Vì sao Phần mềm lại không được đối xử một cách công bằng

Why Software is not treated fairly

Posted by TDTwister on June 13th, 2009 in GNU/Linux

Theo: http://www.mygnulinux.com/?p=124

Bài được đưa lên Internet ngày: 13/06/2009

Lời người dịch: “Hầu hết mọi người đã trở nên quen thuộc với thế giới máy tính bên trong nền công nghiệp phần mềm sở hữu độc quyền này nên họ không bao giờ biết những quyền tự do nào họ được trao quyền và vì thế họ không bao giờ hỏi về chúng. Bài viết này không phải là về phần mềm tự do, dù nhiều ý tưởng trong bài viết này là tương tự. Bài viết này là về các quyền và sự tôn trọng mà người sử dụng máy tính đáng có, và đã bị tước đoạt từ anh ta mà còn ngay cả không biết nữa.

Bạn phải luôn tìm thấy sự tự do của bạn hoặc là nó sẽ bị tước đoạt mất và bạn sẽ còn ngay cả không để ý thấy rằng nó đang bị mất nữa”. Bạn hãy đọc bài viết và chiêm nghiệm có đúng hay không.

Tôi đã và đang cố gắng so sánh phần mềm với những thức khác nhưng với sự thất vọng lớn của mình tôi có thể không tìm thấy bất kỳ thứ gì mà chúng lại có tập hợp đầy đủ các thuộc tính mà phần mềm có. Thực sự, chỉ nghĩ về nó trong một vài giây. Bạn có một máy tính. Một máy tính là một máy có mục đích chung. Bản thân nó là khá vô dụng. Bằng việc tải một chương trình hoặc một tập hợp các chương trình cho nó, bạn có thể biến nó thành thứ gì đó có ích như một máy đánh chữ, một máy trò chơi, một máy chơi nhạc và nhiều hơn thế. Phần mềm không phải là thứ gì đó mà bạn có thể thực sự liên hệ được với nó một cách vật lý. Bạn có thể không nhìn thấy và sờ thấy nó. Nó đơn giản chỉ là các xung điện tử mà có thể được biên dịch bởi một máy tính như các con số 1 và 0. Điều này giải thích vì sao quá dễ dàng để chia sẻ các phần mềm với giá thành duy nhất của việc sao chép lại nó là giá thành của vật trung chuyển.

Ban đầu phần mềm đã được viết theo ngôn ngữ máy, một đống các con số 1 và 0. Sự phức tạp ngày một gia tăng của phần mềm đã làm cho nó không thể tiếp tục việc lập trình theo ngôn ngữ máy được, nên cách để trình bày một chương trình nơi được sáng tạo ra để làm cho một chương trình dễ dàng hơn cho việc viết, đọc và hiểu. Chương trình phải được biên dịch theo ngôn ngữ máy sao cho một máy tính có thể chạy được nó. Tiếc thay, trong nhiều trường hợp không thể làm ngược lại người bày ra phiên bản được biên dịch trở về chương trình gốc ban đầu, khi mà nhiều thông tin là không phù hợp cho máy đã không được lưu giữ lại. Tất nhiên, một kỹ sư phần mềm có kỹ năng tốt có thể đọc được một chương trình theo ngôn ngữ máy và xác định được nó đang làm gì, nhưng điều này là rất khó khăn và mất thời gian mà nó hầu như là không thể hoàn tất cho toàn bộ chương trình, tính tới độ phức tạp của các phần mềm hiện đại. Nhiệm vụ còn khó hơn nhiều là để thay đổi nó.

I have been trying to compare software with other stuff but to my great disappointment I could not find anything that has the complete set of attributes that software does. Really, just think about it for a second or two. You have a computer. A computer is a general purpose machine. On it’s own it’s pretty much useless. By loading a program or a set of programs to it, you can turn it into something useful like a typewriter, a game machine, a music player and many more. Software is not something you can really come in physical contact with. You can not see or touch it. It is simply electronic pulses that can be interpreted by a computer as ones and zeros. This is why it is so easy to share software as the only cost of reproducing it is the cost of the media.

Originally software was written in machine language, a bunch of ones and zeroes. The increasing complexity of software made it impossible to continue programming in machine language, so new ways of representing a program where invented in order to make a program easier to write, read and understand. The program must then be compiled into the machine language so a computer can run it. Unfortunately, it is impossible in many cases to reverse engineer the compiled version back to the original program, as much information that is not relevant to the machine is not preserved. Of course, a skilled software engineer could read a program in machine language and determine what is doing, but this is a very difficult and time consuming task which is nearly impossible to complete for the whole program, given the complexity of modern software. An even more difficult task is to change it.

Nền công nghiệp phần mềm sở hữu độc quyền đã nắm lấy tất cả những thứ này đưa vào trong sự tính toán và đã tạo ra một mô hình kinh doanh mà nó sử dụng từng thuộc tính của phần mềm cho lợi ích của riêng nó, với mục tiêu thực sự để tối đa hóa lợi nhuận. Điều này là không công bằng vì nhiều sự tự do mà bạn có khi bạn mua các đồ khác bị lấy đi đơn giản vì họ đã định thuyết phục phần còn lại của thế giới rằng đây là cách nó giả định làm và không có cách khác.

Khi bạn “mua” một phần mềm sở hữu độc quyền thì bạn sẽ không thực sự mua phần mềm này mà là một giấy phép để sử dụng nó. Dù trong nhiều trường hợp gói phần mềm vật lý thuyết phục bạn rằng bạn thực sự đã mua thứ gì đó thuộc về bạn, nhưng trong thực tế những gì bạn có là cái quyền của ai đó để sử dụng một mẩu phần mềm. Điều này không giải thích được vì sao họ sẽ không trao cho bạn mã nguồn của chương trình, sao cho bạn hoặc ai đó khác có thể kiểm tra những gì nó làm hoặc không làm. Chắc chắn, một người mua có thể kêu nếu một tính năng bị mất khỏi một phần mềm, nhưng còn những thứ bổ sung khác, những thứ mà không được liệt kê trong danh sách các tính năng, đôi khi là chương trình này không định làm hoặc bạn không muốn nó làm. Chắc chắn là bạn không có cách nào để biết những gì bạn đã không mua thực sự làm. Nhiều người sẽ nhảy lên tin tưởng vì các công ty phần mềm như vậy và nói “Họ sẽ không định làm như thế, sau tất cả họ là các công ty chuyên nghiệp, phải không?”. Đúng hoặc sai thì điều đó là việc bạn không thể nói được. Vẫn còn, điều này không giải thích được vì sao họ không trao cho bạn mã nguồn. Họ có thể sẽ nói rằng họ đang bảo vệ sở hữu của riêng họ khỏi bị ăn cắp, nhưng mà này, chúng ta đang ở vào thế kỷ 21 đấy. Nếu mỗi công ty phần mềm bị ép buộc bởi luật pháp phải đưa ra mã nguồn của phần mềm của mình, thì bạn có thể kiểm tra chéo mỗi phần mềm từ trước tới giờ đã tồn tại đối với mã nguồn được sao chép sao cho bạn cho chúng sẽ được bảo vệ nhiều hơn theo cách này. Cộng với việc mã nguồn được bảo vệ bằng luật bản quyền như một mẩu công việc khác. Thế thì đâu là vấn đề ở đây nhỉ?

The Proprietary Software Industry has taken all those things into account and created a business model that uses every attribute of software for it’s own benefit, with actual goal to maximize profit. This is unfair because many freedoms that you have when you buy other items are taken away simply because they managed to convince the rest of the world that this it is how it’s suppose to work and there is no other way.

When you “buy” a proprietary software you are not actually buying the software but a license to use it. Although in many cases the physical package of the software convinces you that you actually bought something that belongs to you, in reality what you get is someone’s permission to use a piece of software. This does not explain why they will not give you the source code of the program, so you or someone else can verify what it does or doesn’t. For sure, a buyer would complain if a feature was missing from a software, but what about something extra, something that is not in the list of features, something that the program is not supposed to be doing or you don’t want it to do. It is certain that you have no way of knowing what that thing you didn’t buy really does. Many people will take a leap of faith for such software companies and say “They are not going to do that, after all they are professional companies right?”. Right or wrong the point is that you cannot tell. Still, this does not explain why they do not give you the source code. They will probably say that they are protecting their own property from being stolen, but come on, we are in the 21st century. If every software company is enforced by law to release the source code of it’s software, you can cross check every software ever existed for copied code so I suppose they will be more protected this way. Plus the source code is protected by copyright law as any other piece of work. Where is the problem then?

Hơn nữa, bằng việc không có mã nguồn thì bạn có thẻ không sửa đổi được gì để cải thiện một mẩu phần mềm đang tồn tại (nghĩa là, nếu bạn thường có thể, nhưng bạn có thể dễ dàng tìm ai đó làm chúng cho bạn). Điều này là hoàn toàn bình thường, xét rằng bạn đã không mua chương trình này, mà là mua một giấy phép để sử dụng nó. Nhưng vì sao họ đã không cho phép bạn mua phần mềm này ngay lúc ban đầu nhỉ? Sau tất cả việc mua thứ gì đó đều trao cho bạn nhiều quyền hơn nữa so với chỉ một giấy phép sử dụng nó. Nền công nghiệp phần mềm sẽ có thể nói rằng họ làm thế để bảo vệ phần mềm của họ khỏi bị phân phối bất hợp pháp. Nếu bạn mua một phần mềm, rồi bạn có thể sao chép nó và bán chúng hoặc trao tặng chúng một cách bất hợp pháp. Vâng, trước hết điều này thực sự xảy ra hôm nay, và thứ hai, việc mua thứ gì đó như một cuốn sách chẳng hạn, sẽ không trao cho bạn quyền sao chép lại nó và bán nó.

Thứ quan trọng khác mà chúng ta phải nhớ ở đây là việc để viết ra một phần mềm, thứ duy nhất mà bạn cần là những gì bạn đã có nếu bạn đang đọc bài viết này trực tuyến. Đúng thế, bạn chỉ cần một máy tính. Về lý thuyết thì bất kỳ ai với một máy tính cũng có thể viết phần mềm. Các công ty phần mềm lớn đã tạo ra một mức bổ sung về an ninh để ngăn cản điều này, bằng việc đưa ra các bằng sáng chế cho phần mềm. Bằng cách này, họ định không chỉ có sự độc quyền cho các phần mềm của riêng họ, mà còn ngăn chặn bất kỳ ai khác trong việc phát triển thứ gì đó với chức năng tương tự.

Hầu hết mọi người đã trở nên quen thuộc với thế giới máy tính bên trong nền công nghiệp phần mềm sở hữu độc quyền này nên họ không bao giờ biết những quyền tự do nào họ được trao quyền và vì thế họ không bao giờ hỏi về chúng. Bài viết này không phải là về phần mềm tự do, dù nhiều ý tưởng trong bài viết này là tương tự. Bài viết này là về các quyền và sự tôn trọng mà người sử dụng máy tính đáng có, và đã bị tước đoạt từ anh ta mà còn ngay cả không biết nữa.

Bạn phải luôn tìm thấy sự tự do của bạn hoặc là nó sẽ bị tước đoạt mất và bạn sẽ còn ngay cả không để ý thấy rằng nó đang bị mất nữa.

More over, by not having the source code you can not make any changes to improve an existing piece of software (that is, if you normally could, but you could easily find someone to do them for you). This is perfectly normal, considering that you didn’t buy the program, but a license to use it. But why didn’t they let you buy the software in the first place? After all buying something gives you many more rights than just a license to use it. The software industry will probably say that they do this in order to protect their software from illegal distribution. If you buy a software, then you can make copies of it and sell them or give them away illegally. Well, first of all this is actually happening today, and secondly, buying something like a book for example, does not give you the right to reproduce it and sell it.

Another important thing we should mention here is that to write a software, the only thing you need is what you already have if you are reading this article on-line. Yes this is right, you just need a computer. In theory anyone with a computer can write software. The big software companies created an additional level of security to prevent this, by introducing patents to software. By this, they managed not only to have the monopoly for their own software, but also stopping anyone else from developing something with similar functionality.

Most people have become familiar with the computer world within this proprietary software industry so they never got to know what freedoms they are entitled to and so they never ask for them. This article is not about free software, although many ideas in this article are similar. This article is about the rights and respect that the computer user deserves, and have been taken away from him without even knowing it.

You should always seek your freedom or it will be taken away and you will not even notice that it is missing.

Dịch tài liệu: Lê Trung Nghĩa

letrungnghia.foss@gmail.com