Các tệp về NSA: vì sao Guardian ở Luân Đôn đã phá hủy các đĩa cứng các tệp bị rò rỉ

NSA files: why the Guardian in London destroyed hard drives of leaked files

Mối đe dọa hành động pháp lý của chính phủ có thể dừng báo cáo về các tệp bị Edward Snowden làm rò rỉ đã dẫn tới hành động mang tính biểu tượng ở các văn phòng của Guardian ở Luân Đôn.

A threat of legal action by the government that could have stopped reporting on the files leaked by Edward Snowden led to a symbolic act at the Guardian's offices in London

By Julian Borger, Tuesday 20 August 2013 18.23 BST

Theo: http://www.theguardian.com/world/2013/aug/20/nsa-snowden-files-drives-destroyed-london

Bài được đưa lên Internet ngày: 20/08/2013

Lời người dịch: Những khó khăn tưởng không thể vượt qua của các lãnh đạo và nhân viên của tờ Guardian trước sức ép của chính phủ Anh phải dừng các báo cáo về vụ giám sát ồ ạt của Mỹ và Anh mà Edward Snowden đã rò rỉ. Một trong những hành động khó khăn của họ là quyết định phải phá hủy các máy tính có chứa các tệp dữ liệu về PRIMS trong các văn phòng của Guardian ở nước Anh, cho dù cả họ và cơ quan tình báo Anh GCHQ đều hiểu rằng, điều đó không hề có ý nghĩa gì khi mà còn có các bản sao ở ngoài nước Anh, như ở Mỹ và Brazil, nơi mà Glenn Greenwald, người đầu tiên tiết lộ câu chuyện này, cư trú. Có lẽ ngay cả ở những nước như Mỹ và Anh, cuộc chiến cho tự do ngôn luận và quyền con người vẫn cứ tiếp diễn bất tận, bất chấp những tuyên truyền về một thế giới tự do mà nhiều người ảo tưởng. Xem thêm: 'Chương trình gián điệp PRISM trên không gian mạng'.

Các biên tập viên của tờ Guardian hôm thứ ba đã phát hiện vì sao và làm thế nào tờ báo đã phá hủy các ổ cứng máy tính chứa các bản sao một số tệp bí mật do Edward Snowden làm rò rỉ.

Quyết định đã được đưa ra sau khi mối đe dọa hành động pháp lý của chính phủ có thể làm dừng việc báo cáo về mức độ mà sự giám sát của chính phủ Mỹ và Anh bị các tài liệu đó tiết lộ.

Nó đã gây ra những câu chuyện kỳ lạn hơn trong lịch sử nghề làm báo kỷ nguyên số. Hôm thứ bảy 20/07/2013,, trong một cơ sở hoang vắng của các văn phòng tờ Guardian ở King Cross, một biên tập viên cao cấp và một chuyên gia máy tính của Guardian đã sử dụng máy xay và các công cụ khác để phá các ổ đĩa cứng và các con chip bộ nhớ trong đó có các tệp được mã hóa được lưu giữ.

Khi họ làm, họ đã bị các nhân viên kỹ thuật từ Tổng hành dinh Truyền thông của Chính phủ – GCHQ (Government Communications Headquarters) theo dõi, những người này ghi chép và chụp ảnh nhưng ra về với các bàn tay trắng.

Biên tập viên của tờ Guardian, Alan Rusbridger, đã thông báo trước cho các quan chức chính phủ rừng các bản sao khác của các tệp đã tồn tại bên ngoài nước này và rằng tờ Guardian không phải là người nhận duy nhất, cũng không phải là người quản lý các tệp được Snowden, một cựu nhà thầu của Cơ quan An ninh Quốc gia – NSA, làm rò rỉ.

Nhưng chính phủ đã khăng khăng rằng tư liệu hoặc bị phá hủy hoặc phải đầu hàng.

12 ngày sau sự phá hủy các tệp mà Guardian đã nêu trong các hoạt động nghe trộm do Mỹ đầu tư của GCHQ và đã xuất bản một bức chân dung sống động làm việc ở tòa nhà “hình chiếc bánh rán” khổng lồ của cơ quan này của Anh tại Cheltenham. Guardian Mỹ, nằm và biên tập ở New York, cũng đã tiếp tục đưa ra bằng chứng về sự hợp tác của NSA với các tập đoàn viễn thông Mỹ để tối đa hóa sự thu thập dữ liệu trên Internet và điện thoại của người sử dụng khắp thế giới.

Chính phủ Anh đã định tiến lên ép các nhà báo, vói sự bắt giam tại Heathrow hôm chủ nhật David Miranda, đối tác của Glenn Greenwald, người đã dẫn dắt việc báo cáo về các tệp của Mỹ trên Guardian.

Miranda đã bị giam 9 giờ đồng hồ dưới một phần của pháp luật được ban hành vào năm 2000 nhằm vào những kẻ khủng bố. Sử dụng biện pháp này - nó áp dụng chỉ cho các sân bay và cảng - nghĩa là sự bảo vệ đối với những nghi ngờ ở Anh, bao gồm cả các nhà báo, đã không áp dụng được.

Ý định ban đầu của Anh để dừng báo cáo về các tệp tới 2 tuần sau khi xuất bản câu chuyện đầu tiên dựa vào những rò rỉ của Snowden, về một lệnh tòa án bí mật của Mỹ bắt tập đoàn truyền thông Verizon tuân thủ trao các dữ liệu về sử dụng điện thoại của các khách hàng của nó. Điều này đã tiếp sau một câu chuyện chi tiết về cách mà GCHQ đã sử dụng các dữ liệu được chương trình giám sát Internet PRISM của NSA thu thập được.

Phần còn lại của một máy tính đã lưu giữ các tệp mà Edward Snowden làm rò rỉ đối với tờ Guardian và đã phá hủy nhân danh chính phủ Anh. Ảnh: Roger Tooth

Những ngày sau đó báo chí đã xuất bản câu chuyện khác tiết lộ cách mà tình báo Vương quốc Anh đã gián điệp các đồng minh của Anh ở 2 hội nghị thượng đỉnh ở Luân Đôn.

Ngay sau đó các quan chức cao cấp của Anh đã tới các văn phòng của Guardian để thăm Rusbridger và người phó của ông, Paul Johnson. Họ từng thân mật nhưng đã làm rõ họ tới với ủy quyền cao cấp để yêu cầu đầu hàng ngay lập tức tất cả các tệp của Snowden trong sở hữu của Guardian.

Họ đã viện lý rằng tư liệu đó đã bị ăn cắp và rằng một tờ báo đã không có nghiệp vụ lưu giữ nó. Luật Bí mật Chính thống (Official Secrets Act) đã nhắc tới nhưng đã không đe dọa. Ở giai đoạn đó các quan chức đã nhấn mạnh họ ưu tiên hơn một con đường thấp chính hơn là đi ra tòa án.

Các biên tập viên của Guardian đã viện lý rằng đã có sự quan tâm đáng kể của công chúng cho tới nay về mức độ không được rõ giám sát của chính phủ và sự cộng tác với các công ty công nghệ và viễn thông, đặc biệt đưa ra những yếu kém hình như có của quốc hội và sự theo dõi của pháp luật.

Đã không có mối đe dọa bằng văn bản nào của bất kỳ động thái pháp lý nào

Sau 3 tuần mà đã thấy xuất bản vài bài báo nữa về cả 2 bờ Đại Tây Dương về sự giám sát Internet và điện thoại của GCHQ và NSA, các quan chức của chính phủ Anh đã tiếp cận lại và tiến hành một tiếp cận nghiêm khắc hơn.

“Các anh đã có sự vui vẻ của các anh rồi. Bây giờ chúng tôi muốn mọi thứ được đặt trở lại”, một trong số họ nói.

Vẫn 2 quan chức cao cấp từng viếng thăm Guardian tháng trước đã quay lại với thông điệp rằng sự kiên nhẫn với báo cáo của tờ báo đã hết.

Họ đã thể hiện những nỗi sợ hãi mà các chính phủ nước ngoài, đặc biệt là Nga hoặc Trung Quốc, có thể đột nhập vào mạng CNTT của Guardian. Nhưng Guardian đã giải thích sự an ninh xung quanh các tài liệu, nó đã được giữ cách li và không được lưu trữ trong bất kỳ hệ thống nào của Guardian.

Tuy nhiên, trong một cuộc gặp sau đó, một chuyên gia cơ quan tình báo đã viện lý rằng tư liệu đó vẫn còn có khả năng bị tổn thương. Ông ta nói theo cách ví dụ như nếu có một chiếc cốc nhựa trong phòng nơi mà công việc đang được triển khai, các đặc vụ nước ngoài có thể giám sát được tương tự từ xa bằng tia laser.

Khoảng từ 16-19/07, sức ép đã được tăng cường và, trong một loạt các cuộc điện thoại và họp, mối đe dọa hành động pháp lý hoặc thậm chí một cuộc truy bắt của cảnh sát đã trở nên rõ ràng hơn.

Ở một thời điểm tờ Guardian đã được nói: “Chúng tôi đang đưa ra sự cân nhắc tích cực về con đường pháp lý”.

Rusbridger nói: “Tôi không biết những gì đã thay đổi hoặc vì sao nó đã thay đổi. Tôi tưởng tượng đã có các cuộc đối thoại khác đang diễn ra trong bộ máy an ninh, ở Whitehall và Phố Downing”. Các luật sư của Guardian đã tin tưởng chính phủ có thể hoặc tìm một lệnh huấn thị theo luật bí mật, một qui chế bắt tất cả mà bao trùm bất kỳ sự sở hữu không được phép nào các tư liệu bí mật, hoặc bắt đầu các qui trình xử lý tội phạm theo Luật Bí mật Chính thức.

Bất kỳ thế nào thì rủi ro mà việc báo cáo của Guardian có thể bị đông cứng ở khắp mọi nơi và tờ báo này có thể bị ép phải giao tư liệu.

“Tôi đã giải thích cho các nhà chức trách nước Anh rằng đã có những bản sao khác ở Mỹ và Brazil nên họ không thể đạt được gì”. Rusbridger nói. “Nhưng một khi đã rõ ràng là họ họ có thể đi tới luật thì tôi đã ưu tiên phá huyr bản sao của chúng tôi hơn là trao nó ngược lại cho họ hoặc cho phép các tòa án làm đông cứng việc báo cáo của chúng tôi”.

Bất kỳ sự đầu hàng nào như vậy có thể đã thể hiện một sự phản bội đối với nguồn, Edward Snowden, Rusbridger tin tưởng. Các tệp đó có thể cuối cùng đã được sử dụng trong sự kết tội người thổi còi người Mỹ đó.

“Tôi không nghĩ chúng tôi đã có sự đồng ý của Snowden để trả lại các tư liệu, và tôi đã không muốn giúp các nhà chức trách nước Anh biết những gì anh ta đã trao cho chúng tôi”, biên tập viên tờ Guardian nói.

Hơn nữa các hồ sơ máy tính có thể được phân tích pháp lý điều tra để có được thông tin theo đó các nhà báo đã thấy và làm việc với các tệp nào.

Rusbridger đã quyết định rằng nếu chính phủ đã được xác định để dừng việc báo cáo nằm ở Anh về các tệp của Snowden, thì lựa chọn tốt nhất là phá hủy bản sao của Luân Đôn và tiếp tục biên tập và báo cáo từ Mỹ và Brazil. Các nhà báo tại Mỹ được bảo vệ theo những sửa đổi bổ sung đầu tiên, đảm bảo tự do ngôn luận.

Vì một vụ kiến pháp lý về xuất bản các Tài liệu Lầu 5 góc của tờ Bưu điện Washington và Thời báo New York vào năm 1971, được xem xét rộng rãi rằng nước Mỹ có thể không thành công trong việc cố kiềm chế trước trong xuất bản. Các Tài liệu Lầu 5 góc bị rò rỉ đã tiết lộ các chi tiết tuyệt mật về tiến trình tồi tệ của chiến dịch quân sự của Mỹ ở Việt Nam.

Các cuộc nói chuyện đã bắt đầu với các quan chức chính phủ về một thủ tục mà có thể làm thỏa mãn nhu cầu của họ để đảm bảo tư liệu đã được phá hủy, nhưng nó có thể cùng một lúc bảo vệ được các nguồn của Guardian và nghề báo chí của mình.

Sự thỏa hiệp cuối cùng được mang tới từ Paul Johnson, giám đốc điều hành Tin tức và Truyền thông của Guardian Sheila Fitzsimons, và một trong những chuyên gia máy tính hàng đầu, David Blishen, cho cơ sở văn phòng Kings Place vào sáng thứ bảy nóng nực để gặp 2 quan chức GCHQ với các máy xách tay và máy quay phim.

Các nhân viên tình báo đứng nhìn Johnson và Blishen khi họ đi làm việc với các ổ đĩa cứng và các con chip bộ nhớ với các máy nghiền và khoan, chỉ ra các điểm sống còn trên các bo mạch để tấn công. Họ đã chụp ảnh khi các mảnh vỡ vụn được quét đi nhưng chẳng lấy đi được gì.

Đó từng là cuộc gặp tình cờ độc nhất trong mối quan hệ lâu dài và không dễ dàng giữa báo chí và các cơ quan tình báo, và một sự thỏa hiệp vô dụng cao độ, rất vật lý giữa các yêu cầu của an ninh quốc gia và tự do ngôn luận.

Nhưng phần lớn nó chỉ là một hành động có tính biểu tượng. Cả 2 phía đều nhận thức được rằng các bản sao khác đã tồn tại ngoài nước Anh và rằng việc báo cáo về sự với tới sự giám sát của nhà nước trong thế kỷ 21 có thể sẽ vẫn tiếp tục.

“Nó tác động tới từng công dân, nhưng các nhà báo tôi nghĩ nên nhận thức được về những khó khăn mà họ sẽ phải đối mặt trong tương lai vì từng người trong năm 2013 để lại một cái đuôi số rất lớn mà rất dễ dàng bị truy cập”, Rusbridger nói.

“Tôi hy vọng rằng [dòng bắt giam Miranda] sẽ làm là gửi mọi người trở lại để đọc các câu chuyện mà làm xáo trộn quá cho nhà nước Anh vì đã có nhiều việc báo cáo về những gì GCHQ và NSA có liên quan. Những gì Snowden đang cố làm là lôi kéo sự chú ý tới mức theo đó chúng ta sẽ ở trên con đường tới sự giám sát hoàn toàn”.

Guardian editors on Tuesday revealed why and how the newspaper destroyed computer hard drives containing copies of some of the secret files leaked by Edward Snowden.

The decision was taken after a threat of legal action by the government that could have stopped reporting on the extent of American and British government surveillance revealed by the documents.

It resulted in one of the stranger episodes in the history of digital-age journalism. On Saturday 20 July, in a deserted basement of the Guardian's King's Cross offices, a senior editor and a Guardian computer expert used angle grinders and other tools to pulverise the hard drives and memory chips on which the encrypted files had been stored.

As they worked they were watched by technicians from Government Communications Headquarters (GCHQ) who took notes and photographs, but who left empty-handed.

The editor of the Guardian, Alan Rusbridger, had earlier informed government officials that other copies of the files existed outside the country and that the Guardian was neither the sole recipient nor steward of the files leaked by Snowden, a former National Security Agency (NSA) contractor. But the government insisted that the material be either destroyed or surrendered.

Twelve days after the destruction of the files the Guardian reported on US funding of GCHQ eavesdropping operations and published a portrait of working life in the British agency's huge "doughnut" building in Cheltenham. Guardian US, based and edited in New York, has also continued to report on evidence of NSA co-operation with US telecommunications corporations to maximise the collection of data on internet and phone users around the world.

The British government has attempted to step up its pressure on journalists, with the detention in Heathrow on Sunday of David Miranda, the partner of Glenn Greenwald, who has led the Guardian's US reporting on the files.

Miranda was detained for nine hours under a section of legislation enacted in 2000 aimed at terrorists. The use of this measure – which applies only to airports and ports – meant the normal protection for suspects in the UK, including journalists, did not apply.

The initial UK attempts to stop reporting on the files came two weeks after the publication of the first story based on Snowden's leaks, about a secret US court order obliging the communications corporation Verizon to hand over data on its customers' phone usage. This was followed by a story detailing how GCHQ was making use of data collected by the NSA's internet monitoring programme, Prism.

Picture

The remains of a computer that held files leaked by Edward Snowden to the Guardian and destroyed at the behest of the UK government. Photograph: Roger Tooth

Days later the paper published another story revealing how UK intelligence spied on British allies at two London summits.

Shortly afterwards two senior British officials arrived at the Guardian's offices to see Rusbridger and his deputy, Paul Johnson. They were cordial but made it clear they came on high authority to demand the immediate surrender of all the Snowden files in the Guardian's possession.

They argued that the material was stolen and that a newspaper had no business holding on to it. The Official Secrets Act was mentioned but not threatened. At this stage officials emphasised they preferred a low-key route rather than go to court.

The Guardian editors argued that there was a substantial public interest in the hitherto unknown scale of government surveillance and the collaboration with technology and telecoms companies, particularly given the apparent weakness of parliamentary and judicial oversight.

There was no written threat of any legal moves.

After three weeks which saw the publication of several more articles on both sides of the Atlantic about GCHQ and NSA internet and phone surveillance, British government officials got back in touch and took a sterner approach.

"You've had your fun. Now we want the stuff back," one of them said.

The same two senior officials who had visited the Guardian the previous month returned with the message that patience with the newspaper's reporting was wearing out.

They expressed fears that foreign governments, in particular Russia or China, could hack into the Guardian's IT network. But the Guardian explained the security surrounding the documents, which were held in isolation and not stored on any Guardian system.

However, in a subsequent meeting, an intelligence agency expert argued that the material was still vulnerable. He said by way of example that if there was a plastic cup in the room where the work was being carried out foreign agents could train a laser on it to pick up the vibrations of what was being said. Vibrations on windows could similarly be monitored remotely by laser.

Between 16 and 19 July government pressure intensified and, in a series of phone calls and meetings, the threat of legal action or even a police raid became more explicit.

At one point the Guardian was told: "We are giving active consideration to the legal route."

Rusbridger said: "I don't know what changed or why it changed. I imagine there were different conversations going on within the security apparatus, within Whitehall and within Downing Street."

The Guardian's lawyers believed the government might either seek an injunction under the law of confidence, a catch-all statute that covers any unauthorised possession of confidential material, or start criminal proceedings under the Official Secrets Act.

Either brought with it the risk that the Guardian's reporting would be frozen everywhere and that the newspaper would be forced to hand over material.

"I explained to British authorities that there were other copies in America and Brazil so they wouldn't be achieving anything," Rusbridger said. "But once it was obvious that they would be going to law I preferred to destroy our copy rather than hand it back to them or allow the courts to freeze our reporting."

Any such surrender would have represented a betrayal of the source, Edward Snowden, Rusbridger believed. The files could ultimately have been used in the American whistleblower's prosecution.

"I don't think we had Snowden's consent to hand the material back, and I didn't want to help the UK authorities to know what he had given us," the Guardian editor said.

Furthermore the computer records could be analysed forensically to yield information on which journalists had seen and worked with which files.

Rusbridger took the decision that if the government was determined to stop UK-based reporting on the Snowden files, the best option was destroy the London copy and to continue to edit and report from America and Brazil.  Journalists in America are protected by the first amendment, guaranteeing free speech.

Since a legal case over the publication of the Pentagon Papers by the Washington Post and New York Times in 1971, it is widely considered that the US state would not succeed in attempting prior restraint on publication. The leaked Pentagon Papers revealed top secret details of the poor progress of the US military campaign in Vietnam.

Talks began with government officials on a procedure that might satisfy their need to ensure the material had been destroyed, but which would at the same time protect the Guardian's sources and its journalism.

The compromise ultimately brought Paul Johnson, Guardian News and Media's executive director Sheila Fitzsimons, and one of its top computer experts, David Blishen, to the basement of its Kings Place office on a hot Saturday morning to meet two GCHQ officials with notebooks and cameras.

The intelligence men stood over Johnson and Blishen as they went to work on the hard drives and memory chips with angle grinders and drills, pointing out the critical points on circuit boards to attack. They took pictures as the debris was swept up but took nothing away.

It was a unique encounter in the long and uneasy relationship between the press and the intelligence agencies, and a highly unusual, very physical, compromise between the demands of national security and free expression.

But it was largely a symbolic act. Both sides were well aware that other copies existed outside the UK and that the reporting on the reach of state surveillance in the 21st century would continue.

"It affects every citizen, but journalists I think should be aware of the difficulties they are going to face in the future because everybody in 2013 leaves a very big digital trail that is very easily accessed," Rusbridger said.

"I hope what [the Miranda detention row] will do is to send people back to read the stories that so upset the British state because there has been a lot of reporting about what GCHQ and the NSA are up to. What Snowden is trying to do is draw attention to the degree to which we are on a road to total surveillance."

Dịch: Lê Trung Nghĩa

letrungnghia.foss@gmail.com