Chuyện thật như đùa: Tính tương hợp của Microsoft Office là bằng 0

Tại Hội thảo Hợp tác Phát triển CNTT-TT Việt Nam lần thứ XIII vừa diễn ra tại Bắc Ninh ngày 27/11/2009 vừa qua, một đại biểu của thành phố Hồ Chí Minh khi lên trình bày bài phát biểu của mình đã không thể mở được tệp trình diễn của mình khi đã đứng lên bục diễn thuyết.

Trước hội trường, ông phân trần rằng vì bài trình diễn của ông được soạn thảo bằng Microsoft Office 2007, trong khi chiếc máy tính được chuẩn bị cho các bài trình bày lại chỉ cài có Microsoft Office 2003.

Ngồi ngay ở hàng đầu của hội trường rộng, to và đẹp của Trung tâm Văn hóa Kinh Bắc, tỉnh Bắc Ninh khi đó có một số lãnh đạo hàng đầu về công nghệ thông tin nước nhà như TS. Đỗ Trung Tá, phái viên của Thủ tướng Chính phủ, Phó ban Chỉ đạo quốc gia về CNTT, nguyên bộ trưởng Bộ TTTT; TS. Nguyễn Minh Hồng, Thứ trưởng bộ TTTT; TS. Đỗ Xuân Thọ, Chủ tịch Hội Tin học Việt Nam; TS. Trần Minh Tiến, Phó Trưởng ban thường trực Ban chỉ đạo CNTT các cơ quan Đảng và rất nhiều các lãnh đạo công nghệ thông tin nhiều tỉnh, thành phố, bộ, ngành trong toàn quốc, được một thoáng cười thoải mái.

Sự việc trên được diễn nôm về mặt kỹ thuật là: bản thân các tài liệu của các bộ phần mềm Microsoft Office phiên bản khác nhau là không tương hợp được với nhau. Còn về bản chất, thì đó là vì phiên bản Microsoft Office 2007 có chứa công nghệ XML (Extensible Markup Language), còn các phiên bản trước đó thì không. Các sản phẩm cùng một dòng của Microsoft Office còn không tương hợp được với nhau, thì còn nói gì tới chuyện các sản phẩm đó tương hợp được với các sản phẩm của những người khác, như OpenOffice.org chẳng hạn.

Sự việc này còn là một minh chứng rõ ràng nhất để nói lên rằng các thông tin, dữ liệu được làm ra từ các phiên bản khác nhau của cùng một dòng sản phẩm Microsoft Office cho tới ngày hôm nay còn chưa có khả năng trao đổi và sử dụng được lẫn của nhau trên cùng một chiếc máy tính, thì làm sao chúng ta có thể mơ về việc xây dựng các ứng dụng và dịch vụ chính phủ điện tử với các dữ liệu có thể trao đổi và sử dụng được lẫn nhau giữa các hệ thống thông tin của các cơ quan khác nhau cho được.

Mới đây, trong vụ kiện việc hãng Microsoft vi phạm bản quyền đối với bằng sáng chế của hãng phần mềm i4i của Canada, thì tòa án phúc thẩm ở Mỹ đã đưa ra phán quyết buộc Microsoft phải trả cho i4i 290 triệu USD tiền phạt và phải dừng việc bán bất kỳ phiên bản nào của Word hoặc Office mà chúng có thể tạo ra các tệp .XML, .DOCX hoặc .DOCM có chứa các định dạng XML tùy biến [custom XML]. Thời hạn chót để Microsoft phải loại bỏ công nghệ này là vào ngày 11/01/2010.

Trong một vụ kiện chống độc quyền khác liên quan tới trình duyệt Internet Explorer của Microsoft đối với Ủy ban châu Âu (EC) vừa tạm thời kết thúc vào giữa tháng 12/2009 vừa qua, Microsoft cũng đã phải cam kết trong tương lai sẽ đảm bảo tính tương hợp cho một loạt các sản phẩm dòng chính thống của hãng, trong đó có Microsoft Office, với các sản phẩm cùng loại của các đối thủ cạnh tranh khác, chủ yếu tới từ thế giới phần mềm tự do nguồn mở.

Có lẽ đã tới lúc, chúng ta phải dũng cảm mà thừa nhận rằng, tính tương hợp của Microsoft Office là bằng 0, bất chấp mọi cố gắng marketing từ phía Microsoft. Chỉ có bằng cách thừa nhận này, chúng ta mới có thể hy vọng các ứng dụng, dịch vụ chính phủ điện tử của chúng ta khá lên được.

Một điều chắc chắn trên thế giới này rằng không có tính tương hợp, thì sẽ không thể xây dựng các ứng dụng, dịch vụ cho chính phủ điện tử được. Mà thời gian thì không chờ ai, kể cả là Microsoft!.

Trần Lê

PS: Bài được đăng trên tạp chí Tin học và Đời sống, số tháng 01/2010, trang 67.