Phần mềm tự do, Linux và Microsoft đã dạy chúng ta những gì

What Free Software, Linux and Microsoft Have Taught Us

By Carla Schroder on August 20, 2009 1:54 PM

Theo: http://blog.linuxtoday.com/blog/2009/08/what-free-softw.html

Bài được đưa lên Internet ngày: 20/08/2009

Cảm ơn Rufus Polson về bài viết có gu này!

Trên tất cả, tôi nghĩ những người sử dụng phần mềm tự do biết từ kinh nghiệm thực tiễn cách hỏi và vì sao hỏi; chúng ta cũng phải học về sự tự do theo một cách mà hầu hết mọi người không có được – như một thực tế thiết thực, một kinh nghiệm, chứ không chỉ là một khẩu hiệu.

All in all, I think Free Software users know from practical experience how to question and why to question; we also have learned about freedom in a way that most people don't get to--as a practical reality, an experience, not just a slogan.

Lời người dịch: Trong thế giới thực của chúng ta, có nhiều thứ là không tưởng, trong đó bài học có thể học được là những hãng khổng lồ có thể không có lãi khi sản xuất ra những sản phẩm tốt, trong khi với Phần mềm Tự do nguồn mở, “Chúng ta cũng đã học được rằng những thứ đáng ngạc nhiên có thể được xây dựng bởi các cộng đồng hợp tác mà thực sự không ai kiểm soát.”

Thế giới là một nơi phức tạp, và có nhiều việc phải làm ở đó. Tạo ra ý nghĩa về nó, có một ý tưởng về sự thực hoặc về những gì những thứ đúng đắn để làm là khó khăn, thì đôi khi dường như còn khó khăn hơn. Mọi người mà ở trong phần mềm tự do, nguồn mở, Linux nhìn qua và qua sao mà hầu hết mọi người kết thúc với những ý tưởng lệch lạc về máy tính và phần mềm đến thế – và trong khi trong một số trường hợp điều này là vì mọi người là không có liên quan, rất nhiều trong số họ là thông minh hoặc rất sáng chói. Họ chỉ không có một kiến thức mạnh về những vấn đề trong cuộc chơi – và quả thực “tri thức” mà họ có thường là lệch lạc. Thế nên cách chúng ta có thể hy vọng để hiểu những gì đang diễn ra trong quá nhiều lĩnh vực quan trọng khác, nơi mà chính kiến thức của chúng ta bị hạn chế và có lẽ là lệch lạc chăng?

Tôi nghĩ rằng Phần mềm Tự do đã trao cho chúng ta 2 dạng bài học mà, nếu chúng ta chú ý tới chúng, có thể là một chỉ dẫn hữu hiệu cho việc chỉ ra những gì đang diễn ra ở mọi nơi. Dạng đầu tiên của bài học là dạng mà chúng ta đã có được từ bản thân Phần mềm Tự do – từ cách mà nó được làm ra, những ý tưởng mà nó làm điểm tựa cho nó, các cộng đồng mà đã lớn lên với nó. Bài học thứ 2 là dạng chúng ta đã học được từ phản ứng đối với Phần mềm Tự do của những ai thấy nó như là một mối đe dọa.

Bắt đầu với dạng thứ 2 của bài học, Microsoft đặc biệt đã dạy chúng ta nhiều về cách mà thế giới này làm việc. Chúng ta đã thấy rằng khi lợi nhuận bị đe dọa, thì các tập đoàn sẽ không hạn chế bản thân mình để “cạnh tranh trong thị trường”, nhưng sẽ cố bất kể chiến thuật nào mà họ có thể đưa ra để nghiền nát mối đe dọa đó. Chúng ta đã thấy giữa những chiến thuật này, sự tuyên truyền và đưa thông tin sai có thể được huy động rất hiệu quả theo nhiều cách mà chúng là khó có thể tính tới được ngay cả với một nỗ lực giao tiếp của cộng đồng những người dân thường rất cường tráng khỏe mạnh. Điều đó trao cho những người đề xướng ra Phần mềm Tự do một quan điểm về các phương tiện mà nhiều người không nhận thức được: sự sâu sắc của đồng tiền gây ảnh hưởng có được trong những gì thường được nói, các cách thức mà những người viết báo và những diễn giả tương tự có thể được trả tiền hoặc bản thân họ tự lừa dối, ảnh hưởng của những người quảng cáo trên bìa của nhiều đầu ra của các phương tiện: Bất kỳ khi nào bạn thấy các phương tiện nói về một vấn đề và vài ý kiến dường như sẽ nhanh chóng trở thành sự khôn ngoan theo qui ước, thì bạn có thể tự hỏi mình – ai có thể kiếm tiền được từ quan điểm đó? Ai có cái đích và nhu cầu của các phương tiện để đánh bẹp mối đe dọa đó? Ai là Microsoft ở đây?

The world is a complicated place, and there are a lot of agendas out there. Making sense of it, getting an idea of the truth or of what's the right thing to do is hard, it sometimes seems ever harder. People who are into Free Software, Open Source, Linux and so on see over and over how most people end up with skewed ideas about computers and software--and while in some cases this is because the people are clueless, lots of them are smart or even brilliant. They just don't have a strong knowledge of the issues at play--and indeed the "knowledge" they do have is often misleading. So how can we hope to understand what's going on in so many other important areas, where it is our knowledge that is limited and probably misleading?

I think that Free Software has given us two kinds of lessons that, if we pay heed to them, can be a useful guide to figuring out what's going on elsewhere. The first kind of lesson is the kind we've gained from Free Software itself--from the way it is made, the ideals that underpin it, the communities that have grown up with it. The second is the kind we've learned from the response to Free Software by those who see it as a threat.

Starting with the second kind of lesson, Microsoft in particular has taught us a lot about how the world works. We've seen that when profits are threatened, corporations will not limit themselves to "competition in the marketplace", but will try whatever tactics they can get away with to crush the threat. We've seen that among these tactics, propaganda and misinformation can be mobilized very effectively in ways that are hard to counter even with a very vigorous grassroots community communication effort. That has given Free Software proponents a view of the media that many people are unaware of: the depth of the influence money has on what is typically said, the ways columnists and similar speakers can be paid off or themselves deceived, the impact of advertisers on the coverage of many media outlets. But this isn't a lesson about Microsoft or the computer industry, this is a lesson about society as a whole: Any time you see media coverage of an issue and some opinion seems to be rapidly becoming the conventional wisdom, you can ask yourself--who could make money from that position? Who has media clout and needs to stave off a threat? Who's the Microsoft here?

Chúng ta đã thấy rằng các tập đoàn với những vị thế thị trường rất mạnh mất lãi trong việc sản xuất ra các sản phẩm tốt. Và chúng ta cũng đã thấy rằng trong ngắn và trung hạn, sự thất bại để sản xuất ra các sản phẩm tốt không nhất thiết có nghĩa là các sản phẩm đó sẽ không được mua. Chúng ta đã học được rằng mọi người thường không có được thông tin tốt về những lựa chọn của họ khi mua sắm, hoặc mua những thứ vì lợi ích của sự tiện lợi theo cảm tính, hoặc cái vỏ ngoài, hoặc sức ép của những người ngang hàng, hoặc thậm chí cả sự tham nhũng. Chúng ta cũng đã có nhiều kinh nghiệm về những cách thức mà những người với những vị thế thị trường lớn gây ảnh hưởng với các nhà bán lẻ đối với luật về bằng sáng chế. Ý kiến cá nhân của tôi là tất cả những kiến thức này sẽ cho chúng ta một mối nghi ngờ sâu sắc về ý tưởng rằng các thị trường vốn dĩ là hiệu quả – ít nhất ở những nơi mà các hãng là lớn và ít, hoặc luật lệ là không có hiệu quả.

Mặt khác, xem Phần mềm Tự do trong hành động tôi có nghĩ rằng nó trao cho chúng ta một sự đánh giá mà ít có thể khớp được cho sự tiềm tàng về sự hợp tác khá là theo chủ nghĩa quân bình. Mọi người tranh luận về việc liệu Nguồn Mở có là người Cộng sản hoặc Tư sản hoặc bất kể thứ gì. Tôi nghĩ về cơ bản đó là một lỗi phạm trù. Chắc chắn đối với hầu hết các doanh nghiệp tư bản theo các khái niệm thực tế, thì Phần mềm Tự do cho phép họ tiết kiệm tiền và làm cho mọi thứ được thực hiện tốt hơn. Điều đó tốt cho doanh nghiệp. Nhưng tôi có thể phải nói rằng Phần mềm Tự do bác bỏ ý tưởng rằng cạnh tranh chỉ là cách để làm cho mọi việc được thực hiện, rằng quyền lợi bản thân chỉ là yếu tố thúc đẩy. Và chúng ta không thấy rằng chỉ trong bản thân phần mềm. Hãy nhìn vào Helios và nói cho tôi biết anh ta không làm xong bất kỳ thứ gì, hoặc rằng anh ta có được động lực chỉ vì quyền lợi của bản thân (mọi người có thể chơi các trò chơi với những định nghĩa về “quyền lợi bản thân” nhưng họ kết thúc vòng quanh, về cơ bản việc xác định các hành động như là quyền lợi bản thân chỉ vì mọi người đã thể hiện chúng). Tất nhiên có rất nhiều cộng đồng, và nhiều trong số đó là từ thiện. Nhưng Phần mềm Tự do có thể là độc nhất vô nhị trong thời buổi của chúng ta trong đó nó là một mô hình lớn, thành công mà đang làm tốt hơn các mô hình truyền thống về năng suất và sự năng động.

We've seen that corporations with very strong market positions lose interest in producing good products. And we've seen that in the short to medium term, failure to produce good products does not necessarily mean the products will not be bought. We've learned that people often don't have good information about their options when buying, or buy things for the sake of emotional comfort, or butt-covering, or peer pressure, or even corruption. We've also had a lot of experience of ways those with large market positions can create structural controls over markets, putting up barriers to entry using everything from influence with retailers to patent laws. My personal opinion is that all this knowledge should give us a deep suspicion of the idea that markets are inherently efficient--at least where firms are large and few, or regulation is ineffective.

On the other end, seeing Free Software in action has I think given us an appreciation few can match for the potential of fairly egalitarian co-operation. People argue about whether Open Source is Communist or Capitalist or whatever. I think that's basically a category error in a way. Certainly for most capitalist businesses in practical terms, Free Software lets them save money and get more done better. That's good for business. But I'd have to say that Free Software does refute the idea that competition is the only way to get anything done, or that self-interest is the only motivator. And we don't see that only in the software itself. Look at Helios and tell me he doesn't get anything done, or that he's motivated solely by self-interest (people can play games with definitions of "self-interest" but they end up circular, basically defining actions as self-interest just because people performed them). Of course there are lots of communities out there, and lots of charities. But Free Software is perhaps unique in our time in that it's a big, successful model that is doing better than traditional ones at being productive and dynamic.

Nó thường xem dường như nếu các mô hình đã được trình bày với hoặc sự tin cậy liên quan trong sự cạnh tranh cục súc (mà vì những mục tiêu thực tế dường như có nghĩa là sự tin cậy trong các tập đoàn lớn tới mức khó hiểu và các ông chủ của chúng) hoặc sự tin cậy trong sự ủy nhiệm của chính phủ – thường xa cách và đáng được tin cậy xa hơn nhiều đối với những nhà vận động hành lang để kiếm tiền hơn là bất kỳ quá trình dân chủ nào trên danh nghĩa. Sự tự do được thể hiện hoặc như thứ gì đó trừu tượng và chỉ thực hiện được rất ngẫu nhiên bằng việc bỏ phiếu, hoặc thứ gì đó mà nó chỉ có thể được sử dụng để bước qua từng thứ một – hoặc có thể mua những thứ đã được định trước vì để nhồi cho đầy. Những thứ đó dường như sẽ là những sự lựa chọn của bạn – bạn có thể có sự tự do vô ý nghĩa hoặc sự tự do cô lập. Trong Phần mềm Tự do, mọi người tới cùng nhau trong sự tự do và làm những gì là cần thiết cho bản thân họ, giúp bản thân họ và giúp lẫn nhau. Những người tham gia hợp tác của chúng ta có thể xa cách nhau nhiều dặm, nhưng họ không phải là không thể truy cập được theo cách của cả các công ty lớn và các chính phủ lớn. Chắc chắn điều này đã chỉ ra cho chúng ta theo các cách thức mà hầu hết mọi người không có được kinh nghiệp trực tiếp mà sẽ có những khả năng khác.

Trên tất cả, tôi nghĩ những người sử dụng phần mềm tự do biết từ kinh nghiệm thực tiễn cách hỏi và vì sao hỏi; chúng ta cũng phải học về sự tự do theo một cách mà hầu hết mọi người không có được – như một thực tế thiết thực, một kinh nghiệm, chứ không chỉ là một khẩu hiệu. Chúng ta cũng đã học được rằng những thứ đáng ngạc nhiên có thể được xây dựng bởi các cộng đồng hợp tác với thực sự không ai kiểm soát. Điều đó đặt chúng ta vào một vị thế tốt hơn so với hầu hết để thấy những gì thực sự đang diễn ra và hành động theo những cách thức tích cực, để giúp tạo ra thế giới tốt hơn, không bị tê liệt bởi cảm giác của sự phù phiếm không hiệu quả cũng không bị lừa phỉnh trong việc làm ra những gì phi năng suất. Có thể điều đó nghe như một nhà không tưởng, nhưng tôi nghĩ trong thời buổi này chúng ta cần một số những nhà không tưởng.

It often seems as if the models we're presented with either involve faith in brute competition (which for practical purposes seems to mean faith in huge unaccountable corporations and their bosses) or faith in the authority of government--typically distant and far more accountable to moneyed lobbyists than to any nominally democratic processes. Freedom is presented either as something abstract and only exercised very occasionally by voting, or something that can only be used to step over one another--or perhaps buy things destined for landfills. Those seem to be your choices--you can have pointless freedom or isolating freedom. In Free Software, people come together in freedom and do what's needed for themselves, helping themselves and helping each other. Our collaborators may be far apart in miles, but they're not inaccessible the way both the big companies and the big governments are. Surely this has shown us in ways most people don't get to directly experience that there are other possibilities.

All in all, I think Free Software users know from practical experience how to question and why to question; we also have learned about freedom in a way that most people don't get to--as a practical reality, an experience, not just a slogan. We also have learned that amazing things can be built by co-operative communities with nobody truly in control. That puts us in a better position than most to see what's actually going on and act in positive ways, to help make the world better, neither paralyzed by the feeling of futility nor fooled into doing what's counterproductive. Maybe that sounds utopian, but I think in these times we need some utopians.

Dịch tài liệu: Lê Trung Nghĩa

letrungnghia.foss@gmail.com