muốn
về khía cạnh tiến bộ khoa học, thực tế, là không thể
phân biệt được. Phát triển chính sách đang tiến hành
theo các con đường y hệt cho cả 2 vấn đề, các hoạt
động biện hộ là tương tự rộng hơn hiện nay, và sự
phát triển hạ tầng xung quanh các nhu cầu để mở ra cả
tư liệu nghiên cứu và dữ liệu nghiên cứu. Vì
lý lẽ đang lên này, UNESCO sẽ thấy rằng việc xây dựng
các chiến lược trong tương lai để hỗ trợ cho OA sẽ
cần ôm lấy cả các chiến lược về Dữ liệu Mở.
Các
chiến lược được theo đuổi ở các mức cơ sở, quốc
gia và quốc tế.
It
is, however, becoming harder to separate the arguments for Open
Access to the literature and Open Data, since the aims are so alike
and the desired outcomes in terms of scientific progress practically
indistinguishable. Policy development is proceeding along the same
lines for both issues, advocacy activities are similarly broader now,
and infrastructural development is around the needs to open up both
the research literature and research data. Because of this increasing
alignment UNESCO will find that building strategies into the future
to support Open Access will need to also embrace strategies for Open
Data.
Strategies
are pursued at institutional, national and international levels.
Nguồn:
UNESCO, xuất
bản năm 2012
Blogger:
Lê Trung Nghĩa
